Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Moldova Cumhurbaşkanı İgor Dodon, baş başa gerçekleştirdikleri görüşme ve başkanlık ettikleri Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı’nın ardından Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde ortak basın toplantısı düzenledi.
Cumhurbaşkanı Dodon ve beraberindeki Moldova Başbakanı İon Kiku ile heyetini Ankara’da misafir etmekten duyduğu memnuniyeti ifade eden Erdoğan, “Sayın Başbakan Kiku da değerli dostum Dodon’a bugün eşlik ediyor. Bu ziyaret Moldova Cumhurbaşkanı ve Başbakanının yurt dışına beraberce yaptıkları ilk resmi ziyaret olması hasebiyle tarihi bir öneme sahiptir. Bunu kıymetli dostlarımızın Türkiye-Moldova ilişkilerine verdikleri önemin bir işareti olarak görüyorum.” diye konuştu.
Moldova’nın toprak bütünlüğünü, istikrarını, refahını ve kalkınmasını desteklediklerini dile getiren Erdoğan, “Kasım ayında kurulan yeni hükümete de Moldova halkına hizmet yolunda başarılar diliyorum. Reform sürecinin Sayın Cumhurbaşkanının himaye ve teşvikleri, hükümetin de çabalarıyla ivme kazanacağına inanıyorum.” ifadesini kullandı.
YÜKSEK DÜZEYLİ STRATEJİK İŞBİRLİĞİ KONSEYİNİN İLK TOPLANTISI
Geçen yıl yaptığı Moldova ziyareti sırasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyini kurduklarını ve ilişkileri stratejik ortaklık seviyesine yükselttiklerini anımsatan Erdoğan, “Bugün bu mekanizmanın ilk toplantısını yapıyoruz. Moldova’da 400’ü aşkın proje gerçekleştiren TİKA’nın ve diğer kurumlarımızın daima yanlarında olduğunu ifade ettim. Gagauz Türkleri Moldova ile aramızdaki en sağlam dostluk köprülerinden biridir.” şeklinde konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2018 ekim ayında Moldova’ya yaptığı ziyaret sırasında Cumhurbaşkanı Dodon ile Gagauz Yeri’ni ziyaret ettiklerini anımsatarak, ziyarette soydaşların kendilerini büyük bir hüsnükabul ile karşıladığına işaret etti.
Gagauz Özerk Yeri Başkanı İrina Vlah nezdinde tüm soydaşlara teşekkürlerini ileten Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Gagauz Yeri’nin 1994 yılında yasalaştırılan ve geçtiğimiz hafta 25’inci yıl dönümünü kutlayan özerk statüsü Moldova’nın birlikte yaşama kültürünün ürünüdür. Bu vesileyle Komrat Başkonsolosluğumuzun kısa zamanda faaliyete geçeceği müjdesini de vermek isterim.” dedi.
İki ülke ilişkilerinin en önemli unsurlarından birinin Moldova’nın kalkınma çabalarına destek vermek ve bir dayanışma içerisinde özellikle Türk yatırımcıların Moldova’daki girişimleri ve yatırımları olduğuna değinen Erdoğan, şu değerlendirmede bulundu:
“Yatırımcılarımız Moldova’ya henüz kurulma aşamasındayken güvenmiş ve Moldova’nın çehresini değiştiren altyapı projelerini üstlenmiştir. Bugün Moldova’daki yatırımlarımızın toplam tutarı 300 milyon doları aşmıştır. Görüşmelerimizde yatırımcılarımızın son dönemde karşılaştıkları sorunları da ele aldık. Bu sorunların çözülmesi ile karşılıklı yatırımların daha da artacağı aşikardır.”
KARŞILIKLI TİCARET HACMİ ARTACAK
Karşılıklı ticaret hacminin son 16 yılda yüzde 850, 2019 yılının 10 ayında ise geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 40 oranında arttığını dile getiren Erdoğan, “Ancak 500 milyon dolara yaklaşan ticaret hacmimiz hala 1 milyar dolar hedefimizin gerisindedir. 2016 yılında yürürlüğe giren Serbest Ticaret Anlaşması’nın sağladığı ivmeyi korumakta kararlıyız.” değerlendirmesini yaptı.
