Sosyal Medya Uzmanı Deniz Unay/Analiz
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından zaman zaman bu tip hesapların faaliyetlerine yönelik idari para cezası vermesi ve uyarılarda bulunması konunun vahametini gözler önüne sermiştir. Twitter, Facebook, WhatsApp ve Telegram gibi araçlar kullanılarak oluşturulan gruplar üzerinden yatırım tavsiyeleri yapan kişiler, yatırımcıları yanlış yönlendirerek kar elde etmeye çalışılıyor. Sosyal medya üzerinden yatırımcılara tüyo, söylenti, tavsiye adı altında çeşitli telkinlerde bulunan kişiler, özellikle Twitter üzerinden geniş kitlelere ulaşarak çok sayıda kişinin mağduriyet yaşamasına neden oldu. Yatırım danışmanlığı ve benzer faaliyetler de SPK gibi kurumların onayı olmadan hizmet verenlerin bu faaliyetleri çeşitli yaptırımlara tabidir. Giderek artan bu tip faaliyetler için birçok kişiye milyonlarca lira idari para cezaları verildi. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), sosyal medya ve forum sitelerinde piyasalara ilişkin yer alan tüyo ve söylenti benzeri tavsiyelere itibar edilmemesi konusunda sosyal medya kullanıcılarını ve yatırımcıları uyardı.
SPK’DAN KRİTİK UYARI
Son dönemde Twitter gibi mecralarda artan yasa dışı faaliyetler, yatırım danışmanlığı ve benzer işlemler için yatırımcıları yanlış yönlendirmektedir. Sermaye piyasalarında resmi olarak faaliyet izni olmayanların bu mecralar üzerinden verdikleri tavsiyelerin olumsuz sonuçlarından korunmak için kullanıcılar uyarıldı. Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan SPK yetkilileri, yatırım hizmetleri ile faaliyetlerinin düzenli uğraşı veya ticari ve meslek olarak icra edilmesi için SPK izninin alınmasının gerekliliğini vurguladılar. Facebook ve Twitter gibi ağlardan yürütülen bu tip faaliyetler, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ilgili maddelerinde bu faaliyetleri yürüten kişiler için uygulanması öngörülen yaptırımlara yer verilmiştir. Yatırım danışmanlığı konusunda gerekli resmi izinlere sahip olmayanların sosyal medya üzerinden tavsiye vermeleri halinde farklı kanuni cezalar almaları mümkündür.
TWİTTER’DA BÜYÜK MANİPÜLASYON
Hisse senedi alım ve satımı, forex tavsiyeleri ve bitcoin yatırımına ilişkin çeşitli manipülasyon faaliyetleri son yıllarda bilinçli olarak sosyal medya araçları kullanılarak yapılıyor. Özellikle Twitter üzerinden bu alanlarla ilgili kişilerin dikkati çekilerek verilen tüyolar, küçük yatırımcıların yanlış yönlendirilerek manipüle edilmesi sağlanıyor. Kullanıcıların bu tip hesapların tüyolarından uzak durmaları ve SPK izni olmandan bu tür faaliyetler gösteren kişilere itibar etmemeleri son derece önemlidir. Sosyal medya üzerinden bu tip hesaplara olan ilginin fazla olması ise ücretsiz olarak söz konusu tavsiyelerin verilmesidir. Sosyal medyada hızla yayılan yatırım tavsiyelerine yönelik SPK’dan gelen uyarılara göre, yatırım danışmanlığı veya portföy yönetimi için SPK’dan yetki belgesi almış kuruluşların tercih edilmesinin yaşanacak olası mağduriyetlerin ve kayıpların önüne geçeceği vurgulanmıştır. Sosyal medyada yer alan hesapların söz konusu piyasa hareketlerini olağan dışı ve manüplatif nitelikte olabileceğinin gözden kaçırılmaması gerekir. Bu alanda son yıllarda artan mağdur sayıları sosyal medyanın yanlış yönlendirme ve manipülasyon gücünün piyasalar içinde etkilerinin neler olduğunu gözler önüne sermiştir.
Sanal dolandırıcılar işbaşında
Son yıllarda çok sayıda kişinin maddi ve manevi zarar görmesine neden olan sanal dolandırıcılar, sosyal medya araçlarını etkin biçimde kullanarak kullanıcıları yanlış yönlendirmeyi başarıyor. Facebook, Twitter ve Instagram gibi araçlar kullanılarak kötü niyetli kişilerin sahte hesaplar açarak tanıdığınız bir kişi gibi davranarak farklı şeyler talep etmeleri ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Aynı şekilde sahte satış hesapları da özellikle ucuza elektronik eşyalar ve giyim ürünleri aldatmacası ile kullanıcıları mağdur etmektedir. Twitter üzerinden dolandırıcılık amaçlı sponsorlu reklamların artış göstermesi bu konu hakkında hem sosyal medya platformlarının hem de devletin resmi kurumlarının yeni düzenlemeler yapmasına neden olmuştur. Öte yandan bu kişiler tarafından sahte hesaplarla paylaşılan linklerin tıklanarak kişisel bilgilerinizi çalan sayfalara yönlendirmeleri daha büyük tehlikelerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Sanal dolandırıcıların bu tip faaliyetlerinden uzak durmak için özellikle sosyal medya okuryazarlığı (SMO) büyük önem taşımaktadır.
