Kıdem tazminatı, İş Kanununun 14. Maddesinde belirtilen hallerden birinde olan ve bu şartlara göre belirlenen çalışma saatlerinin üzerinde çalışan kişilere, işveren kişinin ödemekle yükümlü olduğu paradır. Kişilerin bu parayı alabilmeleri için işverenlerine kıdem tazminatı davası açmaları gerekir. İşçilerin kıdem tazminatı alma hakları yasaldır. Çünkü işçi Kanununa göre, işçiler yıllarca çalışarak işverene ve iş yerine sürekli ve düzenli olarak emek harcarlar. Kişilerin mesleklerine, çalışma koşullarına ve çalışma saatlerine göre hesaplanan ücret, kişilere ödenmek zorundadır.
İşvereninden Kıdem Tazminatı Alamayacak Meslek Grupları Nelerdir?
Kıdem tazminatı davası açamayacak meslekler, İşçi olarak sayılmayan mesleklerdir. İşçi Kanununa göre işçi, herhangi bir işveren altında çalışan kişilerdir. Fakat işçi sözleşmesi imzalamayan kişiler işçi sayılmaz, bu nedenle de Kıdem Tazminatı Davası açamazlar. İşçi sayılmayan meslek grupları ise İşçi Kanunu tarafından şöyle belirlenmiştir:
- Denizcilik ve havacılık mesleklerine sahip kişiler
- 50’den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde çalışanlar
- Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri
- Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) akrabaları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde çalışanlar
- Ev hizmetlerinde çalışanlar
- Çıraklar
- Sporcular
- Ruhsal sıkıntıları nedeniyle tedavi görmüş kişiler
- Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu’nun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde çalışanlar.
Kıdem Tazminatı Davası Şartları Nelerdir?
İş tazminatı davasının koşulları, şunlardır:
- İş ve İşçi Kanunlarına göre işçi sayılmak
- İlgili işyerinde en az yıldır çalışmış olmak
- Haklı fesih şartını yerine getirebilmek için İşçi Sözleşmesine sahip olmak (Kişinin işinin sona ermesi burada yazan nedenlerden dolayı olmak zorundadır)
Bu şartların sağlanması durumunda, işçinin çalıştığı yerin ayrılmasından sonra en fazla 5 yıl içinde bu davayı açması gerekir. Kişinin emekli olma durumu ise dava açılmasını ve görülmesini etkilemez.
Kıdem Tazminatı Hangi Durumlarda Alınamaz?
Kıdem tazminatının verilmeyeceği durumlar, İş Kanunu tarafından şöyle belirlenmiştir ve bu durumların kanıtlandığı hiçbirinde Kıdem tazminatı davaları görülmez:
- İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
- İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.
- İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması
- İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
- İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
- İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
- İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
- İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi
- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması
