Hazal Mihrace Göksun - Muhabir
Ankara, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra tarihin en büyük takas operasyonuna ev sahipliği yaptı. ABD, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç, Rusya ve Belarus cezaevlerinde bulunan 26 kişi karşılıklı olarak değiştirildi. Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) koordinasyonunda Ankara’da gerçekleştirilen bu tarihi takas, ABD, Rusya ve Almanya’nın Türkiye'den yardım istemesiyle başladı.
Tarafların Türkiye’yi tercih etmesinde, ülkenin "güven ve gizlilik" politikalarının etkili olduğu belirtildi. Türkiye, ABD ve Rusya'ya, “Siz açıklama yapana kadar biz yapmayacağız” garantisi verdi. MİT’in operasyonları pürüzsüz ve krizsiz çözme yeteneği, Türkiye’nin bu operasyon için ideal bir ülke olarak seçilmesinde önemli bir faktör oldu.
Güvenlik kaynaklarından elde edilen bilgilere göre, MİT birçok kez muhataplarıyla yüz yüze ve telefon görüşmeleri gerçekleştirdi. İki ay boyunca İstanbul ve Ankara’da üst düzey toplantılar yapıldı ve bu toplantılara ilgili tüm ülkelerin temsilcileri katılım gösterdi. Tarihi takastan 15 gün önce ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, MİT Başkanı İbrahim Kalın ile bir görüşme gerçekleştirdi. Bu görüşmede, ABD Başkanı Joe Biden’ın takas operasyonunu canlı izlemek istediği talep edildi ve operasyonun Türkiye saatiyle 17.00’de yapılması kararlaştırıldı.
ABD ve Rusya'dan Türkiye'ye Güven
MİT, takasın gerçekleştirilmesi için Esenboğa Havalimanı’nı seçti. Bu tercih, havalimanındaki kontrolün daha kolay sağlanması amacıyla yapıldı. 1 Ağustos'ta ABD’den 2, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Rusya’dan birer olmak üzere toplamda 7 uçakla 26 kişi Türkiye’ye nakledildi. Operasyon sırasında bazı kişiler uçaktan uçağa, bazıları ise uçaktan odaya alındı. Rehinelerin sağlık kontrolleri ve kimlik tespitleri MİT personeli tarafından gerçekleştirildi. Rusya'dan hapishane kıyafetleriyle getirilen bazı rehinelerin kıyafetleri, ABD tarafının getirdiği kıyafetlerle değiştirildi.
Bu operasyonda öne çıkan isimlerden biri olan Evan Gershkovich, Mart 2023'te Moskova'da casusluk suçlamasıyla tutuklanan bir ABD'li gazeteciydi. Diğer önemli isimler arasında, ABD eski deniz piyadesi Paul Whelan ve Rus muhalif İlya Yaşin yer aldı.
ABD Başkanı Biden, takas sürecini canlı olarak Beyaz Saray'da özel bir odadan takip etti. Operasyon tamamlandığında, önce Esenboğa’yı arayarak Amerikalılarla görüştü, ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı arayarak teşekkür etti. Aynı saatlerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Erdoğan’a teşekkür mesajı gönderdi.
Neden Türkiye Seçildi? MİT'in Diplomatik Başarısı
Türkiye’nin bu operasyon için seçilmesindeki başlıca etken, ülkenin bölgedeki istikrarlı duruşu ve arabuluculuk rolü oldu. Türkiye'nin Rusya-Ukrayna savaşında sergilediği tarafsız ve yapıcı tutum, Ankara'nın tercih edilmesinde önemli bir faktör olarak öne çıktı. MİT'in disiplinli çalışma şekli, operasyonları pürüzsüz ve gizlilik içinde yönetme kabiliyeti, Türkiye'nin bu tarz operasyonlarda tercih edilen ülke olmasını sağladı.
