Altına yüksek değer verilmesinin nedenlerinden birisi, kimyasalların hemen hemen tamamının etkisine olan direncidir. İstisnalardan birisi, kıymetli metali çözündüren siyanür veya daha doğru bir ifade ile siyanür içeren çözeltidir. Siyanür, madencilikte, kırma ve graviteyle ayırma gibi basit fiziksel süreçlerde kolayca zenginleştirilemeyen ve özellikle düşük tenörlü cevherlerden altını (ve gümüşü) elde etmede kullanılır.
Su esaslı çözeltiler kullanılarak altın gibi metallerin çıkarılması ve kazanılması işlemine “hidrometalurji” denir.
Altın madenciliği işlemlerinde, genellikle %0,01-%0,05 aralığında (milyonda 100-500 kısım) siyanür içeren çok seyreltik sodyum siyanür (NaCN) çözeltileri kullanılmaktadır. Metalin çözündürülmesi sürecine liç işlemi denir.
Sodyum siyanür suda çözünür ve hafif oksitleyici bir ortamda cevherde bulunan altını çözer. Böylece oluşan altın içerikli çözeltiye “yüklü çözelti” denir. Ardından yüklü çözeltiye çinko metali veya aktif karbon ilave edilerek altının çözeltiden alınması sağlanır. Geriye kalan “yüksüz” çözelti (altın yükü alınmış çözelti) yeniden altın elde etmek üzere tesise geri gönderilebileceği gibi atık arıtma tesisine de gönderilebilir.
Kısaca liç, çözünürlük farkı ile zenginleştirme işlemidir. Genellikle Altın, bakır, gümüş, platin gibideğerli metal cevherlerininzenginleştirilmesi için uygulanmaktadır . Ayrıca, nadir toprak elementleri, uranyum,toryum, trona veçeşitli tuzların zenginleştirilmesinde deuygulamaları mevcuttur.
Zenginleştirilmek istenilen cevher, kimyasallarla (genelde asit veya baz) çözündürülerek çözeltiye alınmakta, seçilen kimyasalların türü ve konsantresi, çözündürülmek istenilen cevherin özelliklerine göre değişim göstermektedir.
YERİNDE LİÇ
Bu metot genelde düşük tenörlü cevherlere uygulanmaktadır. Bu yöntemde, çözme işlemi yeraltında gerçekleştirilmektedir. Yeraltına pompalarla gönderilen çözücüler, metalleri çözeltiye aldıktan sonra, toplayıcı pompalarla yeryüzüne çekilerek elde edilmektedir.
Geçirimsiz bir tabaka üzerine yığılmış olan malzemeye, çözücü kimyasalların verilmesiyle, kıymetli metallerin çözeltiye alınmasıdır. Liç yapılmak istenen malzemenin tabanına, liç çözeltisini geçirmeyecek bir yalıtım yapılır. Bu şekilde liç çözeltisi kolayca toplanır ve çevre kirliliği önlenir. Toplanan çözelti solvent ekstraksiyon ile ayrıştırılabilir.
KOLON LİÇİ
Genelde laboratuvar ölçekli araştırmalarda kullanılan bir prosestir. Buna karşın, bazı büyük ölçekli işletmelerde de kolonlar kullanılmaktadır. Bu yöntemde, kolon altında, malzemenin geçemeyeceği gözeneklere sahip olan bir filtre vardır.
Cevher kolona doldurulduktan sonra, kolonun üzerinden verilen çözücü, kıymetli metalleri çözeltiye alarak aşağıya süzülür. En alttaki filtreden geçtikten sonra havuzda toplanır. Toplanan çözelti, özel pompalarla tekrar kolona beslenir. Çözelti içindeki metal miktarı belli bir değere ulaşıncaya kadar işlem sürdürülür.
