Sosyal Medya Uzmanı Deniz Unay
Küresel Kovid-19 salgını ile mücadele kapsamında dünya genelinde yurt içi ve yurt dışı ulaşım faaliyetlerinin durması özellikle havacılık sektöründe ciddi kayıpların yaşanmasına neden oldu. Zorunlu uçuşlar haricinde tüm uçuşların aylarca durdurulması sektörün dünya genelinde büyük ölçüde maddi kayıp yaşamasına ve birçok şirketin iflasın eşiğine gelmesine neden oldu. Yeni tip koronavirüs salgının en fazla etkilediği sektörlerinden başında gelen sivil havacılık, salgınla mücadele kapsamında ülkelerin seyahat kısıtlamaları getirmesi nedeniyle hala tam anlamıyla toparlanabilmiş değil.
Maddi hasar büyük2019 yılının Aralık ayından itibaren Çin’den başlayarak dünyayı etkisi altına alan yeni tip Koronavirüs salgını havacılık sektöründe çok büyük maddi hasara neden oldu. Salgının etkilerinin en yoğun hissedildiği sektörlerden biri olan sivil havacılık sektörü, 2020 yılının Ocak ayına ilişkin verilere bakıldığında, son 10 yıl içinde yaşanan en düşük uçuş trafiğinin ve en yavaş büyüme rakamlarının olduğu dönem olarak görülmektedir. Öte yandan 2009 yılından bu yana Koronavirüs salgını nedeniyle bu yılın son döneminde uçakla seyahat eden kişi sayısının ilk defa düşeceği ifade ediliyor. 300 milyar doların üzerinden maddi kayıp öngörülen havacılık sektörü dünya genelinde salgının etkisiyle büyük hasar aldı.
SEKTÖR KAN KAYBETTİ
Havacılık sektörünün koronavirüs ile bir diğer ilgisi ise virüsün kıtalar ve ülkeler arasında hızla yayılmasına neden olmasıdır. Beklenenden çok daha hızlı bir şekilde yayılma gösteren salgın, her geçen gün yoğunluğu artan hava trafiğinin aniden kesilmesine ve sektörde aktif olarak çalışan milyonlarca kişinin zorunlu olarak iş bırakmasına neden oldu. Havacılık sektörüne ilişkin yapılan tahminlere göre koronavirüs salgının sektöre 2020 yılı için ciro kaybının 300 milyar doların üzerinde olması tahmin ediliyor. Salgının etkilerinin en az bir yıl daha görülmeye devam edeceği ve aşının bulunmaması halinde etkilerinin daha uzun vadede devam edeceğinin ifade edilmesi sektörün kan kaybetmeye devam edeceği yorumlarını ortaya çıkarmıştır.
HAVA TRAFİĞİ AZALDI
Küresel ölçekte tüm ülkelerin ve her insanın doğrudan veya dolaylı olarak etkilenmesine neden olan yeni tip Koronavirüs salgını en büyük etkilerini sivil havacılık sektöründe gösterdi. Çevrim içi uçuş trafiğini gösteren çeşitli uygulamalar üzerinden yapılan analizlere göre söz konusu dönemde uçuş trafiğinin büyük ölçüde azaldığı görülüyor. Uluslararası hava trafiği kontrol örgütleri tarafından yapılan raporlamalara göre, 2020 yılında geçen yıla nazaran %86,8 oranında azaldığı görülmektedir. Ticari uçuşlarda ise 2020 yılının Mart ayında bir önceki yıla göre %55 ve Nisan ayında ise yine bir önceki yıla göre toplamda %62 oranında bir azalma olduğu görülüyor. Koronavirüs salgını nedeniyle hava trafiğinde yaşanan ciddi oranda düşüşler sektörün yaşadığı maddi kayıpların ve krizlerin boyutlarını da göstermektedir. Hava trafiği raporlarına bakılarak yapılan değerlendirmelere göre sektörde iflas etmek üzere olan pek çok uluslararası ve yerel firma olduğu görülmektedir. Doğrudan ve dolaylı olarak dünya genelinde havacılık sektörünün 65,5 milyondan fazla kişiye iş olanağı sağlaması ve küresel ekonomide sektörün etkisinin 2,7 trilyon doların üzerinde bir orana sahip olması salgının en kötü etkilediği sektörlerden birini havacılık olduğunu gözler önüne sermiştir.
