DEMET İLCE / MUHABİR
Nükleer füzyon, güneşin ısı üretmek için kullandığı sürecin aynısıdır. Destekleyenler, bunun bir gün bol, güvenli ve temiz bir enerji kaynağı sağlayarak iklim değişikliğiyle mücadeleye yardımcı olabileceğine inanıyor.
Birleşik Krallık Atom Enerjisi Otoritesi (UKAEA), İngiltere'nin merkezindeki Oxford yakınlarındaki JET tesisindeki bir ekibin, 0,2 miligram yakıt kullanarak beş saniye boyunca 69 megajoule ürettiğini ve 2022'de kırılan önceki rekoru 10 megajoule geride bıraktığını söyledi.
Bu, yaklaşık 41.000 eve beş saniye boyunca elektrik sağlamaya yetiyor.
Bu, JET sahasında tokamak adı verilen çörek şeklindeki bir makine kullanılarak gerçekleştirilecek son deneydir.
UKAEA CEO'su Ian Chapman, "JET, günümüz tesisleriyle mümkün olduğu kadar santral koşullarına yakın bir şekilde çalıştı ve mirası gelecekteki tüm santrallere yaygın olacak" dedi.
"JET'in araştırma bulguları yalnızca Fransa'nın güneyinde inşa edilen bir füzyon araştırma mega projesi olan ITER için değil, aynı zamanda güvenli, düşük karbonlu ve sürdürülebilir bir enerji geleceği peşinde koşan diğer küresel füzyon projeleri için de kritik öneme sahiptir." ekledi.
Avrupa genelindeki araştırmacılardan oluşan bir konsorsiyum olan EUROfusion'dan 300'ün üzerinde bilim insanı ve mühendis, 40 yılı aşkın süredir JET'in çığır açan deneylerine katkıda bulunmuştur.
JET'in tokamakında, her ikisi de hidrojen izotopları olan döteryum ve trityumun her biri 0,1 miligram, plazma oluşturmak için güneşin merkezinden 10 kat daha yüksek sıcaklıklara ısıtıldı.
Bu karışım, dönerken mıknatıslar kullanılarak yerinde tutuldu, kaynaştı ve muazzam enerjiyi ısı olarak serbest bıraktı.
Fusion, kaçış sürecini başlatamayacağı için doğası gereği güvenlidir.
Döteryum deniz suyunda serbestçe bulunurken, trityum nükleer fisyonun bir yan ürünü olarak toplanabilir.
Eşdeğer ağırlıklar kullanıldığında kömür, petrol veya gaz yakıldığından yaklaşık dört milyon kat daha fazla enerji açığa çıkar ve tek atık ürün helyumdur.
Yeni rekora rağmen JET, kendisini üretmek için harcanan enerjiden daha fazlasını üretmedi.
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı, 2022'nin sonlarında lazerleri içeren farklı bir süreç kullanarak bu başarıya (nükleer füzyonun kutsal kâsesi) ulaşan tek tesis oldu.
JET ilk döteryum-trityum deneylerini 1997 yılında gerçekleştirdi.
Perşembe günü açıklanan sonuçlar, JET'in bakır tel mıknatıslarının aşırı ısınmasına neden olacağından, beş saniye boyunca füzyon oluşturma yeteneğini gösterdi.
ITER, sürecin daha uzun süre, umarım 300 saniyeden daha uzun süre devam etmesini sağlayacak süper iletken elektromıknatıslarla donatılacaktır .
ITER'de her şey yolunda giderse, prototip bir füzyon enerji santrali 2050 yılına kadar hazır olabilir.
Füzyon enerjisi konusunda uluslararası işbirliği tarihsel olarak yakın olmuştur çünkü atom enerji santrallerinde kullanılan nükleer fisyonun aksine, teknoloji silah haline getirilemez.
Fransa merkezli mega proje aynı zamanda Çin, AB, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Rusya ve ABD'yi de kapsıyor.
