Kripto varlıklara ilişkin yasa ile kripto varlık hizmet sağlayıcıların kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Sermaye Piyasası Kurulu'ndan (SPK) izin alma zorunluluğu ve ortakların müflis olmaması şartı getirildi.
Öte yandan yasa kapsamında, kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti yürütenlerin, yasanın yürürlük tarihi olan bugün itibarıyla 1 ay içinde faaliyet izni almak üzere SPK'ya başvurulmaları öngörülüyor.
Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yer alan yasaya göre, "kripto varlık" dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıklar olarak tanımlanıyor.
Düzenlemeyle yasaya; kripto varlıkların depolanmasına yönelik "cüzdan", kripto varlıklarla ilgili hizmet sağlayan kuruluşları ifade eden "kripto varlık hizmet sağlayıcı" ile kripto varlık alım satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer, bunların gerektirdiği saklama ve belirlenebilecek diğer işlemlerin bir veya daha fazlasının gerçekleştirildiği kuruluşları ifade eden "platform" tanımları eklendi.
HİZMET SAĞLAYICILARA YÜKÜMLÜLÜKLER GETİRİLDİ
Yasaya göre, kripto varlık hizmet sağlayıcıların kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Sermaye Piyasası Kurulu'ndan (SPK) izin almaları zorunlu olacak. Bunlar münhasıran SPK tarafından belirlenecek faaliyetleri yerine getirecek. Pay devirlerinde SPK izninin alınması zorunlu olacak.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, sistemlerinin güvenli bir şekilde yönetilebilmesi için gerekli düzenlemeleri yapmak, önlemleri almak ve gerekli iç kontrol birim ve sistemlerini oluşturmakla yükümlü olacak.
Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının yeterliliklerine ilişkin düzenlemeler de yasada yer alıyor.
Buna göre, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının ortaklarının müflis olmaması, konkordato ilan etmiş olmaması, uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma başvurusunun tasdik edilmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması şartlarının yanı sıra ilgili kanunlarda sayılan suçlardan kesinleşmiş mahkumiyetinin bulunmaması, işlem yasaklı olmaması; öte yandan gerekli mali güç ve işin gerektirdiği dürüstlük ve itibara sahip bulunması ve ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması şartlarını taşımaları gerekecek.
SPK YETKİLERİ
Yasa kapsamında, sermaye piyasası araçlarına özgü haklar sağlayan kripto varlıklara ilişkin olarak düzenleyici işlemler tesis etme, özel ve genel nitelikte kararlar alma ve tedbir ve yaptırım uygulama konusunda SPK yetkili olacak.
SPK, sermaye piyasası araçlarının ilgili madde hükümleri kapsamında kayden ihraç edilerek Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından izlenmesi yerine kripto varlık olarak ihracına ve bunların oluşturulup saklandıkları hizmet sağlayıcılar tarafından sunulan elektronik ortam nezdinde kayden izlenmesine ilişkin esaslar belirleyebilecek.
SPK, sermaye piyasası araçlarının kripto varlık olarak ihracı halinde; hakların izlenmesi, üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilmesi ve devredilmesinde, kripto varlıkların oluşturulup saklandıkları elektronik ortamdaki kayıtlar esas alınacak. Kurul, bu elektronik ortamdaki kayıtlarla MKK sistemi arasında entegrasyon sağlanmasını zorunlu tutabilecek.
Kripto varlıklarla yapılan her türlü işleme ilişkin Türk parasının kıymetini koruma hakkında kanun ve ilgili mevzuat hükümleri saklı olacak. Kripto varlıkları konu edinen rehin sözleşmelerine, ticari işlemlerde taşınır rehni kanunu uygulanmayacak.
SPK, kripto varlık hizmet sağlayıcılarla müşterileri arasında sözleşmelerin düzenlenmesine, kapsamına, değiştirilmesine, ücret ve masraflara, sözleşmenin sona ermesine, feshine ve bu sözleşmelerin içeriğinde yer alması gereken asgari hususlara ilişkin belirlemeler yapabilecek.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıların müşterilerine karşı sorumluluğunu ortadan kaldıran veya sınırlandıran her türlü sözleşme şartı geçersiz sayılacak. Platformlar müşterilerinin işlemlerine ilişkin itirazlarını ve şikayetlerini etkin şekilde çözecek dahili mekanizmalar kurmakla yükümlü olacak.
PLATFORMLARDA İŞLEMLERE KAMU GÜVENCESİ VERİLMEYECEK
Yasaya göre, platformlarda fiyatlar serbestçe oluşacak. Platformların kendi nezdinde işlem görecek veya ilk satış ya da dağıtımı yapılacak kripto varlıkların belirlenmesine ve bunların işlem görmesinin sonlandırılmasına ilişkin yazılı listeleme prosedürü oluşturulması zorunlu olacak ve bu konuda SPK tarafından ilke ve esaslar düzenlenebilecek.
Platformlara, SPK tarafından faaliyet izni verilmiş olması, işlemlerin kamunun güvencesi altında olduğu anlamına gelmeyecek. Kripto varlıklar yatırımcı tazmin hükümlerine tabi olmayacak.
Platformların müşterilerine ait kripto varlıkları, müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurulması esas olacak. Bankalar nezdinde saklanan kripto varlıklar ile müşterilere ait bu kapsamdaki nakitler bankacılık kanunu kapsamında düzenlenen mevduatın ve katılım fonunun sigortalanması hükümlerine tabi olmayacak.
Müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıklara ilişkin saklama hizmetinin, SPK tarafından yapılacak düzenleme uyarınca yetkilendirilmiş ve BDDK tarafından uygun görülen bankalarca veya kripto varlık saklama hizmeti sunma konusunda yetkilendirilmiş kuruluşlarca sunulması ve müşterilere ait nakitlerin bankalarda tutulması zorunlu olacak.
Müşterilerin nakit ve kripto varlıkları, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının borçları nedeniyle, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mal varlığı ise müşterilerin borçları nedeniyle kamu alacakları için olsa dahi haciz ve rehin edilemeyecek, iflas masasına dahil edilemeyecek ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamayacak.
Yasayla kripto varlık hizmet sağlayıcıların denetimi ve aykırılıkların tespitinde ve uygulanacak yaptırımlar da düzenleniyor.
HİZMET SAĞLAYICILAR BİR AY İÇİNDE BAŞVURACAKLAR
Yasa kapsamında, kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti yürütenlerin, yasanın yürürlük tarihi olan bugün itibarıyla 1 ay içinde faaliyet izni almak üzere SPK'ya başvurulmaları öngörülüyor.
Başvuruda bulunmayanlar, müşteri hak ve menfaatlerini zarara uğratmadan 3 ay içinde tasfiye kararı alacaklarına ve tasfiye sürecinde yeni müşteri kabul etmeyeceklerine dair bir beyan sunmak zorunda olacak.
Tasfiyeye gitmeyi tercih eden ya da belirlenen süre içinde SPK'ya başvuru yapmayan kuruluşlarda hesapları bulunan müşterilerin transfer taleplerinin yerine getirilmemesi izinsiz hizmet sağlayıcılığı faaliyeti suçunu oluşturacak.
Yurt dışında yerleşik kripto varlık hizmet sağlayıcılar, Türkiye'de yerleşik kişilere yönelik faaliyetlerini bugün itibarıyla 3 ay içinde sonlandıracak.
