TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Tarım ve Orman Bakanlığının 2025 yılı bütçesinin görüşmelerine başladı. AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığındaki komisyonda, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yanı sıra Orman Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Türkiye Su Enstitüsü'nün bütçe raporları ele alınırken, bazı CHP milletvekilleri de ekmek ve süt getirdikleri masaların üzerine koyarak dikkat çekti.
Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı'nın Sunumu
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Bakanlığının 2025 yılı bütçesi ile ilgili sunum yaptı. Yumaklı, Türkiye'nin orman varlığını artıran ülkeler arasında yer aldığını belirterek, ormanların ekonomik, ekolojik ve sosyokültürel faydalarının yanı sıra karbon yutak alanı olarak iklim üzerindeki düzenleyici etkilerine de değindi. Ayrıca, gıda işletmelerinin denetimini daha şeffaf hale getirecek "Gıda İşletmeleri Karekod Uygulaması"nı 2025 yılında zorunlu hale getireceklerini açıkladı.
Bakan Yumaklı, 2003'te uygulamaya aldıkları Orman ve Köy İlişkileri (ORKÖY) projeleriyle orman köylüsünü, yüzde 20'si hibe, yüzde 80'i faizsiz kredilerle desteklediklerini belirterek, "Bugüne kadar 284 bin aileye ve 236 kooperatif projesine günümüz fiyatlarıyla 30 milyar lira destek verdik." diye konuştu.
Orman Varlığı ve Yangınlarla Mücadele
Yumaklı, Türkiye'nin orman varlığını son 22 yılda 23,4 milyon hektara çıkardığını ve orman yangınlarıyla mücadele kapasitesini artırarak alevlere çok daha hızlı müdahale edebildiklerini vurguladı. Orman yangınlarına karşı insansız hava aracı kullanımında Avrupa'da ilk, dünyada ise ikinci olduklarını ifade eden Yumaklı, 4 bin 796 yangın havuzu ve göleti inşa ederek yangınlara ilk müdahale süresini 40 dakikadan 11 dakikaya düşürdüklerini belirtti.
Yumaklı, şunları da kaydetti:
İnsansız hava aracı kullanan Avrupa'da ilk, dünyada 2'nci ülkeyiz. Ormanlarımızı, 184'ü akıllı olmak üzere, 776 kuleden 24 saat gözetliyoruz. Orman yangınlarında helikopter ve arazözlerin su alma süresini kısaltmak amacıyla 4 bin 796 yangın havuzu ve gölet inşa ettik. Böylece 40 dakika olan yangınlara ilk müdahale süresini 11 dakikaya kadar düşürdük.
Hayvancılık ve Tarım Sigortaları
Bakan Yumaklı, son 22 yılda büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlıklarını artırdıklarını, aynı zamanda yem bitkileri ekiliş alanlarını önemli ölçüde genişlettiklerini söyledi. Hayvancılıkla ilgili olarak, damızlık ve besilik hayvan rezervi oluşturma çalışmalarını sürdüreceklerini belirtti. Ayrıca, tarım sigortaları kapsamında genç ve kadın çiftçilere yönelik prim indirimleri sağladıklarını ve 2023 yılı itibarıyla 11 milyar lira hasar tazminatı ödendiğini açıkladı.
Bakanlık Bütçesi ve Yatırımlar
Yumaklı, Bakanlığının 2025 yılı bütçesinin bir önceki yıla göre yüzde 55 artışla 438 milyar lira olacağını ve bu bütçenin büyük bir kısmının tarımsal destekler için kullanılacağını belirtti. Ayrıca, depremden etkilenen iller için 11,5 milyar lira kaynak ayrılacağını kaydetti. 2024 yılı Ekim sonu itibarıyla yapılan 1 milyon 100 bin denetim ile gıda güvenliği konusunda önemli bir mesafe kat ettiklerini de sözlerine ekledi.
"Sertifikalı Ürünler Üreten Bir Ülkeyiz"
İhracatın ithalatı karşılama oranının 2002'de yüzde 31 iken, geçen yıl itibarıyla yüzde 131 olarak gerçekleştiğine dikkat çeken Yumaklı, "Bugün artık Türkiye, sertifikalı tohum üreten ve 117 ülkeye tohum ihracatı yapan bir ülkedir. Ayrıca Tarım Arazilerinin Kullanımının Etkinleştirilmesi Projesi'ni uygulamaya devam ediyoruz." dedi.