Zarar 300 milyar doları aşacakIATA (Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği) tarafından geçtiğimiz şubat ayında yapılan açıklamada, Kovid-19 salgının havacılık sektörüne maliyetinin 29 milyar doların üzerinde olacağı belirtilmişti. Öte yandan bu kayıpların 12,8milyar dolarlık kısmının Çin merkezli havayolu firmalarında görüleceği düşünülmektedir. Takip eden dönemlerde yapılan analizler ve salgının küresel çapta etkileri söz konusu miktarın 300 milyar doların üzerine çıkacağını göstermiştir. Öte yandan söz konusu dönemde devletler tarafından havayolu şirketlerinin ayakta kalabilmeleri için 200 milyar dolara kadar destek vermeleri gerektiği belirtilmiştir. Hayatın her alanına ciddi etkiler ve değişimler yaratan Koronavirüs salgını havacılık sektöründe yeni politika ve stratejilerin uygulanmasını zorunlu hale getirecektir. Genel anlamda havacılık başta olmak üzere tüm sektörlerde ciddi maddi kayıplar gözlemleniyor.
KRİZE SEBEP OLDU
Dünyanın önde gelen havayolu şirketlerinin Kovid-19 krizine karşı ayakta kalması diğer firmalara göre çok daha yüksek olacaktır. Özellikle üç aydan fazla bir süre nakit akışının neredeyse sıfırlandığı firmalar nakit rezervleri üzerinden giderlerini karşılamak zorunda kaldılar. Öte yandan ne kadar güçlü olursa olsun havayolu şirketlerinin devlet desteği olmadan bir yıl veya daha uzun bir sürede böyle bir krizle mücadele etmesi ve ayakta kalması mümkün görünmüyor. Yıl sonuna kadar Covid – 19 krizi nedeniyle firmaların ortalama olarak %25 – 30 kapasite ile çalışmaya devam edecekleri öngörülmektedir. Öte yandan bir sonraki yıl için 2021’de ise %50 en fazla %60 kapasite ile firmaların çalışmaya devam edeceği düşünülmektedir. Bu nedenle gelecek yıl için de havayolu firmalarının zarar etmeye devam edecekleri düşünülebilir.
TOPARLANMA 2022’DE
Havacılık sektörü ve diğer birçok sektör için asıl toparlanmanın ise 2022 yılını bulacağı düşünülmektedir. Çin’den başlayarak dünyanın her yerine yayılan ve hayatın her alanında ciddi etikler yaratarak yüzbinlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olan Koronavirüs salgını Türkiye’de de havacılık sektörünü yakından etkiledi. Dünyanın en büyük havayolu markalarından biri olan Türk Hava Yolları başta olmak üzere birçok farklı yerli havayolu şirketi bu süreçte ayakta kalmayı başarmıştır. Aralık 2019’tan itibaren başlayarak kademe kademe dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgını, yarattığı kriz ortamının son dönemde yavaş yavaş hafiflemesinin ardından havacılık sektörünün de yeniden faaliyetlerine başlamasını sağlamıştır. Yurt içi uçuşlar ve seyahat kısıtlaması olmayan ülkeler arasında uçuşlar yeniden yarı kapasite ile gerçekleştirilmeye başlamıştır.
Yeni alışkanlıklar dönemi
Dolaylı olarak etkileyecek olsa da koronavirüs salgını nedeniyle iş görüşmeleri ve iş hayatının da büyük ölçüde uzaktan ve sanal olarak gerçekleştirilmesi kurumsal hayatta farklı alışkanlıkların ortaya çıkmasına neden olacaktır. Bu yönüyle iş seyahatlerine ilişkin taleplerin de bir süre daha düşük seviyelerde seyredeceği düşünülüyor. Dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgınının sonrasında havacılık sektöründe görülmesi muhtemel temel sorunlar birkaç yıl süreyle devam edebilir. Daha az uçak seferleri, hava trafiğinde düşüş, taleplerin azalması ve maddi kayıplar salgının havacılık sektöründe gösterdiği ve salgın sonrasında da göstereceği en önemli değişimler olarak sınıflandırılabilir.
SALGIN SONRASINDA NELER OLACAK?
Koronavirüs salgının neden olduğu küresel krizin ardından salgın sonrasında havacılık sektöründe yaşanacak gelişmeler merak edilmeye başladı. Özellikle uçuş destinasyonları ve uçuş hatlarının yeniden düzenlenerek yeni normalleşme süreçleri kapsamında değişikliğe uğraması en temel yenlikler arasında sayılabilir. Diğer yandan salgın sürecinde krize dayanamayan ve iflas eden pek çok havayolu şirketinin uçuş gerçekleştirdiği destinasyonlar için ayakta kalan firmalar bu alanları sahiplenerek kapasitesini azaltmış olmasına rağmen uçuş noktalarını artırarak bu açığı kapatabilir hale gelecekler. Tam normalleşme başlasa bile tam kapasite ile uçuş yapılamayacağı için likidite ve yolcuların uçuş talepleri aynı oranda düşük olacaktır. Uçak içi düzenlemeler, salgın için alınan önlemler, bilet fiyatlarında artışlar ve daha pek çok farklı değişken unsur kriz sonrası dönemde sivil havacılık sektöründe görülecek en temel değişimler arasında yer almaktadır.
