Ticaret Bakanlığı, 2024 yılına yönelik hazırladığı "Reklam Kurulu Raporu"nu yayımladı.
Tüketicileri yanıltan reklam ve dijital manipülasyonlara ağır yaptırım uygulandı.
KARANLIK TİCARİ TASARIMLAR RADAR ALTINDA
Rapora göre, Reklam Kurulu'nun 2024 yılı çalışmalarında, dijital pazar yerlerinde tüketicilerin kararlarını olumsuz etkileyen "karanlık ticari tasarımlar" odak noktası oldu. Bu tasarımlar, özellikle internet arayüzlerinde tüketicileri kandırmaya, istemedikleri seçimlere yönlendirmeye ya da aldatmaya yönelik yöntemler olarak tanımlandı.
Kurul, bu tür uygulamaların tüketici haklarını zedelediğini ve ekonomik davranışları olumsuz etkilediğini belirledi. Özellikle son dönemde internet alışverişlerinde sıkça karşılaşılan bu tasarımlar nedeniyle firmalara ciddi yaptırımlar uygulandı.
533 DOSYADA AYKIRILIK TESPİT EDİLDİ
Reklam Kurulu, "diğer mal ve hizmetler" adı verilen kategoride, karanlık ticari tasarımlar, indirimli satışlar ve reklamı yasak olan hizmetlere yönelik yapılan denetimlerde 533 dosyada aykırılık tespit etti. Bu dosyaların 345’i için reklamı durdurma, 188’i için ise hem durdurma hem de idari para cezası kararı verildi. Toplamda sektöre 92,4 milyon lira idari para cezası kesildi.
SAĞLIK VE GÜZELLİK SEKTÖRLERİ MERCEK ALTINDA
Diğer mal ve hizmetler sektörünün ardından, sağlık sektörü en fazla şikayet ve denetim yapılan alan olarak öne çıktı. Sağlık alanında 423 dosya incelenirken, bunlardan 236'sına durdurma, 187’sine ise idari para ve durdurma cezası verildi. Bu sektörde kesilen ceza miktarı 87,8 milyon lira oldu.
Kurul ayrıca güzellik salonları reklamlarını da yakından takip etti. 87 dosya incelenirken, özellikle cerrahi müdahale gerektiren işlemlerle ilgili yanıltıcı reklamların tespiti dikkat çekti.
GIDA REKLAMLARINA 38,2 MİLYON LİRA CEZA
Kurulun yoğun mesai harcadığı bir diğer alan ise gıda sektörü oldu. Özellikle "takviye edici gıda" reklamlarının öne çıktığı bu sektörde, 284 dosya ele alındı. Aykırı bulunan 253 dosyadan 92’sine durdurma, 161’ine idari para cezası uygulanarak toplamda 38,2 milyon lira ceza kesildi.
DİĞER SEKTÖRLERDE KESİLEN CEZALAR
Kurulun cezai işlem uyguladığı diğer sektörler ve kesilen ceza miktarları şu şekilde oldu:
- Kozmetik ve temizlik ürünleri: 17,5 milyon lira
- Dayanıklı tüketim malları ve teknoloji: 12,7 milyon lira
- İletişim: 9,2 milyon lira
- Finansal hizmetler: 5,5 milyon lira
- Tütün ve alkol: 4 milyon lira
- Turizm: 2,8 milyon lira
- Örtülü reklamlar: 7,1 milyon lira
- Yasa dışı bahis ve kumar reklamları: 6 milyon lira
SOSYAL MEDYA REKLAMLARI TAKİPTE
Kurul, sosyal medya platformlarındaki reklamları da sıkı takibe aldı. 1917 dosyanın 707’si sosyal medya reklamlarına ilişkin olurken, bu reklamların yüzde 84’ünün Instagram’da yer aldığı görüldü. Platform bazında sıralama şöyle oldu:
- Instagram: 592 dosya
- Facebook: 48 dosya
- YouTube: 46 dosya
- X (eski Twitter): 12 dosya
- TikTok: 6 dosya
- LinkedIn: 3 dosya
Ticaret Bakanlığı, tüketici haklarını korumak amacıyla dijital mecralarda denetimlerin sıklaştırılacağını ve yanıltıcı reklamlar konusunda sıfır tolerans politikası izleneceğini vurguladı.
