rak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani, Orta Doğu Araştırma Enstitüsü (MERI) tarafından düzenlenen forumun "Çalkantılı Bir Bölgede Irak Kürdistan Bölgesi" başlıklı panelinde gündemdeki konulara ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
IKBY'den Ceyhan Limanı'na petrol akışının yeniden başlatılması konusunda Irak merkezi hükümetiyle yapılan görüşmelere ilişkin soruya yanıt veren Barzani, "Bazı partiler petrol meselesinin siyasi bir mesele olduğuna inanıyor. Biz petrole hiçbir zaman siyasi bir mesele olarak bakmadık. Petrol meselesi ekonomik bir meseledir." ifadelerini kullandı.
"BU KONUDA TÜRKİYE'DEN YANA SORUN YOK"
Petrol ihracatının durmasının Irak’a 15 milyar dolar zarara mal olduğunu vurgulayan Neçirvan Barzani, "Türkiye yurt dışına petrol ihraç etmemize izin verdi ve bunu daha çok Irak'a ve Kürdistan Bölgesi'ne yardım etmek için yaptı, bundan hiçbir kazancı olmadı. Biz ne Türkiye'ye petrol sattık ne de Türkiye bizde petrol alma konusunda baskı yaptı. Mevcut durumda petrolün boru hatlarıyla ihraç edilmemesinde en büyük zararı gören Irak'tır." değerlendirmesinde bulundu.
Barzani, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Irak, yanılmıyorsam şu ana kadar en az 15 milyar dolar kaybetti. Kürdistan Bölgesi'nin petrol konusundaki sözleşmelerinin Irak'ınkinden farklı olduğunu söylüyorlar. Bizim sözleşmelerimiz ortaklık sözleşmeleridir, Irak'ta var olan şey daha çok bir hizmet sözleşmesidir. Örneğin, Irak’taki üretime varil başına 26 ila 27 dolar ayırıyorlar ama neden Kürdistan Bölgesi’ndekine 20 dolar belirliyorlar? Bağdat'tan bu konuyu siyasi açıdan değil ekonomik açıdan doğru ve akıllı bir şekilde ele alması gerektiğini düşünüyorum. Ekonomik olarak Irak'ın nerede kaybettiğine, nerede kazandığına bakması gerekiyor. Bence doğru çözüm, Kürdistan petrolünün de Irak petrolü gibi yeniden ihraç edilmesidir. Bu konuda Türkiye'den yana bir sorun yok. Sorun Türkiye'de değil, sorun Bağdat'ta."
Ne olmuştu?
Irak, Türkiye’nin Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) çıkardığı petrolü Kerkük-Ceyhan ham petrol boru hattı üzerinden ithal etmesinin iki ülke arasındaki anlaşmayı ihlal ettiğini savunarak 2014 yılında tahkim davası açmıştı. Irak'ın 25 Mart 2023 tarihinde Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nde açtığı davayı kazanmasının ardından, IKBY’den Türkiye’ye gelen günlük 450 bin varillik petrol ihracatı durmuştu.
Tahkim mahkemesinin ayrıca Türkiye'nin Irak yönetimine 1,4 milyar dolar ödemesine karar verdiği aktarılmıştı. Ancak Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, tek taraflı bir tazminat ödemesinin gerçekleşmeyeceğini, iki tarafın da kabul edilen ve reddedilen talepleri olduğunu, iki tarafın da tazminat ödeyeceğini duyurmuştu.
Bağdat ile Erbil yönetimleri, Nisan 2023'ün başında başında Türkiye üzerinden petrol ihracatına devam edilmesi için anlaşmaya varmıştı ancak boru hattından petrol akışı henüz sağlanmadı. IKBY'den yapılan açıklamada, Türkiye'ye petrol ihracatının müzakerelerin tıkanması yüzünden hâlâ başlamadığı bildirilmişti. IKBY Dış İlişkiler Sözcüsü Lawk Ghafuri, "Petrol akışıyla ilgili ilgili her şey artık Bağdat ve Ankara’nın elinde, her iki taraf da petrol akışını yeniden başlatmak için bir anlaşmaya varmalı." demişti.
