Gale Krateri’nde NASA’nın Curiosity aracı tarafından yapılan yeni keşif, Mars’ın iklim geçmişine dair önemli bir sırrı gün yüzüne çıkardı. Araç, Mars yüzeyindeki kayaçlarda yalnızca atmosferdeki karbonun çökelmesiyle oluşabilecek bir mineral olan sideriti tespit etti. Bu, gezegenin milyarlarca yıl önce aktif bir karbon döngüsüne sahip olduğunun ilk yerinde (in situ) kanıtı olarak bilim dünyasında heyecan yarattı.
KIZIL GEZEGENİN KARBON DÖNGÜSÜ VARMIŞ
Kanada Calgary Üniversitesi’nden jeokimyacı Benjamin Tutolo, bu keşfin Mars’ın bir zamanlar yaşanabilir olduğunu gösterdiğini belirtiyor. Zira geçmişte Mars’ta göller, nehirler ve hatta okyanusların var olduğuna dair çok sayıda kanıt bulunuyor. Ancak bu kadar bol suyun yüzeyde sıvı halde kalabilmesi için, atmosferde yüksek miktarda karbon dioksit bulunması gerekiyordu.
Bilim insanları, Mars’taki volkanik faaliyetlerin bu karbonu atmosfere saldığını düşünüyor. Ancak şimdiye kadar gezegende karbonat minerallerine rastlanmamıştı. Yeni bulunan siderit minerali, bu açığı kapatıyor ve kayalarda karbon tutulduğunu gösteriyor.
GİZLİ KALAN MİNERALLERİN ŞİFRESİ ÇÖZÜLDÜ
Curiosity’nin 2022 ve 2023 yıllarında yaptığı X-ışını analizleri sayesinde, Gale Krateri’nin farklı bölgelerinde üç farklı delikte yüksek oranda saf siderit bulundu. Bu mineraller, önceki uydu verilerinde tespit edilememişti çünkü suyla kolay çözünebilen magnezyum sülfat gibi mineraller, karbonatların izini gizlemişti.
Tutolo, benzer minerallerin Mars’ın farklı yerlerinde de tespit edildiğini ve dolayısıyla orada da karbonatların saklı olabileceğini söylüyor.
BİR ÇAĞIN SONU: MARS’TAKİ DENGE BOZULMUŞTU
Yeni keşif, Mars’ın bir dönem sıcak ve yaşanabilir olduğunu doğrulasa da, aynı zamanda bir dengenin kaybolduğunu da ortaya koyuyor. Çünkü karbon döngüsü dengesizdi; atmosfere salınandan daha fazla CO₂ kayalara hapsolmuştu. Bu da Mars’ın uzun vadede yaşanabilirliğini yitirmesine neden olmuş olabilir.
Tutolo, bu keşfin sadece Mars’ın geçmişini anlamada değil, aynı zamanda Dünya’daki iklim değişikliğiyle mücadelede karbon tutulumunun rolünü anlamakta da önemli ipuçları sunduğunu belirtiyor.
