Candan Mert - Muhabir
Artık mesele sadece kalp hastalığı ya da diyabet değil; Obezite artık 32 farklı kanser türüyle sıkı bir şekilde bağlantılı ve potansiyel olarak tüm vakaların %40'ını besliyor.
Olağan kanser şüphesinin ötesinde obezite
Obezite ile meme ve bağırsak kanseri gibi bazı kanserler arasındaki bağlantı iyi kurulmuş olsa da, yeni araştırmalar çok daha geniş bir risk kapsamını ortaya koyuyor.
Çalışma sadece bu mevcut bağlantıyı doğrulamakla kalmıyor, aynı zamanda aşırı kilonun daha önce obezite ile ilişkili olmayan diğer birçok kanserin gelişiminde de rol oynadığını gösteriyor. Buna tehlikeli bir cilt kanseri türü olan malign melanom ve mide zarını etkileyen mide tümörleri dahildir.
Araştırma, bu yaygın kanserlerin ötesinde, obezite ile ince bağırsak ve hipofiz bezi gibi daha az görülen yerlerdeki kanserler arasında potansiyel bir bağlantıya da işaret ediyor. Ek olarak, baş ve boyun kanserlerinin yanı sıra vulvar ve penis kanserleri de artık potansiyel olarak aşırı kilonun tetiklediği maligniteler listesinde yer alıyor.
Kanserlerin bu geniş yelpazesi, obezitenin kanser riski üzerindeki etkisinin anlaşılmasını önemli ölçüde genişletmektedir. Bulgular, obezite salgınının yalnızca kardiyovasküler sağlık ve diyabet üzerindeki bilinen etkileri nedeniyle ele alınmasının aciliyetini değil, aynı zamanda kanserin önlenmesi ve tedavisindeki geniş kapsamlı etkilerini de vurguluyor.
Biyolojik iplikler
Obezite vücudumuza nasıl bu kadar zarar veriyor? Bilim insanları, obezitenin bir dizi biyolojik bozulmayı tetiklediği karmaşık bir bulmacanın parçalarını bir araya getiriyor:
Kronik düşük dereceli inflamasyon
Aşırı yağ, özellikle de yağ dokusu, sadece enerji deposu olarak değil, aynı zamanda aktif bir endokrin organ olarak da görev yapar. Obez kişilerde bu doku, tümör nekroz faktörü (TNF) ve interlökin-6 (IL-6) gibi proinflamatuar sitokinleri salgılar.
Bu sitokinler vücutta kronik düşük dereceli inflamasyon durumuna katkıda bulunur. Kronik inflamasyon, DNA hasarına yol açabileceği ve kanser hücresinin hayatta kalmasını ve çoğalmasını destekleyen bir ortamı destekleyebileceği için kanser için bilinen bir risk faktörüdür.
Bozulmuş insülin sinyali
Obezite genellikle vücut hücrelerinin kan şekeri düzeylerini düzenleyen bir hormon olan insüline etkili bir şekilde yanıt vermediği insülin direncine yol açar. Bunu telafi etmek için pankreas daha fazla insülin üretir.
İnsülin üretiminin artmasıyla birlikte artan insülin ve insülin benzeri büyüme faktörünün (IGF-1) yüksek seviyeleri kanser büyümesini teşvik edebilir. Bu maddeler hücre bölünmesine yardımcı olur ve bunların yüksek seviyeleri, özellikle karaciğer, göğüsler ve kolon gibi insüline duyarlı dokularda kanser hücrelerinin büyümesini teşvik edebilir.
Değişen hormon seviyeleri
Obez bireylerdeki yağ dokusu aşırı miktarda östrojen üretir. Yağ hücreleri adrenal öncülleri östrojene dönüştürerek seviyelerini normalin üzerine çıkarır.
Yüksek östrojen maruziyeti, meme, endometriyal ve diğer hormona duyarlı kanser risklerinin artmasıyla doğrudan bağlantılıdır. Mekanizma, östrojenin hücrelerin çoğalmasını yönlendirme yeteneğini içerir; daha fazla hücre bölündükçe kansere yol açabilecek genetik mutasyonların olasılığı artar.
Bağırsak mikrobiyom dengesizlikleri
Trilyonlarca bakteri ve diğer mikroorganizmaları içeren bağırsak mikrobiyomunun bileşimi obeziteden önemli ölçüde etkilenir. Sağlıklı bir bağırsak mikrobiyomu, iyi işleyen bir bağışıklık sistemine katkıda bulunur ve patojenlere karşı korunmaya yardımcı olur. Ancak obezite bu mikrobiyal dengeyi değiştirerek zararlı bakterilerin baskın olmasına neden olabilir.
Bu değişiklikler bağırsak bariyerini bozabilir, bağırsak geçirgenliğinin artmasına (genellikle 'sızdıran bağırsak' olarak anılır) yol açabilir ve sistemik inflamasyonla sonuçlanabilir. Ayrıca bazı bakteriler diyetteki kanserojen maddeleri kanserojenlere dönüştürerek kanser riskini artırabilir.
