Gaye Yıldırım/Muhabir
İsrail ve Hamas arasında yaşanan çatışmalar haftalardır devam ediyor. Binlerce kişinin hayatını kaybettiği ve şehirlerin yerle bir olduğu savaşta, İsrail'in uyguladığı kuşatma ve abluka nedeniyle Gazze'nin temel insani yardımlara erişimi yok. Ülkenin sağlık sistemi çökmüş durumda, hastaneler artık elektrik jeneratörleriyle çalıştırılıyor ve hayati önem taşıyan tıbbi malzemelerde ciddi eksiklikler var.
İngiltere ana muhalefet parti lideri Keir Starmer’ın Gazze'de ateşkes karşıtı söylemleri ve bunun yerine çatışmaya insani bir duraklama getirilmesi için baskı yapması nedeniyle kendi partisi üyelerinin eleştirilerinin hedefi oldu. Sonuç olarak partide tartışmalara ve 50 meclis üyesinin istifasına sebep oldu. Bu tartışma ise insani ara ve ateşkes arasındaki fark nedir sorusunu gündeme getirdi.
Hamas’ın İsrail’e sürpriz bir saldırı başlattığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana İsrail tarafından da Gazze’ye yoğun bir saldırı başladı. Birleşmiş Milletler’in açıklamasına göre şimdiye kadar 5 bini aşkın çocuk bu saldırılarda öldürüldü. İsrail’in ablukası ise şaşırtıcı olmayan bir şekilde insani bir felakete yol açtı.
Bu durum, BM ve diğer ülkelerin İsrail'e, Gazze halkına en azından geçici insani yardım sağlamak amacıyla çatışmalara bir ‘duraklama’ yapması yönünde baskı yapmasına yol açtı. Ve nihayet saldırılara bir ‘insani ara’ verildi.
İNSANİ ARA NE ANLAMA GELİR?
O halde tartışmalara sebep olan ‘insani ara’ ve ‘ateşkes’ arasındaki farkı inceleyelim.
BM'ye göre insani ara, düşmanlıkların tamamen insani amaçlarla geçici olarak durdurulması olarak tanımlanıyor. Belirli bir süre ve belirli bir coğrafi lokasyonda gerçekleştirilir. İnsani ara, çatışma bölgelerinde mahsur kalan sivillerin güvenli bir şekilde kaçmasına, yardıma erişmesine veya tıbbi tedavi görmesine olanak tanıyor. Aynı zamanda gıda, yakıt ve ilaç gibi temel malzemelerin geçişini de sağlar.
Gazze bağlamında ele alacak olursak; bu ara, sivillerin Mısır'a geçerek yerleşim bölgesinden kaçmalarını sağlayabilir.
ATEŞKESİN İNSANİ ARADAN FARKI NEDİR?
Ateşkes ise insani bir süreç olmaktan ziyade siyasi bir süreçtir. Anlaşmazlığa siyasi bir çözüm bulmak için tarafları bir araya getirmeyi hedefler. Bunun bir duraklatmadan daha uzun vadeli bir süreç olması amaçlanırken, çatışmanın tüm coğrafi alanı için geçerli olmalı.
Ateşkesi de Gazze bağlamında ele alırsak; tüm taraflardaki çatışmaların tamamen durdurulması ve sonunda rehinelerin serbest bırakılması veya takası anlamına gelir.
İnsani ara gibi ateşkesin de kalıcı bir barış anlaşması olmadığını bilmek lazım. Bununla birlikte amaç kalıcı bir çözümün koşullarını yaratmaktır.