YATIRIMCILARI YANILTICI İÇERİKLER
Twitter ve Facebook gibi sosyal ağlar ile popüler iletişim mecraları WhatsApp ve Telegram gibi araçlar kullanılarak bazı yatırımcılar bu ağlarda oluşturulan üyelikli gruplarda uzman olmayan ve yasa dışı faaliyet gösteren kişilerin tüyoları ile işlem yapmaya başlamıştır. Yatırımcıları yanlış yönlendirmeye yönelik yanıltıcı içeriklerin sosyal medyada hızlı bir şekilde yayılması, bu manipülasyonlardan gelir elde etmek isteyen kişilerin kötü niyetli faaliyetlerine destek olmaktadır. Yatırımcıları yönlendirmeye yönelik faaliyetlerin devam etmesi bu alanda ciddi bir tehdit oluşmasına neden olmuştur. Finansal ve ekonomik gerekçelere dayanmayan ve tamamen yatırımcıların aldatılmasına yönelik işaretler taşıyan söylenti ve tüyolar, sosyal medyada kurumsal bir içerik paylaşımı ile hızlı bir yayılım göstermiştir. Bu tip faaliyetlerden uzak durmak ve hisse senedi alım satımı, bitcoin, borsa ve forex tüyoları gibi konularda tavsiye veren hesapların dikkate alınmaması gerektiği ifade edildi. SPK başta olmak üzere birçok kurum ve kuruluş bu tür hesapların faaliyetlerinin yanıltıcılığa dikkat çekmek için açıklamalarda ve paylaşımlarda bulunmuşlardır. Sahte hesaplarla Twitter üzerinden sponsorlu reklamlar vererek, kullanıcıların bankacılık ve kişisel bilgilerini çalmaya çalışan kişilerin sayısı bir hayli artmıştır. Özellikle resmi kurum ve kuruluşların bilgilerini taklit ederek kullanıcıları aldatan bu kişiler; BDDK, TCMB, Cumhurbaşkanlığı, bankalar ve bakanlıklar vb. logolarını kullanarak sahte web sitelerine yönlendirmeler yapıyor. Örneğin: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) logosu kullanarak, ‘’banka kartlarında geriye dönük aidat ödemelerinde son gün…’’ vb. yanıltıcı başlıklarla kullanıcılar dolandırılmaya çalışılıyor. Sponsorlu reklamlar üzerinde yer alan linklerin tıklanmasının ardından yine sahte bir web sitesine yönlendirilen kişiler burada kredi kartı, T.C. kimlik numarası ve diğer kişisel/bankacılık bilgilerini paylaşarak dolandırıcıların tuzağına düşmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından sosyal medya okuryazarlığı ve sosyal medya kullanımına ilişkin bu tip faaliyetlerden kullanıcıların korunmasına yönelik, ‘’Sosyal Medya Kullanım Kılavuzu’’ kitapçığı yayımlanmıştı. Söz konusu kitapçıkta da dikkat çeken SMO kavramı, bu tip sosyal medya dolandırıcılık faaliyetlerine yönelik vatandaşların bilinçlendirilmesi sağlanmıştır.
ASTROLOJİ HESAPLARINA DİKKAT!
Sosyal medya üzerinde dolaşan bir diğer tehlike ise kullanıcıların manevi duyguları ve inançlarını istismar ederek, kötü niyetli veya mizah amacıyla yanlış yönlendirmeler yapan hesaplardır. Özellikle sahte astrolog hesapları ve astroloji sayfaları bu alanda farklı tehlikelerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Maddi dolandırıcılık kadar manevi zaaflar kullanılarak yapılan dolandırıcılık faaliyetlerinin sayısında da ciddi artış gözlemlenmiştir.
Vatandaşların sosyal medya üzerinden sahte hocalar kılığında veya sahte astrolog hesaplarıyla manevi duygularının istismar edilmesinin ardından bu alanda da kullanıcıların bilinçli olmalarına yönelik uyarılar yapılmıştır. Özellikle Twitter ve Facebook gibi platformlar üzerinden bu tip faaliyetler gösteren hesapların dikkate alınmaması ve sosyal medya üzerinden para isteyen, yatırım tüyoları veren veya kişisel bilgileri talep eden hesaplardan uzak durulması gerekmektedir.