Obezite ve kanser bağlantısı
Araştırma, kişinin Beden Kitle İndeksi (BMI) ile kansere yakalanma olasılığı arasında açık ve endişe verici bir bağlantı olduğunu ortaya koyuyor.
Spesifik olarak, çalışma, bir kişinin BMI'sındaki her beş puanlık artış için, bazı yaygın kanser risklerinin önemli ölçüde arttığını buldu. Bu, orta derecede bir kilo alımının bile çeşitli kanser türlerine yakalanma riskinin arttığı anlamına gelebilir.
Araştırmanın sonuçları, kanseri önlemenin çok önemli bir bileşeni olarak sağlıklı kiloyu korumanın öneminin altını çiziyor. Bir kişinin BMI değeri ne kadar yüksek olursa, yaşamı tehdit eden çok çeşitli hastalıklara karşı duyarlılığı da o kadar artar.
Bu bulgu, bireylerin ve halk sağlığı girişimlerinin, kanser riskini azaltmak için kilo yönetimi ve sağlıklı yaşam tarzı seçimlerine odaklanmasının acil ihtiyacını vurgulamaktadır.
Kanser krizi obeziteye karşı eylem gerektiriyor
Bu araştırmanın sonuçları şaşırtıcı. Dünya çapında obezite oranları hızla yükselirken, potansiyel olarak bir kanser tsunamisiyle karşı karşıyayız.
Avrupa Obezite Çalışmaları Derneği'nden Dr. Jennifer Baker , "Obeziteye atfedilebilen kanser yükünü muhtemelen hafife aldığımız göz önüne alındığında , bu sonuçlar, kanseri önleme programlarında obeziteye daha fazla dikkat verilmesi gerektiğini gösteriyor" diye uyarıyor.
Hükümetler, sağlık sistemleri ve bireyler bu uyandırma çağrısına kulak vermelidir. Sağlıklı beslenmeyi, fiziksel aktiviteyi ve uygun fiyatlı, besleyici gıdalara erişimi teşvik etmek gibi obeziteyle mücadele stratejileri artık her zamankinden daha kritik.
Obeziteye bağlı kanser türlerinin etkisi
Obeziteye bağlı kanserlerin ekonomik sonuçları çok geniştir ve bireyin çok ötesine uzanır. Bu kanserler, teşhis, tedavi ve devam eden bakımlarının karmaşık ve maliyetli yapısı nedeniyle sağlık sistemleri üzerinde önemli bir yük oluşturmaktadır.
Kaynaklara olan talebin artması genellikle daha yüksek tıbbi harcamalarla sonuçlanır ve bu da hükümetlere, sigorta sağlayıcılara ve benzer şekilde hastalara yük oluşturabilir.
Ayrıca obeziteye bağlı sağlık sorunları, özellikle etkilenen bireylerde hastalık izinlerinin artması ve çalışma kapasitesinin azalması nedeniyle iş gücünde verimliliğin azalmasına yol açabilir. Verimlilikteki bu düşüşün genel ekonomik çıktı üzerinde doğrudan olumsuz etkisi vardır.
Ek olarak, obeziteye bağlı kanserlerle ilişkili erken ölümler, iş gücünü azaltarak ve potansiyel yaşam boyu kazançları azaltarak ekonomik kayıpları daha da artırmaktadır.
Bu faktörlerin kümülatif etkisi toplum için önemli bir ekonomik yük oluşturmaktadır. Bu, obezitenin temel nedenleriyle mücadele etmek ve kanser gelişimi de dahil olmak üzere ilgili sağlık risklerini azaltmak için kapsamlı halk sağlığı girişimlerine olan acil ihtiyacın altını çiziyor.
Obeziteyle mücadele sadece bireysel sağlık sonuçlarının iyileştirilmesi açısından değil, aynı zamanda ekonomik istikrar ve refahın korunması açısından da hayati öneme sahiptir.
Bilinçli seçimler yapmak
Araştırmanın bulguları şüphesiz korkunç olsa da aynı zamanda bir umut ışığı da sunuyor. Obezite ve kanser arasındaki karmaşık bağlantıyı anlayarak bilinçli seçimler yapma konusunda kendimizi güçlendirebiliriz .
Beslenmemize daha fazla meyve ve sebze eklemek, fiziksel aktiviteyi artırmak ve işlenmiş gıdaları sınırlamak gibi küçük değişikliklerin bile sağlığımız ve refahımız üzerinde derin etkileri olabilir.
Bu araştırma açık bir eylem çağrısıdır. Kanseri önlemenin temel taşı olarak obezitenin önlenmesine ve tedavisine öncelik vermeliyiz. Birlikte çalışarak obezitenin gölgesinin artık yaşamlarımızda o kadar da büyük görünmediği daha sağlıklı bir gelecek yaratabiliriz.
