Geçen yıl 4 Temmuz'da ABD’de Madison'da East River üzerinde yaklaşık 60 bin havai fişek patlatıldı.
New York Üniversitesi Langone Tıp Merkezi ve New York Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden yapılan bir araştırmaya göre, bu tür gösterilerdeki hava kirleticileri, bir ay önceki büyük Kanada orman yangınlarının yarattığı kirliliği aştı. New York'ta günlük ortalama ince parçacık konsantrasyonu 15 mikrogramken, bu değer orman yangınları sırasında 460 mikrograma ulaştı. Havai fişeklerin ardından yapılan ölçümlerde ise tehlikeli metallere ait parçacık miktarı metreküp başına 3 bin mikrogram olarak belirlendi.
Ekip, diğer büyük şehirlerde de (Boston, Philadelphia, Washington DC) kirlilik seviyelerinin arttığını saptadı ve bu seviyelerin 3-12 saat içinde normal seviyelere döndüğünü gördü. Su örneklerinde havai fişeklerde kullanılan kurşun, nikel ve antimon gibi metal seviyelerinin iki kat arttığını açıklayan Dindar, bu emisyonların akciğerlerde hücre hasarına yol açabileceğini vurguladı.
"Bu kimyasallar toprakta ve suda yıllarca kalabiliyor"
Dindar, havai fişeklerin patlamasıyla atmosfere yayılan zehirli gazlarla birlikte birçok kimyasalın toprak ve suda yıllarca kalarak biyolojik birikime neden olabileceğini ifade etti. Kimyasallar, su ve rüzgar aracılığıyla geniş alanlara yayılabilir, bu da tarım ve su kaynaklarını kirletebilir.
Gösteriler sırasında hava kirliliği ile birlikte gürültü ve ışık kirliliği de oluştuğunu belirten Dindar, bunun hayvanları strese sokarak ölümlerine yol açabileceğini ve ekosisteme zarar verebileceğini belirtti. Ayrıca, havai fişeklerin kıvılcımlarının orman yangınlarına neden olabileceği uyarısında bulundu.
Dindar, havai fişeklerin çevreye olumsuz etki yarattığını, solunum yolu hastalıklarını tetikleyebileceğini ve insan sağlığı üzerinde ciddi etkileri olabileceğini dile getirdi. Havai fişek kullanımını azaltmak için bilinçlendirme çalışmaları ve sıkı düzenlemeler öneren Dindar, lazer ve ışık gösterileri gibi alternatiflerin hem çevreye zarar vermeden hem de insan sağlığını tehdit etmeden eğlence sunabileceğini vurguladı.
