HİCRET YÜCEL-MUHABİR
İngiltere'nin Japonya ve İtalya ile ortaklaşa yürüttüğü, milyarlarca sterline mal olan savaş uçağını üretme programı, kapsamlı bir savunma incelemesi durumunda riske girebilir.
İngiltere'nin müttefik ülkeleri ile birlikte üretmek için hazırladığı 6. nesil TEMPEST uçak projesi İngiltere kamuoyunda ve savunma uzmanları tarafından tartışma konusu oldu.
Kararın tartışılmasının ana nedeni olası bir savaş durumunda askeri harcamaların eksik olan teçhizat alımına harcanmak istenmesi olarak belirtiliyor.
Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetler Bakanı Luke Pollard, uçak projesini "gerçekten önemli" olarak niteledi ancak gelecekteki savaşlarda askeri teçhizatın daha öncelikli ve gerekli olduğunu belirterek Stratejik Savunma İncelemesi'nin (SDR) sonucunu etkilemesinin doğru olmayacağını ifade etti.
PERDE ARKASINDAKİ NEDEN ORDUNUN İHTİYAÇLARI
İngiliz medya kuruluşu Skynews'in haberine göre Birleşik Krallık, 2028 yılında Rusya ile çıkabilcek olası savaş durumunda TEMPEST savunma uçağının yapımını durdurma veyahut sonrasında gerçekleştirme planı üzerinde duruyor.
Bu kararının arkasındaki en önemli neden ise İngiltere ordusundaki silah ve teçhizat eksikliğinin tamamlanmak istenmesi.
UÇAK, İNGİLTERE HAVA SAVUNMASI İÇİN ÖNEMLİ
Bakanın, İngiltere-Japonya-İtalya savaş uçağı girişiminin geleceğinin güvenli olduğuna dair bir garanti vermemesi, projenin geçen yıl yayınlanan önceki hükümetin "yenilenmiş" savunma incelemesinde güçlü bir şekilde desteklenmesine rağmen gerçekleşti.
İngiltere'nin GCAP'de üretmeyi planladığı hızlı jet uçağı TEMEST gelişmiş silahlar ve radarlarla donatılmış, F-35 savaş uçağından bir adım ötede süpersonik hızlarda uçma kabiliyetine sahip altıncı nesil bir gizli uçak olması bekleniyor.
İngiltere, Japonya ve İtalya'dan şirketler, TEMPEST olarak bilinen Küresel Muharebe Hava Programı (GCAP) kapsamında yeni bir savaş uçağı ve insansız hava araçları gibi diğer sistemleri inşa etmek için birlikte çalışıyor. 2023 yıında ortaklaşa imza ve tanıtım töreni gerçekleştiren müttefikler projedeki üretilecek ilk uçakların 2035 yılına kadar tamamlanıp teslim edilmesini amaçlıyorlar.
İngiltere'nin Rusya, İran ve potansiyel güç olarak Çin'den gelecek tehditlere karşı savunmasının önemli bir parçası olan RAF'ın Typhoon jet filosunun yerini alacak yeni bir modele ihtiyaç duyuluyor.
Bakan Pollard, Perşembe günü Londra'da düzenlenen hava ve uzay gücü konulu yıllık konferansta soruları yanıtlarken, "GCAP programı bizim için gerçekten önemli bir program" dedi.
BAKAN DA KARARSIZ
Savunma Bakanı John Healey'in önümüzdeki hafta Japon ve İtalyan mevkidaşlarıyla bir araya gelerek "bunu vurgulayacağını" söyledi.
Ancak bakan, "Savunma incelemesinde neler olabileceği konusunda önyargıda bulunmam doğru olmaz" diye ekledi.
Müttefiklerle ortaklaşa geliştirilen GCAP gibi programlardan yana görünüyor.
Pollard, "Son teknoloji yeteneklere ihtiyacımız var," dedi ve ardından "Sistemleri, üst düzey sistemleri tedarik ederken, bunu en uygun maliyetli şekilde yaptığımızdan ve bunun da ortaklarımızla çalışarak olduğundan emin olmalıyız." ifadelerini kullandı.
Ancak bakan, savunma incelemesinin "bu kararları farklı şekilde almakla ilgili" olduğunu söyledi.
"Bakanların 'Siz bir değerlendirme yapabilirsiniz ama bu arada ben size konuşmalarımda şu platformdan, şu platformdan bahsedeceğim' demesi söz konusu olmamalı."
Nihai kararın, işbirliği içindeki üye devletlerle konuşulduktan sonra verileceğini belirtti.
İNGİLİZ UZMAN, ENDİŞELİYİM DEDİ!
Kraliyet Hava Kuvvetleri konusunda önde gelen uzmanlardan Profesör Justin Bronk'un, 2028'de Rusya ile doğrudan bir savaş patlak verebilecekken, GCAP gibi son derece pahalı ve uzun süreli tedarik programlarının akıllıca olup olmadığı konusunda kamuoyunda bir dizi açıklamaları oldu.
Ayrıca müttefikleri daha fazla silah ve mühimmat sağlamadığı takdirde Ukrayna'nın Moskova'ya karşı kaybetme yolunda olduğu konusunda uyardı.
Bronk, iki gün süren Hava Kuvvetleri Komutanlığı Hava ve Uzay Şefleri Konferansı'nda yaptığı konuşmada, "Ukrayna'da işleri tersine çevirmemiz gerekiyor ancak aynı zamanda önümüzdeki iki üç yıl içinde kendi savunmamızı da düzene sokmamız gerekiyor" ifadelerini kullandı.
Mevcut savaş uçaklarının ve silahların gelişimine yatırım yapılmasını tavsiye etti.
Royal United Services Institute'ta kıdemli araştırma görevlisi olan Bronk, "Önünüzde iki üç yıl var ve o noktaya kadar hazır olmanız gerekiyor, eğer biraz endişeli görünüyorsam, bunun nedeni gerçekten endişeli olmam, önümüzdeki kısa bir süre için büyük ölçekli tedarik programlarına bakmayı bırakın" dedi.
"Şu anda sipariş ettiğiniz uçaklar varsa harika, onları üretim hattında tutun, ancak bunun dışında yeni siparişlerin teslimi için zamanınız olmaz. Mühimmat satın alın, yedek parça satın alın, kilit filolarınız için bakım sözleşmelerinizin boyutunu artırın." ifadelerini kullandı.
SÖZLEŞME GEÇTİĞİMİZ YIL İMZALANMIŞTI
2023 yılında TEMPEST uçak projesi kapsamında Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı ile BAE Systems yeni bir sözleşme imzalamıştı. İmzalanan açıklamadan sonra dönemin Birleşik Krallık Savunma Bakanı Ben Wallace şu açıklamalarda bulunmuştu:
“Geleceğin muharebe havası için bir sonraki finansman dilimi, hem Avrupa hem de Pasifik’teki uluslararası ortaklarımızla sahip olduğumuz birleşik teknolojileri ve uzmanlığı birleştirerek, bu dünya lideri savaş uçağını 2035’e kadar teslim etmemize yardımcı olacak ve gökyüzümüzü on yıllar boyunca koruyacak.”
Tempest uçak projesinin akıbetinin ne olacağı Birleşik Krallık ve müttefiki olan diğer ülkelerde de merak konusu oldu.
