Yeni siparişler ve üretimde yavaşlama
Aralık ayında imalat sanayi üretimi büyük ölçüde zorlu piyasa koşullarına bağlı olarak kasım ayına yakın düzeyde azaldı. Hem toplam yeni siparişlerde hem de yurt dışından alınan yeni işlerde devam eden yavaşlamalar talepte zayıflığın sürdüğünü gösterirken, bu durum aralıkta da firmaların birikmiş işlerine ağırlık vermesine imkan sağladı.
İstihdamda yatay seyir
İş yüklerindeki azalışa rağmen istihdam aralıkta yatay seyretti ve bu durum iki aylık daralma dönemini sona erdirdi. Bazı anket katılımcıları kapasite artırma eğiliminde olduğunu bildirirken, kimileri de yeni siparişlerde azalma ve istifalar nedeniyle istihdam azalttı.
Satın alma faaliyetlerinde düşüş
Satın alma faaliyetlerinde azalış son 4 ayın en yüksek oranında gerçekleşti. Bunun sonucu olarak, girdi stokları da düşüş gösterdi. Girdilere yönelik zayıf talep, tedarikçilerin teslimatlarını hızlandırmasına olanak sağladı ve böylece teslimat sürelerindeki 11 aylık uzama eğilimi sona erdi.
Girdi maliyetlerinde artış
Liradaki değer kayıpları, yükselen ücretler ve artan ham madde fiyatları, girdi maliyetlerinin aralık ayında da artmasına yol açtı. Ancak enflasyon oranında üst üste beşinci ay gerileme kaydedildi. Buna karşın nihai ürün fiyatlarında ağustos ayından bu yana en hızlı artış gerçekleşti.
İstihdam tarafında olumlu tablo
İSO Türkiye Sektörel PMI raporuna göre, 2023 yılının son ayında yeni siparişlerin 10 sektörden 9'unda yavaşladığı, yalnızca gıda ürünlerinde arttığına işaret edildi. Benzer bir durum, üretim için de söz konusu oldu. Buna karşılık istihdam tarafında daha olumlu bir tablo ortaya çıktı.
Takip edilen 10 sektörün yarıdan fazlası çalışan sayısını artırdı. Diğer yandan, maliyet enflasyonu genel olarak yüksek seyretmeyi sürdürdü.
İş gücü piyasaları açısından olumlu sinyaller
S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, Türk imalat sektöründe 2023’ün son ayında görülen yavaşlamanın, yılın ikinci yarısında zayıf talebin etkisiyle ortaya çıkan zorlayıcı koşulların bir özeti olduğunu belirterek şunları kaydetti:
"Yine de firmaların yeni yıla girerken çalışan sayılarını koruma eğiliminde olması, iş gücü piyasaları açısından olumlu sinyaller verdi. Maliyet baskılarının zayıfladığına ilişkin belirtiler devam etmekle birlikte bu durum aralık ayında satış fiyatlarındaki artışın hız kesmesini sağlamadı. Enflasyonun 2024 yılında daha fazla gerileme potansiyeli taşıması, sektörde talebin toparlanması konusunda bir miktar iyimserlik sağlayabilir."
İstihdam tarafında iyimserlik
Harker'in değerlendirmesinde yer verdiği gibi, imalat sanayisinde istihdamda yatay seyrin korunması, iş gücü piyasaları açısından olumlu bir sinyal olarak değerlendirilebilir. Bu durum, firmaların üretim faaliyetlerini sürdürmek için istihdamda kesintiye gitmek istemediğini gösteriyor.
Ancak, yeni siparişlerde ve üretimde yaşanan yavaşlama, imalat sanayisinin karşı karşıya olduğu zorlukların devam ettiğini gösteriyor. Firmaların bu zorluklara rağmen istihdamda kesintiye gitmemesi, iş gücü piyasalarının istikrarlı bir şekilde seyretmesini sağlayabilir.
Enflasyonun düşmesi talebin toparlanmasına yardımcı olabilir
Harker'in değerlendirmesinde yer verdiği gibi, enflasyonun 2024 yılında daha fazla gerileme potansiyeli taşıması, imalat sanayisinde talebin toparlanmasına yardımcı olabilir. Enflasyonun düşmesi, tüketicilerin satın alma gücünü artırarak talebin canlanmasına katkıda bulunabilir.
Ancak, enflasyonun ne kadar hızlı ve ne kadar gerileyeceği, küresel ekonomideki gelişmelere bağlı olarak değişebilir. Küresel ekonomide yaşanan belirsizlikler, enflasyonun kontrol altına alınmasını zorlaştırabilir.