Hayvancılık
Bakan Yumaklı, son 22 yılda, 2,2 milyon hektar alanda Çayır Mera Islah ve Amenajman Projesi uyguladıklarını, yem bitkileri ekiliş alanını 760 bin hektardan 2,7 milyon hektara yükselttiklerini anlattı.
Son 22 yılda hayvan varlığını büyükbaşta yüzde 67,7 artışla 16,6 milyona, küçükbaşta yüzde 64,3 artışla 52,4 milyona, kanatlıda yüzde 48,9 artışla 373,8 milyona ulaştırdıklarını belirten Yumaklı, öte yandan arılı kovan sayısını ise yüzde 119 artışla 9,2 milyon adede çıkardıklarını söyledi.
"Büyükbaş Hayvan Rezervi Oluşturuyoruz"
Yumaklı, "Damızlık ve besilik varlığımızı artırmak için ESK ve TİGEM işbirliğiyle büyükbaş hayvan rezervi oluşturuyoruz. Proje kapsamında üretilecek olan hayvanları üreticilerimize uygun koşullarda vereceğiz. Üstün vasıflı hayvan varlığımızı artırmak amacıyla ıslah ve geliştirme çalışmalarını da sürdürüyoruz." diye konuştu.
"Şap Hastalığı Vaka Sayısını Yüzde 78 Azalttık"
Ankara ve Kocaeli'deki gen bankalarında 19'u küçükbaş, 7'si büyükbaş ve 5'i at olmak üzere 31 ırka ait 82 bin 868 genetik materyali muhafaza ettiklerini kaydeden Yumaklı, hayvan hastalıklarıyla mücadele kapsamında, şap hastalığına karşı her yıl rutin olarak Bakanlık tarafından üretilen aşılarla uygulanan 2 dozu, bu yıl 3 doza çıkardıklarını ifade etti. Yumaklı, hayvan hareketlerinin kontrolü ve hastalıklarının yayılımının engellenmesi amacıyla üç ilde "Veteriner Yol Kontrol Denetim Noktaları" kurduklarına işaret ederek, yapılan çalışmalarla şap hastalığı vaka sayısını yüzde 78 azalttıklarını vurguladı.
Yumaklı, su ürünleri üretiminde artış ivmesinin devam ettiğini; 2002'de 61 bin ton olan yetiştiricilik üretiminin, 2023'te 9 kat artışla 556 bin tona ulaştığını belirtti.
"Ekim Sonu İtibarıyla 1 Milyon 100 Bin Denetim Gerçekleştirdik"
Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, üreticileri afetlere karşı korumak ve sürdürülebilir tarımsal üretimi sağlamak amacıyla Tarım Sigortaları kapsamında sigorta poliçe bedelini yüzde 67'ye varan oranda karşıladıklarını anlatarak, "Bunun yanında genç ve kadın çiftçilerimize, gazi ve şehit yakınlarına, engelli çiftçilerimize ve sözleşmeli tarım yapan üretici ve yetiştiricilerimize TARSİM'de prim indirimleri sağlıyoruz. Bu kapsamda 2023'te 8 milyar lira, bu yıl ekim ayı itibarıyla 11 milyar lira hasar tazminatı ödenmiştir." dedi.
Vatandaşların sağlıklı ve güvenilir gıdaya ulaşması için denetim ve kontrollere aralıksız devam ettiklerini vurgulayan Yumaklı, sözlerini şöyle sürdürdü:
2024 yılı Ekim sonu itibarıyla 1 milyon 100 bin denetim gerçekleştirdik. Bugüne kadar taklit veya tağşiş yapılan, insan sağlığını tehlikeye düşürecek gıdalar, periyodu belli olmayan zamanlarda toplu şekilde kamuoyuna açıklanıyordu. Şimdi bu duyuruları, elektronik ortamda tüketicilerimizle anlık olarak paylaştığımız bir sisteme geçtik. Gıda işletmelerinin denetim durumunun tüketicilerimiz tarafından da takip edilmesine olanak tanıyan Gıda İşletmeleri Karekod Uygulaması'nı hayata geçirdik. 2025 yılında bu uygulamayı zorunlu hale getireceğiz.
Bütçenin Kullanılacağı Alanlar
Yumaklı, gelecek yıl Bakanlığının bağlı kuruluşlarıyla birlikte 178 milyar lira yatırım yapmasını, tarımsal destek tutarını 135 milyar liraya çıkarmayı ve depremden etkilenen iller için 11,5 milyar lira kaynak kullanmayı hedeflediklerini kaydederek, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2025 yılı bütçesinin, bir önceki yıla göre yüzde 55 artışla 438 milyar lira olacağını bildirdi.