Erdoğan, 2018’deki Moldova ziyareti sırasında imzaladıkları anlaşma ile kimlikle seyahat imkanı getirdiklerini hatırlatarak, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu çok çok faydalı oldu, 2019 şubat ayında yürürlüğe giren kimlikle seyahat uygulamasının ardından Moldova’dan Türkiye’ye gelen misafirlerimizin sayısı şimdiye kadar yüzde 3 artış göstermiştir. Moldovalı turistlerin tatil için ilk sırada Türkiye’yi tercih etmesinden büyük bir memnuniyet duyuyoruz.”
Bugün imzalanan Kültür Merkezleri Anlaşması çerçevesinde Yunus Emre Kültür Merkezi’nin Kişinev ve Komrat’ta Moldovalılara hizmet vermeye başlayacağını ifade eden Erdoğan, şunları kaydetti:
“Stratejik ortaklık ülkelerimiz arasındaki dostluğun, iş birliği anlayışının ulaştığı seviyenin yansımasıdır. Stratejik ortaklığımızın güvenlik iş birliği alanındaki tezahürlerine de şahit oluyoruz. Bu vesileyle Moldova’nın FETÖ ile mücadelemize özellikle FETÖ iltisaklı kişilerin iadesi bağlamında verdiği desteğe teşekkür ediyoruz. Bununla birlikte ülkedeki FETÖ okullarının Türkiye Maarif Vakfı’na devredilmesini bekliyoruz. Moldova’nın Milli Eğitim Bakanlığıyla Türkiye Maarif Vakfı’nın müşterek çalışmasıyla burada çok önemli adımları atabiliriz.”
Güvenlik alanındaki iş birliğinin tüm terör örgütleriyle mücadeleyi kapsadığına değinen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu minvalde geçtiğimiz hafta ilgili kurumlarımızın çalışmaları sonucu DEAŞ zulmünü yaşayan Moldovalı bir annenin 2 çocuğu ile ülkesine kavuşmasını temin ettik. Moldovalı dostlarımızın da ortak mücadelemize aynı anlayışla destek vermeyi sürdüreceklerine inanıyorum.” dedi.
Cumhurbaşkanı Dodon’a ilişkilerin daha da güçlendirilmesi yönünde sergilediği irade için teşekkür eden Erdoğan, “Toplantı sonuçlarının ve imzaladığımız anlaşmaların ülkelerimize hayırlı olmasını temenni ederken, 2020 yılının gerek ülkelerimiz gerekse tüm insanlık için barışa vesile olmasını temenni ediyorum.” ifadesini kullandı.
İKİ ÜLKE ARASINDA 4 ANLAŞMA İMZALANDI
Basın toplantısı öncesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve mevkidaşı Dodon’un huzurunda anlaşmaların imza töreni gerçekleştirildi.
Bu doğrultuda, iki ülke hükümetleri arasında “Türkiye Moldova Kombine Yük Taşımacılığı Anlaşması” Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turhan ile Moldova Ekonomi ve Altyapı Bakanı Anatol Usatıi tarafından imzalandı.
İki ülke hükümetleri arasındaki “Kültür Merkezlerinin Kuruluşu, İşleyişi ve Faaliyetleri Hakkında Anlaşma” ise Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile Moldova Dışişleri ve Avrupa ile Entegrasyon Bakanı Aureliu Ciocoi tarafından imza altına alındı.
“Türkiye Cumhuriyeti ile Moldova Cumhuriyeti Arasında Sürücü Belgelerinin Değişimi ve Karşılıklı Olarak Tanınması Anlaşması” ile iki ülke hükümetleri arasında “Kolluk Personelinin Güvenlik Alanında Eğitim ve Öğretimine İlişkin İşbirliği Anlaşması” İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile Moldova İçişleri Bakanı Pavel Voicu tarafından imzalandı.
