DEMET İLCE / MUHABİR
Kedi sahipleri, kedi arkadaşlarına düşkün olmaktan hoşlanabilirler, ancak bu sevgi karşılık buluyor mu, yoksa kediler gerçekten bizden hoşlanmıyor mu? Bizi koşulsuz seven köpeklerin aksine, kediler genellikle bizi kendi ihtiyaçlarını karşılamak için kullanmakla suçlanırlar ve yaşayıp yaşamadığımızı umursamazlar.
Çok sayıda çalışma, kedilerin (Felis catus) bizi köpeklerin sevdiği gibi sevmediğine ve kendi sevgileri için bizi çalıştırdığına dair kanıtlar bulduğundan, suçlamalarda bir miktar doğruluk payı var. Ancak bizi en azından biraz seviyor gibi görünüyorlar.
BBC'nin "Cats v Dogs" adlı belgeseli için 2015 yılında yapılan bir araştırmada sinir bilimciler 10 kedi ve köpeğin tükürüğünü örneklediler ve okşama sonrasında hem kedi hem de köpeklerde oksitosin hormonu düzeylerinin arttığını buldular. Bununla birlikte, sosyal bağlarda kullanılan bir aşk hormonu olan oksitosin miktarı köpeklerde çok daha yüksekti ve kedilerde sadece %12 iken ortalama %57,2 arttığı görüldü.
2021'de yapılan bir araştırmada araştırmacılar kedi-insan bağını araştırdılar ve mesafeli kedi davranışının beklediklerinden daha az yaygın olduğunu buldular. Araştırmanın yazarı, Lincoln Üniversitesi'nden hayvan davranışları uzmanı Daniel Mills, o dönemde yaptığı bir açıklamada, "Kediler insanlarla yakın duygusal ilişkiler kurar, ancak bu konuda aslında çok az şey biliniyor. Herhangi bir karmaşık sosyal ilişkide olduğu gibi, kedi sahibi bağının türü, belirli kişilik özelliklerinin yanı sıra, ilgili her iki birey arasındaki dinamiğin bir ürünüdür." dedi
Araştırma yazarları 3.994 kedi sahibiyle anket yaptı ve aralarındaki duygusal bağı belirlemek için beş farklı kedi ve sahibi ilişkisi belirledi. Daha sonra ilişki şunlardan birine atandı: açık ilişki, uzaktan ilişki, gündelik ilişki, karşılıklı bağımlılık ve arkadaşlık; açık ilişki en kopuk ilişki ve arkadaşlık en yakın bağdı. Sonuçlar oldukça bölünmüş durumda; yaklaşık yarısı duygusal yatırımı gösteriyor, diğeri ise daha mesafeli bir ilişkiye sahip.
Araştırmanın başyazarı ve Lincoln Üniversitesi'ndeki hayvan davranış uzmanı Claire Ricci-Bonot, "Kedi ile sahibi arasında duygusal bir bağ olduğunu düşünüyorum, özellikle de birlikte geçirdikleri zamanın büyük kısmını düşünürsek. Ancak bağlanma konusunda köpekler ve onlarınkiyle aynı şekilde konuşabileceğimizden emin değilim.” dedi.
Çalışma, kedigillerin insanlarla sosyal ilişkiler kurabildiğini, ancak bunun sahibinin duygusal girdisine ve kedilere arzu ettikleri bağımsızlık düzeyinin verilip verilmediğine bağlı olduğunu buldu.
2019'da yapılan başka bir araştırma da kedi sahibi arasındaki bağa dair kanıtlar buldu; ancak köpeklerle karşılaştırıldığında sahibinin bu bağı kurmasının daha fazla çaba gerektirdiğini belirtti. 2008'de yapılan daha önceki bir araştırma, kedilerin kan basıncının, bağ kurdukları bir insanla karşılaştıklarında arttığını ortaya çıkarmıştı; bu da kedi sahibi ilişkilerinin önemli olduğunu gösteriyordu. Artan kalp atış hızının heyecanın veya bir ödül beklentisinin sonucu olduğu öne sürüldü.
Ricci-Bonot, "Kedinin ve sahibinin sahip olduğu ilişkinin türü, sahibinin kediye olan duygusal yatırım düzeyine ve kedinin sosyalliğine bağlıdır. Fakat kedilerin kişilikleri, sosyalleşmeleri ve onları nasıl barındırdığımız (iç/dış mekan) gibi dikkate alınması gereken başka faktörler de var. Bazı kediler sahipleriyle çok yakın bir bağ kurabilir." dedi.
2021'de yapılan bir araştırma, kedilerin, ince davranış ipuçlarını okuyan ve kendilerine ne kadar ilgi gösterileceği konusunda onlara seçim ve kontrol olanağı tanıyan insanlara yöneldiğini buldu. Kediler, ilginin kendilerine dayatılmasından hoşlanmaz ve düşmanca davranır veya etkileşimi zorlayan insanlardan aktif olarak kaçınır.
Köpekler en az 23.000 yıl önce Pleistosen döneminde (2,6 milyondan 11.700 yıl önce) evcilleştirilen ilk hayvan olmasına rağmen, kedilerin evcilleştirilmesi çok daha sonra gerçekleşti. Kanıtlar, kedilerin yaklaşık 10.000 yıl önce kendilerini evcilleştirdiğini, eski Anadolu çiftçilerine, tahıllarını silip süpüren kemirgenlerle ziyafet çekerek kendilerini sevdirdiklerini gösteriyor.
