DEMET İLCE / MUHABİR
Mısır piramitleri baş döndürücüdür; özellikle Büyük Gize Piramidi , antik dünyanın hayatta kalan son harikasıdır. Her ne kadar bu yapılardan düzinelerce manzara üzerinde yer alsa da, bugün hala kaç tane eski Mısır piramidinin ayakta durduğu tam olarak biliniyor mu?
Bu soruyu Google'a yazarsanız, ekranınızın üst kısmında 118 sayısını görürsünüz; bu, Wikipedia'dan alınan bir yanıttır. Ancak akademisyenler bu sorunun cevabının aslında oldukça karmaşık olduğunu buldu.
New York Üniversitesi'nde sanat tarihi ve İbranice ve Musevilik çalışmaları klinik profesörü Ann Macy Roth, "Bunun cevaplanabilir bir soru olduğunu düşünmüyorum" dedi. Roth, bilim adamlarının neyin Mısır piramidi sayılacağı konusunda hemfikir olmadıklarını belirtti.
Örneğin, 25. Hanedanlık döneminde (M.Ö. 712-664 civarı) Mısır, Nubia'dan (bugünkü günümüz Sudan'ı ve Mısır'ın güneyinin bir kısmı) firavunlar tarafından yönetiliyordu. Bu Nubyalı liderler Sudan'da piramitler inşa ettiler ama aynı zamanda Mısır'ın da hükümdarlarıydılar, dolayısıyla Sudan'da inşa ettikleri piramitlerin sayılması gerekip gerekmediği bir tartışma konusu.
Diğer bir sorun ise, daha büyük piramitlerin yanında bulunan ve bazen "kraliçe piramitleri" olarak adlandırılan daha küçük piramitlerin toplama dahil edilip edilmeyeceğidir. Örneğin Giza'daki Khufu, Khafre ve Menkaure piramitlerinin yanında en az sekiz küçük piramit daha var. Günümüzün bilim adamları, bazen kötü korunmuş olan bu daha küçük piramitlere "ikincil piramitler" de diyorlar.
Antik Mısır Araştırma Ortakları başkanı ve "The Complete Pyramids: Solving the Ancient Mysteries" (Thames & Hudson, 1997) kitabının yazarı Mark Lehner, piramitlerin sayılmasındaki diğer zorluklara dikkat çekti. Lehner, "Bu kısmen piramit dediğiniz şeye bağlı" dedi. Bir sorun, tüm piramitlerin tamamlanmamasıdır. Ve bazı durumlarda, bir piramidin inşaatı başladıktan kısa bir süre sonra durduruldu, bu yüzden "daha yeni başlayan piramitleri sayıp saymadığınız" sorusunun ortaya çıktığını söyledi.
Lehner ayrıca Yeni Krallık döneminde (M.Ö. 1550-1070) özel şahısların bazen mezarlarına küçük bir piramit inşa ettiklerini ve bu minik piramitlerin sayılıp sayılmayacağının tartışıldığını kaydetti. "Normalde oldukça küçük olan ve genellikle tamamen yıkılmış olan Yeni Krallığın kraliyet dışı piramitlerini de dahil etmeye çalışırsanız, çok sayıda örnek vardır ve muhtemelen tamamen kaybolmuş veya temelleri henüz kazılmamış çok daha fazlası vardır." dedi Roth.
Mısır piramitlerinin sayısı tartışmalı olsa da bir bilim adamı 118 sayısının çok da uzakta olmayabileceğini söyledi. Vermont Üniversitesi'nde Mısırbilimci ve yardımcı profesör olan David Lightbody, "Bu rakamın muhtemelen doğru yerde olduğuna inanıyorum, ancak kişisel olarak hepsini saymadım" dedi. Birçoğunun daha küçük özel piramitler olacağını belirtti.
Lightbody, Mısır piramitleriyle tanınsa da Sudan'da aslında Mısır'dakinden daha fazla piramit bulunduğunu söyledi. Aslında, Giza'da inşa edilenlerden çok daha küçük olmalarına rağmen, Sudan'ın antik mezarlıklarında çok sayıda piramit bulunmaya devam ediyor.
