DEMET İLCE / MUHABİR
Şehirler dinamik yerlerdir, insanların yoğun kümelenmiş binalarda bir araya toplandığı kentsel ormanlardır. Ama hiçbir zaman Kowloon Walled City'ye benzeyen bir şehir olmadı. Onlarca yıldır on binlerce insan Britanya Hong Kong'undaki bu küçük Çin topraklarında yaşadı ve çalıştı.
Sadece 6,4 dönüm büyüklüğündeki Kowloon Surlu Şehir, yine de 1980'lerde 35.000'e kadar insanı barındırıyordu. 350 bina ve yüzlerce ara yolla dolu, inanılmaz derecede yoğun bir yerleşim bölgesinde yaşıyorlardı. Bu eşsiz yer, doğal ışık eksikliğinden dolayı "Karanlık Şehir" olarak da biliniyordu.
Peki Kowloon Duvarlı Şehri nasıl ortaya çıktı? Peki neden yok edildi? İşte bir zamanlar dünyanın en yoğun yeri olarak kabul edilen yerleşim bölgesinin arkasındaki hikaye…
Kowloon Duvarlı Şehrin Siyasi Doğuşu
19. yüzyıldaki Afyon Savaşları sonrasında Büyük Britanya, Çin'de Hong Kong adı verilen bir bölgeyi ele geçirdi. Ancak Çinliler, Kowloon Yarımadası'ndaki küçük bir toprak parçasını bırakmayı reddetti. Bu arazide Kowloon Duvarlı Şehir olarak bilinen, 700 fit uzunluğunda ve 400 fit genişliğinde duvarlarla çevrili bir askeri kale bulunuyordu. Ve Çinliler onu koruma arzularında kararlıydılar.
Onlarca yıl boyunca Çin, bu küçük toprak parçası üzerinde inatla hakimiyetini sürdürdü. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra mülteciler bölgeye akın etti; her ne kadar savaş sırasında büyük bir kısmı yok edilmiş olsa da, çünkü Hong Kong yetkililerinin kendilerine bölgeyi terk etmeleri yönünde baskı yapmaları durumunda Çin hükümetinin desteğine güvenebilirlerdi. Çinliler oradaki binlerce mülteciyi savundu ve onları tahliye etmeye yönelik girişimler sonuçsuz kaldı.
Daha sonra mülteci kampı daha kalıcı bir hal almaya başladı.
Dünyanın En Yoğun Yerinde Yaşam
Kowloon Duvarlı Şehri kısa sürede Borg Küpüne benzer bir şeye dönüştü. Yüzlerce bina içermesine rağmen sürekli ve genişleyen tek bir yapıya benziyordu. Her kule diğerine sıkıştı ve hatta bazen komşusuna yaslandı. Karanlık tüneller ve ara sokaklar binaları çapraz geçiyordu ve ne Çin ne de Hong Kong şehre çok fazla idari ilgi göstermediğinden, insanlar kelimenin tam anlamıyla şehrin içinde kaybolabiliyordu.
Ian Lambot ile birlikte Karanlık Şehir: Kowloon Duvarlı Şehirde Yaşam adlı kitapları için bölgeyi belgeleyen fotoğrafçı Greg Girard, "Evler genellikle bir sonraki binanın üzerine inşa edilerek, merdivenleri kullanmak için duvarlar delinerek inşa ediliyordu. Birçoğunun havaya ya da açık alana erişimi yoktu çünkü yapının merkezinde kapalıydılar." dedi.
Çetelerin, uyuşturucunun ve seks işçiliğinin yaygın olduğu bu kanunsuz yerde suç hızla çoğalıyordu. Ancak yerleşim bölgesi aynı zamanda bir topluluk ve endüstri yeriydi. İçinde fabrikalar, dükkânlar vardı ve aileler birbirini destekliyordu.
Eski sakin Ida Shum, "Hepimizin çok kötü koşullarda çok iyi ilişkileri vardı. Orada yaşayan insanlar her zaman birbirlerine sadıktı. Surlu Şehir'de güneş ışığı her zaman yağmuru takip ederdi." dedi.
Ancak Hong Kong yetkilileri uzun zamandır yerleşim yerini halka açık bir parka dönüştürmeyi arzuluyorlardı ve 1990'larda nihayet bu fırsatı yakaladılar. Ardından İngiltere'nin Hong Kong üzerinde sahip olduğu 99 yıllık kira sözleşmesi sona erdi. Bölge Çinlilere geri devredildi ve Kowloon Surlu Şehri siyasi önemini yitirdi.
Kowloon Surlu Şehri Nasıl Yıkıldı?
19 Aralık 1984'te İngiltere ve Çin, Temmuz 1997'de Hong Kong'u Çinlilere geri verme konusunda anlaştılar. Sonraki birkaç yıl içinde yetkililer, Kowloon Duvarlı Şehri'nin yakında yıkılması için hazırlık yaptı.
İlk olarak sakinlere ayrılmaları için tazminat paketleri teklif edildi. Daha sonra evlerini terk etmeyi reddedenler zorla dışarı çıkarıldı. Ve ardından 23 Mart 1993'te yerleşimin yıkımı resmen başladı.
Sonraki yıl, genişleyen kentsel iskelet parça parça parçalandı. Atlas Obscura'nın bildirdiği gibi geliştiriciler, şehrin orijinal duvarı, demir topları ve "Güney Kapısı" ve "Kowloon Duvarlı Şehir" kelimelerinin işaretlendiği granit plakalar da dahil olmak üzere, şehrin tarihinin çeşitli katmanlarını ortaya çıkardılar.
1995 yılında şehrin bir zamanlar bulunduğu yerde bir park açıldı. Yeni alan, sallanan binalar ve kıvrımlı sokaklar yerine bahçeler, bambu ve su içeriyordu. Ancak yeni Kowloon Duvarlı Şehir Parkı, eski şehrin yoğunluğunu yansıtan bronz bir minyatür sergi de dahil olmak üzere, bir zamanlar kendi arazisinde duran bölgeye saygı duruşunda bulunuyordu.
Bölgeyi fotoğraflayan Girard, buranın özel bir yer olduğunu söyledi. Ama orada yaşayan insanlar için Kowloon Surlu Şehri sadece eviydi.
"İnsanlar çok sıradan şeyler yapıyordu. Tüm bu sıradan şeyler olağanüstü bir yerde gerçekleşiyordu." dedi.
