Pazartesi günü AB büyükelçilerinin kapalı kapılar ardında gerçekleştirdiği toplantıda, Hırvatistan, Estonya, Finlandiya, Almanya, Letonya, Litvanya, Hollanda ve İsveç gibi ülkeler, öneriye karşı çıktı. Muhalefet eden ülkeler, Sırbistan’ın temel haklar konusundaki yetersizlikleri, komşu Kosova ile gergin ilişkileri ve özellikle Rusya'ya yaptırım uygulamayı reddetmesi nedeniyle bu adımın erken olduğunu savundu.
Müzakere Süreci ve Teknik Hazırlıklar
Macaristan’ın AB Konseyi Dönem Başkanlığı tarafından sunulan öneri, Sırbistan’ın üyelik sürecinde “Küme 3” olarak adlandırılan aşamaya geçmesini hedefliyordu. Bu aşama, vergi politikası, istihdam, bilimsel araştırmalar gibi ekonomik büyüme ve rekabet gücüyle ilgili sekiz bölümü kapsıyor.
AB Komisyonu, Sırbistan’ın bu aşama için teknik kriterleri karşıladığını belirtirken, nihai karar üye devletlerin oy birliğine bağlı. Ancak pazartesi günü yapılan oylamada bu birlik sağlanamadı.
Sırbistan’ın Dış Politikası Tartışma Konusu
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, ülkesinin AB üyeliğine bağlılığını vurgulasa da, Moskova ile “geleneksel olarak çok iyi ilişkileri” sürdürmekten yana olduğunu ifade etti. Vučić, Rusya’ya yönelik yaptırımları reddederken, bu tutumun Avrupa’da geniş bir destek bulmadığını kabul etti.
Ayrıca, Sırbistan’ın Çin ile Temmuz ayında yürürlüğe giren serbest ticaret anlaşması da eleştirilere neden oluyor. Bu anlaşma, iki ülke arasındaki gümrük vergilerinin %60’ını kaldırıyor ve AB’nin ticaret politikalarıyla uyumlu olup olmadığı konusunda soru işaretleri yaratıyor.
Macaristan ve Sırbistan: Ortak Bir Yol
Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, Batı Balkanlar'ın AB üyelik sürecinin hızlandırılmasını dönemin öncelikleri arasında gösteriyor. Orbán, bu konuda Vučić’e destek verirken, kendi hükümeti de Rusya ve Çin ile iyi ilişkiler geliştirmeye yönelik politikaları nedeniyle eleştiriliyor.
Ancak AB üye ülkeleri, genişleme sürecinin yalnızca teknik değil, aynı zamanda siyasi bir karar olduğuna dikkat çekerek ilerleme için somut adımların atılması gerektiğini belirtiyor.
Macaristan’ın Batı Balkan ülkeleri için verdiği sözleri yerine getirme çabaları, Sırbistan’ın mevcut politikaları nedeniyle zorlu bir engelle karşılaştı. Bu durum, hem AB’nin genişleme politikalarına hem de Sırbistan’ın stratejik yönelimine ilişkin tartışmaları daha da alevlendirecek gibi görünüyor.
