DEMET İLCE / MUHABİR
Ersoy, "Yapay zeka ile soru üreteceğiz, değerlendirmeler yapacağız ve bu alanda çok önemli bir başlangıç olacak" dedi. Yapay zekadan en faydalı şekilde yararlanılması bekleniyor. Peki, yapay zeka eğitim sektörünü nasıl etkileyecek? Bu gelişmenin olumlu ve olumsuz yansımaları neler olabilir? Siber Güvenlik Uzmanı Osman Demircan Diriliş Postası’nın sorularını yanıtladı.
1- ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Bayram Ali Ersoy, bu yıl yapılacak sınav uygulamalarında yapay zeka ile soru üreteceklerini açıkladı. Yapay zeka eğitim sektörünü nasıl etkiliyor?
Yapay Zeka yapısal olarak iki şekilde çalışıyor. Bilgiyi öğrenmesi ve dil modeli ile öğrendiklerini aktarması. Olumlu ektileri varken maalesef başta öğrencilerin ödevlerini yapay zekaya yaptırmaları, öğretmenlerin ise herhangi bir katkıda bulunmadan sadece yapay zekadan aldıkları bilgiler ile eğitim içerikleri hazırlaması eğitimde karşılaşılan en büyük problem olarak karşımıza çıkıyor. Bunun sonucunda da harmanlanmış ve fikir üretilmiş sonuçlardan çok standart sonuçlar ile karşılaşıyoruz. Bu tarz içerikler herkesin erişebileceği ChatGPT, Bard yada Copilot gibi yapay zeka destekli dil modelleriyle var olan standart bilgi ile oluşturulduğundan bilimin ilerlemesine de ciddi bir katkıda bulunmuyor.
Olumlu en büyük yönü ise öğrencilerin bilgilerini ölçebileceği, geleneksel eğitim ile öğrendiği bilgilere yenilerini yapay zeka ile ekleyerek kendini geliştirebileceği bir ortam sunuyor. Bu durum seçme ve yerleştirme de kullanılan sınav yönteminde özellikle en çok adayın elendiği yorum sorularında öğrencilere ciddi avantajlar sağlayabiliyor. Aynı şekilde öğretmenlerin de müfredat dışında ama konu ile ilgili bilimsel verileri öğrencilere aktarması konusunda ciddi avantajları bulunuyor.
Eğitimde yapay zekanın nasıl kullanılacağı aslında kullanıcının öğrenme istediği ve öğrendiklerini nerede kullanacağı ile doğru orantılı. Yapay zeka var olan veri setleri ile öğrendiği bilgileri bize dil modeli ile bir eğitmen gibi anlayabileceğimiz bir şekilde sunabiliyor.
1- Bu gelişmenin yansıması olumlu mu olur olumsuz mu olur?
Herhangi bir konu ile ilgili uzun yıllar içerik ve soru üretiyorsanız yapay zeka tam bir yardımcı olabilir. Sınav sorularının hazırlanacağı ders içerikleri yapay zekaya onun veri setleri halinde öğretildiğinde o ders ile ilgili ciddi sayıda soru üretebilecektir. Bu durum çok olumlu bir başlangıç. İlerleyen zamanlarda yapay zeka ile bilgiye ulaşmanın kolaylığı eğitim yöntem ve içeriklerinin de değiştirilmesini sağlayacak. Öğretmekten çok öğrenmeyi öğretmek üzerine kurulu bir eğitim sisteminin başlangıç noktası olabilir bu durum. Seçme ve yerleştirmenin merkezi soruları yapay zeka ile hazırlamaya başlayınca eğitimin merkezi de oluşturulacak soru modellerine karşı içeriklerinde ve eğitim modelinde bir revizyona gidecektir. Yapay zeka aslında bilginin harmanlanması yorumlanması ve sunulması konusunda tam bir destek sağlıyor. Kurum tarafından sadece sınav soru üretimi için kullanılacak bir yapay zeka olumlu sonuçlar doğuracak ve öğrencilerin öğrendikleri bilgileri cevaplarda kullanırken ciddi istatistiksel veriler de oluşturabilecektir. Bu en olumlu kısmı olarak görülüyor. Türkiye genelinde yapılan bir sınavda yapay zeka tarafından hazırlanmış bir matematik sorusunda, kim doğru kim yanlış yapmışın yanında, yanlış ve doğru yapanların okul bazında hatta sınıf bazında yapay zeka ile belirlenmesi, bir sonraki eğitim döneminde özellikle o soruda başarısız olan öğrencilerin okullarına tavsiyelerde bulunulması gibi verileri de çıkartabilir. Eğer ÖSYM soru hazırlamanın yanında bu tarz verilerin de yapay zeka tarafından oluşturulmasını sağlarsa eğitim ve eğitimci kalitesinin artmasında ciddi katkıları olacaktır.
2- Hangi sorunlarla karşılaşabiliriz?
Burada akla gelen ilk şey öğrenciler sınav öncesi yapay zekaya çıkabilecek soruları sorarlarsa yapay zeka sınavda çıkacak soruları verir mi oluyor. Hayır, böyle bir şey ile karşılaşma oranı şuan ki sınav sisteminde sınava girmeden önce öğrencinin soruları yapay zekadan alması ile aynı. Sınav için soru üretecek yapay zeka hepimizin ulaştığı yapay zeka olmayacaktır. Bu tarz önemli bir görev için kuruma özel ve kapalı bir sistemde çalışan yapay zeka kullanılacaktır. Elbette ilerleyen zamanlar olası sorunları gösterecek. Süreç başladığında şu an öngörülmeyen sorunlar ile karşılaşılabilme olasılığı her teknolojik oluşumda karşılaşılabilecek sorunlar ile aynı. Önemli olan sorun çıkması değil. Sorunun hızlıca tespit edilmesi ve sıkıntının giderilmesi.
3- Yapay zeka tarafından hazırlanan soruların doğruluğuna nasıl güvenebiliriz?
Yapay zeka ile hazırlanan soruların doğruluğuna güvenilebilir. Çünkü soru sorma gerçekten bir sanat. Yapay zeka geliştirilen dil modeli ile soru sorma konusunda gerçekten çok başarılı. Bir soruyu insan beyni birkaç farklı şekilde sorabilirken yapay zeka bu soru sorma alternatiflerini çok daha fazla sayıda tutabiliyor. Bu durum doğru ve anlaşılır sorunun sorulmasında ciddi anlamda avantajlar sağlamakta. Ayrıca yapay zeka oluşturduğu soruların yanıtlarını da oluşturacağı için sınav öncesi insan akademisyenlerden oluşan denetleme kurulları yapay zeka soru ve cevaplarını inceleyecektir. Soru kim tarafından hazırlanmış olursa olsun zaten bir kontrol mekanizması mevcut. Bu kontrol yapay zeka içinde geçerli olacaktır.