TÜRKİYE-MOLDOVA ORTAK AÇIKLAMASI
Erdoğan ile Dodon’un Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Konseyi İlk Toplantısının ardından sonuçlarına ilişkin ortak açıklama yayımlandı.
Açıklamada, Türkiye Cumhuriyeti ve Moldova Cumhuriyeti Hükümet Başkanlarının eşbaşkanlıklarında 30 Aralık 2019 tarihinde Ankara’da Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin ilk toplantısının gerçekleştirildiği belirtildi.
Toplantıda tarafların, iki ülke arasındaki mevcut dostluk bağları, iyi ilişkiler, yakın siyasi diyalog ve çok boyutlu iş birliğinden duyulan memnuniyet vurgulandı.
Siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari, enerji, ulaştırma, tarım, turizm, sağlık, eğitim, kültürel, bilimsel ve insani alanlarda yürütülen ilişkilerin daha da güçlendirilmesi ve bölgesel ve uluslararası konularda iş birliğinin geliştirilmesi kararlılıklarının teyit edildiği açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Moldova Cumhuriyeti Hükümeti arasında Vizelerin Karşılıklı Olarak Kaldırılmasına İlişkin Anlaşma’ya getirilen değişikliklere dair protokolün 19 Şubat 2019 itibarıyla yürürlüğe girmesiyle iki ülke vatandaşlarının karşılıklı olarak kimlikle seyahat imkanına kavuşmasından dolayı memnuniyet dile getirildi. Konsey bünyesinde, siyasi konularda iki ülke arasındaki iş birliğine yönelik ilişkilerin daha da geliştirilmesi, ikili, bölgesel ve küresel konularda görüş alışverişinde bulunulması ve öncelikli iş birliği alanlarının ve projelerin belirlenmesi amacıyla oluşturulan Ortak Stratejik Planlama Grubu’nun (OSPG) ilk toplantısının iki ülke Dışişleri Bakanlarının eş başkanlığında 2020 yılında Kişinev’de yapılması kararlaştırılmıştır.
İkili ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinde ana mekanizma olan Türkiye-Moldova Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu’nun gelecek toplantısının Ankara’da düzenlenmesi hususunda mutabık kalınarak, 1 Kasım 2016 tarihinde yürürlüğe giren Serbest Ticaret Anlaşması temelinde, ikili ticaret hacminin ve karşılıklı yatırımların arttırılması, karşılıklı olarak şirketlerin ve yatırımcıların karşılaştığı sorunların aşılması ile ekonomik iş birliğinin geliştirilmesi yönündeki iradelerini ortaya koymuşlardır.”
Moldova’da başta Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) aracılığıyla yapılanlar olmak üzere kalkınma alanındaki projelerin desteklenmesi ve sürdürülmesinin kararlaştırıldığına dikkati çekildi.
Açıklamada, ayrıca şu ifadelere yer verildi:
“Türkiye Cumhuriyeti ve Moldova Cumhuriyeti arasında terörizmle mücadelede diyalog ve iş birliğinin derinleştirilmesi, askeri eğitim, savunma sanayi ve güvenlik alanlarında diyaloğun geliştirilmesi ve iş birliğinin derinleştirilmesi üzerinde anlaşmışlardır. Moldova Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğünün ve egemenliğinin korunmasına, bölgesel barış, güvenlik ve istikrarın güçlendirilmesine ve ihtilafların barışçıl yöntemlerle çözümüne katkıda bulunulması amacıyla yürütülen uluslararası çabalara verilen önemi vurgulanmıştır.
Moldova Cumhuriyeti Gagauz Özerk Yeri’nde, Komrat’ta muvazzaf bir Türkiye Cumhuriyeti Başkonsolosluğu açma çalışmalarının 2020 yılı içinde tamamlanmasında mutabık kalmışlar; Moldova Cumhuriyeti’nde yaşayan Gagauzların kültürel kimliklerinin korunmasına ve Moldova Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğü temelinde Gagauz Yeri’nin sosyal ve ekonomik gelişimine yönelik çabaları desteklemeyi kararlaştırılmıştır.”
Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin bir sonraki toplantısının 2021 yılında Moldova’da düzenleneceği bildirildi.
