Kamuoyunda "9. Yargı Paketi" olarak bilinen ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) kabul edilen kanun teklifinin içerisinde yer alan "hakaret" suçuna dair düzenlemelerle ilgili sosyal medyada ortaya atılan "Hakaretin" suç olmaktan çıktığına yönelik iddiaların gerçeği yansıtmadığı öğrenildi.
Bazı sosyal medya hesapları ve medya organları bu değişikliklerle ilgili olarak “Hakaretin suç olmaktan çıktığı", "İnsanların diledikleri kişiye hakaret edip herhangi bir ceza almayacağı" gibi iddialar ortaya atılmıştı.
Önceki uygulamada Hakaret suçu, mağdur ile failin, kamu davası açılmadan önce kendi aralarında anlaşabilmeleri bu sayede mahkemelerdeki dosya yükünü azalması adına Uzlaştırma müessesine tabi tutulmaktaydı.
Uzlaştırma uygulamasında, Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen kriterlere uyan uzlaştırmacılar vasıtasıyla mağdur ve fail çoğunlukla mağdur tarafından belirlenen bir tazminat tutarı üzerinden anlaşma sağlamakta ve kamu davası açılmadan uyuşmazlık çözülmekteydi.
HAKARET DOSYASININ KARABORSAYA DÜŞMESİ ENGELLENDİ
Fakat sosyal medya platformları vasıtasıyla birtakım kişiler ve gruplar, kendilerine hakaret edilmesini sağlayarak (karşı tarafı tahrik ederek) bu uygulamayı bir kazanç kapısı haline getirmiş, "hakaret dosyası" karaborsaya düşerek, Cumhuriyet Savcılıkları ve Mahkemelerdeki yoğunluğu arttırmaktaydı.
SADECE UZLAŞTIRMA KAPSAMINDAN ÇIKARILARAK, ÖN ÖDEME KAPSAMINA ALINDI
Bu suistimali önlemek, özellikle sosyal medya kullanımının yaygın olduğu gençlerimizin erken yaşta lekelenmemesini ve hayat yolculuğunda yeni bir şansa sahip olabilmesini sağlamak adına TBMM’ye sunulan kanun teklifliye Hakaret suçu, Uzlaştırma kapsamından çıkarılarak Ön Ödeme kapsamına alınmıştır. Ön Ödeme müessesinde, hapis cezasının parasal karşılığı varsa adli para cezası ve soruşturma giderlerinin fail tarafından ödenmesi halinde artık kamu davası açılamayacak.
SUÇ KAPSAMI, CEZA SÜRESİ, İNFAZ SÜRESİ VE DİĞER UNSURLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMADI
Görüleceği üzere sadece kamu davasının açılmaması için gereken ön koşul değiştirilmiş hakaret suçunun kapsamı, ceza süresi, infaz süresi ve diğer unsurlarında herhangi bir değişiklik yapılmadı. Fail yukarıda öngörülen her bir nakdi unsuru ödemeyi kabul edip, kanunun öngördüğü süre zarfında ödemediği takdirde yine kamu davası açılması söz konusu olacak.
YENİ DÜZENLEME SADECE İLK DOSYA İÇİN GEÇERLİ OLACAK
Nitekim Ön Ödeme müessesini düzenleyen Türk Ceza Kanunu (TCK) 75. Maddesinde Hakaret suçunun beş yıl içinde tekrar işlenmesi hâlinde fail hakkında aynı suçtan dolayı Ön Ödeme müessesinin uygulanmayacağı da hükme bağlandı. Başka bir deyişle failin hakaret suçunu birden fazla defa işlemesi halinde yalnızca ilk soruşturma dosyası açısından Ön Ödeme müessesi işleyecek diğerleri içinse kamu davası açılarak Ceza Yargılaması görülece.
Ek olarak TCK 125. Maddenin 1. Fıkrası, Ön Ödeme kapsamının dışında tutulmuştur. Başka bir deyişle failin hakaret suçunu, mağdurun yüzüne karşı ve gıyabında işlemesi veya kamu görevlisine bu görevinden dolayı hakaret etmesi halinde kamu davası açılması gündeme gelmeye devam edecektir.
HAKARET SUÇU VE UZLAŞTIRMADA YENİ DÜZENLEMELER
9. Yargı Paketi'nde yer alan "hakaret" suçunu oluşturan unsurlar ve yargı sürecine ilişkin düzenlemeler ise şu şekilde;
Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan hakaret suçu bakımından şikayet süresi, her ne suretle olursa olsun fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren 2 yılı geçemeyecek.
Sesli, yazılı veya görüntülü iletiyle hakaret suçu, uzlaştırma kapsamından çıkarılarak ön ödeme kapsamına alınacak.
Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar gören, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan itibaren 7 gün içinde kararını bildirmediği takdirde, teklifi reddetmiş sayılacak.
Uzlaşmanın sağlanması halinde uzlaşma anında tespit edilemeyen veya uzlaşmadan sonra ortaya çıkan zararlar hariç, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamayacak.
Uzlaştırmacı olmak için hukuk mezunu olma şartı getirilecek. Uzlaştırmacılar, hukuk fakültesi mezunlarının yer aldığı, Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen uzlaştırmacı listelerinden görevlendirilecek.
Uzlaşma gerçekleştiği takdirde, mahkeme, uzlaşma sonucunda sanığın edimini defaten yerine getirmesi halinde, davanın düşmesine karar verecek. Edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması veya süreklilik arz etmesi halinde durma kararı verilecek. Durma süresince zaman aşımı işlemeyecek. Uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi halinde, mahkemece yargılamaya kaldığı yerden devam olunacak.
