DEMET İLCE / MUHABİR
Bir gökbilimciye Dünya'ya en yakın gezegenin hangisi olduğunu sorarsanız, muhtemelen tek ve basit bir yanıt almayı beklersiniz. Ve eğer okulda dikkatli olsaydınız, bunun güneş sistemimizdeki diğer yedi gezegenden hangisi olduğunu tahmin edebileceğinizden muhtemelen oldukça emin olurdunuz.
Peki bize en yakın gezegen hangisi? Görünüşe göre tek bir doğru cevap yok; soruyu nasıl ifade ettiğinize ve ne zaman sorduğunuza bağlı olarak teknik olarak üç doğru cevap var.
Bunun neden bu kadar tartışmalı olduğunu açıklamanın en iyi yolu, olası farklı soruları gözden geçirmek ve bunları birer birer cevaplamaktır.
Hangi gezegen Dünya'ya en yakın olur?
Bu özel sorunun cevabı basittir: Venüs. Dünya'ya en yakın konumunda olan bu cehennem gezegeni, gezegenimizden yalnızca 24 milyon mil (38 milyon kilometre) uzaktadır ve başka hiçbir gezegen bize yaklaşamaz.
Bu mantığı kullanarak, bir sonraki en yakın komşumuz, gezegenimize 34 milyon mil (54,7 milyon km) yaklaşabilen Mars'tır ve onu, Dünya'ya en yakın noktasında yaklaşık 48 milyon mil (77,2 milyon km) uzaklıkta olan Merkür takip etmektedir.
Bununla birlikte, bu gezegenlerden herhangi birine en yakın noktamıza çok nadiren yakınız ve üçü de (Dünya gibi) sürekli olarak güneşin etrafında farklı hızlarda dönüyor, bu da mavi mermerimiz ile her biri arasındaki mesafelerin sürekli olduğu anlamına geliyor. Sonuç olarak çoğu gökbilimci bu cevabı pek tatmin edici bulmuyor.
Şu anda Dünya'ya en yakın gezegen hangisi?
Bu sorunun cevabı, her gezegenin Dünya'ya göre yörünge yolunda nerede olduğuna bağlı olarak Merkür, Venüs veya Mars olabilir.
Örneğin Güneş'in diğer tarafında Venüs ve Merkür Dünya'ya en uzak noktalarda yer alıyorsa ve Mars da Dünya'ya en yakın noktada bulunuyorsa o noktada bize en yakın gezegen Mars olacaktır. Ancak Mars Dünya'ya en uzak noktada, Merkür ve Venüs ise en yakın noktalara yakınsa o zaman Venüs bize en yakın gezegen olacaktır.
Ancak bu sorunun cevabı her zaman değişiyor ve bu da onu en yakın komşumuzu belirlemenin pek iyi bir yolu yapmıyor.
Örneğin bu yazı yazıldığında (Ocak 2024) Dünya'ya en yakın gezegen Merkür'dü. Ancak yaklaşık sekiz ay içinde Venüs bize en yakın gezegen olacak ve yaklaşık iki ay sonra Mars en yakın komşumuz olarak Venüs'ü geride bırakacak. Ancak bir aydan kısa bir süre sonra Venüs unvanı geri almak için güreşecek.
Ortalama olarak hangi gezegen Dünya'ya en yakın?
İşlerin gerçekten ilginçleştiği yer burası.
İnternetten gezegenlerin Dünya'ya ortalama uzaklıklarının bir listesine bakarsanız, Venüs'ün Dünya'ya ortalama olarak Merkür veya Mars'tan daha yakın olduğunu söyleyen sonuçlar alırsınız. Örneğin, ThePlanets.org, Venüs'ün Dünya'ya olan ortalama mesafesini yaklaşık 25,7 milyon mil (41,4 milyon km) olarak listeliyor; buna karşılık Merkür için 57 milyon mil (91,7 milyon km) ve Mars için 48,6 milyon mil (78,3 milyon km) bulunuyor.
Ancak New Mexico'daki Los Alamos Ulusal Laboratuvarı'nda araştırma ve geliştirme mühendisi olan Tom Stockman , yaptığı açıklamada, bu listelerin yanlış olduğunu çünkü hatalı varsayımlara dayandıklarını söyledi. Bu sayıları elde etmek için insanların basitçe her gezegenin güneşe olan yörünge mesafesinin yarıçapı arasındaki ortalama mesafeyi hesapladığını söyledi. Ancak Stockman, bunun, gezegenlerin yörüngeleri sırasında birbirlerine göre konumlarını hesaba katmadığını, yalnızca güneş etrafında ortalama olarak ne kadar uzakta döndüklerini gösterdiğini söyledi.
Stockman, bunun yerine, gezegenler arasındaki ortalama mesafeleri hesaplamanın doğru yolunun, her iki yörüngedeki her nokta arasındaki tüm mesafelerin ortalamasını hesaplayan nokta-daire yöntemini (PCM) kullanmak olduğunu söyledi.
2019'da Stockman, Physics Today'de bu temel hataya dikkat çeken ve PCM modeline dayalı olarak her bir gezegen arasındaki gerçek ortalama mesafeleri paylaşan bir makalenin ortak yazarı oldu; yazarlar bunu karikatürün bir bölümünden sonra dönen-dirly sonucu olarak adlandırdı. "Rick ve Morty." Bu, Venüs'ün aslında Dünya'dan ortalama 105,6 milyon mil (169,9 milyon km) uzaklıkta olduğunu, Mars'ın ise ortalama 158,1 milyon mil (254,4 milyon km) uzakta olduğunu ortaya çıkardı. Ancak Merkür, Dünya'dan ortalama yalnızca 96,6 milyon mil (155,5 milyon km) uzaktadır.
Ancak bu ortalamalar yine de resmin tamamını yansıtmıyor çünkü bunlar zamanı değil yalnızca mesafeyi temsil ediyor. Bu nedenle Stockman ve meslektaşları, her gezegenin ortalama ne kadar süre boyunca Dünya'ya en yakın olduğunu görmek için simülasyonlarını 10.000 yıl boyunca çalıştırdılar. Bu, Mars'ın, zamanın kabaca %17'sini Dünya'nın en yakın komşusu olarak geçirdiğini ve Venüs'ün, zamanın kabaca %36'sını bu unvanı elinde tutarak geçirdiğini ortaya çıkardı. Ancak kazanan, zamanın kabaca %47'sinde Dünya'ya en yakın olan ve onu ortalama olarak gerçek en yakın komşumuz yapan Merkür oldu.
Merkür bizim en yakın arkadaşımızdır çünkü Güneş'e en yakın olanıdır ve en küçük yörüngeye sahiptir; bu da onun Dünya ile daha çok Güneş'in aynı tarafında olduğu ve öyle olmasa bile asla o kadar uzakta olmadığı anlamına gelir. Bu arada Venüs ve Mars, Dünya'dan çok daha uzakta uzun süreler geçirirler.
Aynı nedenden ötürü, Merkür'ün ortalama olarak en yakın komşumuz olduğu, aynı zamanda güneş sistemimizdeki diğer altı gezegenin de en yakın ortalama komşusu olduğu ortaya çıktı.
Stockman, bu fırıl fırıl dönen sonuçtan önce muhtemelen diğer gökbilimcilerin tüm bunları zaten çözmüş olduklarını, bunun da "tamamen bilinmeyen" olmadığı anlamına geldiğini söyledi. "Sanırım ilk başta benim gibi bunu bilen çoğu insan bunu partilerde konuşulacak eğlenceli küçük bir gerçek olarak değerlendirdi" diye ekledi.
