DEMET İLCE/ MUHABİR
Eski Mısırlılar belki de en çok, devasa piramitler inşa etmekten yeraltı mezarlarını cömert hazineler ve eserlerle doldurmaya kadar ölülere karşı davranış biçimleriyle tanınırlar. Mısırlılar ayrıca yakın zamanda ölenlerin çoğunu vücutlarını korumak için mumyaladılar.
Peki eski Mısır'daki insanlar ne zaman ölülerini mumyalamaya başladı?
Konuyla ilgili iki makalenin ortak yazarı olan İngiltere'deki York Üniversitesi'nden araştırmacı Stephen Buckley, şunları söyledi:
"Açık bilimsel kanıtların bulunduğu Mısır mumyalamasının kökenleri, M.Ö. 4.300 civarındadır. Daha erken geri döndüğünü görebiliriz.”
Bu kanıt, Kahire'nin yaklaşık 200 mil (320 kilometre) güneyindeki Mostagedda bölgesindeki eski bir Mısır mezarlığında bulunan 6.300 yıllık mumya sargılarını da içeriyor. Buckley ve meslektaşlarının 2014'teki PLOS One çalışmasında belirttiği gibi, mezarlar 20. yüzyılın başlarında kazılmış ve ambalajlar İngiltere'ye getirilmiş ve şu anda Bolton Müzesi'nde tutuluyor.
Araştırmada bilim insanları ambalajları test etti ve bunların genellikle mumyalamada kullanılan reçineler içerdiğini buldu. Testler, bu reçinelerin bitkisel yağ, hayvansal yağlar, balmumu ve bitkisel sakız gibi çeşitli bileşenlerden yapıldığını göstermektedir. Bilim insanları, benzer reçinelerin daha sonraki dönemlerde eski Mısırlılar tarafından mumyalama amacıyla da kullanıldığını kaydetti.
MÖ 4.300 tarihini bağlam içine oturtmak gerekirse, bu, Mısırlıların hiyeroglifleri geliştirmesinden yaklaşık bir bin yıl ve piramit inşa etmeye başlamalarından yaklaşık 1.500 yıl öncesine denk gelir. Aynı zamanda Mısır'ın tek bir firavun altında birleşmesinden yaklaşık bir bin yıl önceydi.
Doğal mumyalama
Cesetleri mumyalamak için yapay yöntemlerin kullanıldığına dair en eski kanıt M.Ö. 4.300 yıllarına kadar uzanırken, Mısırlılar daha da eski zamanlarda doğal mumyalama işlemine tabi tutulmuşlardı.
Buckley, doğal mumyalamanın "sıcak, kuru kuma gömülmek gibi uygun gömme koşullarının neden olduğu tesadüfi bir süreç" olduğunu söyledi. Buckley, "Mısırlılar bilinçli bir eylem açısından ölülerini herhangi bir zamanda doğal olarak mumyalamaya başlamadılar" dedi.
Kahire'deki Amerikan Üniversitesi'nde Mısır Bilimi profesörü olan Salima Ikram, doğal olarak mumyalanmış mumyaların en eski örneklerinin M.Ö. 5000'den daha erken bir tarihe ait olduğunu söyledi.
Yapay mumyalama geliştirildikten sonra bile birçok Mısırlı, yapay mumyalamaya paraları yetmediği için hâlâ doğal yollarla mumyalanıyor ve çöle gömülüyordu. Buckley, "Eski Mısırlıların çoğunluğunun hiçbir hazırlık yapılmadan basitçe yerde bir deliğe konulduğunu" ve kazara doğal olarak mumyalanabileceğini söyledi.
Ikram şöyle diyor:
"Eski Mısırlıların aklından ne geçtiğini bilmiyoruz. Ancak her kim sudan uzak, üzeri kamışla/tabutla veya deriyle örtülmemiş bir kumlu mezara konursa, doğal olarak o mezara konurdu."
Royal Ontario Müzesi'ne göre MS 2. ve 5. yüzyıllar arasında Hıristiyanlık Mısır'da yayıldıkça yapay mumyalamanın kullanımı azaldı. Müze, eski Mısır dininin bedeni öbür dünya için korumanın önemini vurgularken, Hıristiyanlığın bunu yapmadığını kaydetti.
