Azak Denizi’nin Kerç Boğazında Rusya Federal Güvenlik Servisi FSB’ye ait sınır güvenliği teknesinden açılan ateş sonucu Ukrayna savaş gemileri hasar almıştı. Kerç Boğazı’nı da gemi trafiğine kapatan Rusya bölgede tansiyonun yükseldiğini gösterdi. Olayın ardından başta dünyanın önde gelen ülkeleri olmak üzere birçok kuruluştan itidal çağrıları yapıldı. Çağrılar üzerine Rusya Azak Denizi’ni Karadeniz’e bağlayan Kerç Boğazını yeniden açtı.
OSMANLI ‘BALIK DENİZİ’ DEMİŞTİ
Azak, yükseltinin az olduğu düz ve alçak kıyılara sahip Kıpçak dilinde alçak topraklar anlamına geliyor. Rus halk söylencelerine göre ise Azak ismi Asuf/Azum isimli bir Kuman prensinden geldiği rivayeti söz konusu. Osmanlı döneminde ise denize, balık bolluğundan dolayı “Baluk Denis” (Balık Denizi) isminin verildiği söyleniyor.
AZAK DENİZİ’NİN KONUMU?
Azak Denizi, Karadeniz’in kuzeyinde yer alan ve Ukrayna ile Rusya arasında kalan bir iç denizdir. Kerç Boğazı ile Karadeniz’e bağlıdır. Güney-batıda Kırım Yarımadası mevcuttur. Yüzölçümü 42.000 kilometrekaredir.
Karadeniz’in bir körfezi olan Azak Denizi son derece sığ sulara sahiptir. On binlerce kilometre karelik yüzölçümüne karşı derinliği, en derin yerinde 13 metreyi aşmaz. Kıyılar büsbütün sığ olduğundan kıyı çizgisi sık sık değişkenlik gösterir. Azak Denizi’ni Karadeniz’e bağlayan Kerç Boğazı’nın genişliği 7 kilometre civarındadır.
Azak Denizi’ne akan nehir ve dereler aslında bir körfez olan Azak Denizi’nin tuzluluk oranını çok düşürmüştür. Yüzde 1 kadar olan tuzluluk oranı yüzünden deniz çabuk donar, kasım sonlarından nisan ortalarına kadar buzlar altında kalır. Azak Denizi’ne akan en önemli nehir Don nehridir. Bunun dışında Azak’a dökülen başlıca nehir Krinka, Kalka (Kalmius), Molaoçnaya, Mius ve Kuban’dır. Azak Denizi’nin güney-batıdan kuzey-doğuya olan uzunluğu 370 kilometre, en geniş yeri ise 170 kilometredir. En önemli limanı Rusya için kritik öneme sahip Rostov limanıdır. Azak Denizi balığının bolluğu ile tanınıyor. Kışın bile buzlar kırılarak balık avlanır.
PEKİ STRATEJİK KONUMUNUN ÖNEMİ NEDİR?
Rusya dünyanın en büyük kara ordularına sahip ülkelerinden biri olarak gösteriliyor. Kara gücü büyük olan Rusya denizlerde aynı avantaja sahip olmadığı belirtiliyor. Baltık Denizi’nde, Karadeniz’de ve Pasifik’te donanmaya sahip olan Rusya için sıcak bölgelere ulaşmanın anahtarı olarak Azak Denizi’ni de bünyesinde barındıran Karadeniz’in öneminin büyük olduğu kaydediliyor.
KERÇ BOĞAZI KİMLER TARAFINDAN YÖNETİLDİ?
Milattan önce 6. yüzyıla kadar uzanan tarihiyle köklü bir geçmişe sahip olan Kerç şehri üzerine kurulu olan Kerç Boğazı, Azak Denizi ile Karadeniz’i birbirine bağlıyor. Rusların egemenlik kurmasından önce şehir, Kumanlar, Kıpçaklar, Cengiz Han İmparatorluğu ve Osmanlı tarafından da yönetilmişti. Stratejik konumu nedeniyle elde edilmek istenen bir nokta olduğu ifade ediliyor.
