Komal Sher, her sabah Hunza Vadisi’ndeki evinin penceresinden dağları ve akan nehri izlerdi. Ancak iki yıl önce, bir buzul gölünün patlamasıyla nehir yatağı taştı, köyü yuttu ve ailesinin evini uçuruma dönüştürdü. İklim değişikliği, Gilgit-Baltistan’da yaşamı her geçen gün daha da zorlaştırıyor.
Pakistan’ın Karakurum Dağları’nda yer alan Hassanabad köyü, 2022 yılında bir buzul gölünün patlaması sonucu neredeyse tamamen yok oldu. Komal, o gün her şeyin normal göründüğünü ancak nehirden gelen devasa su kütlesinin köyü harabeye çevirdiğini anlatıyor:
Komal Sher; “Herkes evlerinden eşyalarını kurtarmaya çalışıyordu. Ama evimizin nehirden bu kadar yüksekte olduğu için etkilenmeyeceğini düşündük. Yanılmışız.” dedi.
Komal’ın ailesinin evi gibi birçok ev, selin getirdiği taş ve çamurla birlikte uçuruma yuvarlandı. Bugün, o bölgede yeşil bahçelerin yerini gri toprak yığınları ve enkaz kalıntıları almış durumda.
Bölgedeki Riskler ve Önlemler
Gilgit-Baltistan ve komşu Chitral bölgeleri, dünyanın üçüncü en büyük buz kütlesine sahip olan Himalaya buzullarına ev sahipliği yapıyor. Ancak bilim insanları, mevcut emisyon seviyeleri devam ederse bu buzulların yüzyıl sonunda üçte ikisini kaybedeceğini söylüyor.
Aga Khan Habitat Ajansı Program Koordinatörü Deedar Karim, değişen iklimin felaketleri daha sık ve yıkıcı hale getirdiğini belirtiyor:
Yerel yönetimler, erken uyarı sistemleri ve tahliye tatbikatları gibi önlemler alıyor. Ancak kaynak yetersizliği nedeniyle yalnızca sınırlı sayıda bölgeye müdahale edilebiliyor.
Göç ve Belirsiz Gelecek
Birçok köylü, yüzyıllardır yaşadıkları toprakları terk etmek istemiyor. Ancak alternatif yaşam alanlarının sınırlı olması, insanları büyük bir çıkmaza sürüklüyor.
Zubair Ahmed, Hunza ve Nagar bölgelerindeki Afet Yönetim Müdürlüğü’nden yetkili, durumun giderek kötüleşeceğini vurguluyor: “Beş-on yıl sonra bu bölgelerde hayatta kalmak daha da zorlaşacak. Şimdi harekete geçmezsek çok geç olabilir.”
İnsan Hikayeleri
70’li yaşlarındaki Sultan Ali, torunlarıyla birlikte bahçesindeki ağaçların gölgesinde otururken duygularını dile getiriyor: “Evimi kaybetmekten korkuyorum ama gidecek başka bir yerimiz yok. Eğer sel gelirse her şeyi alıp götürecek ve biz hiçbir şey yapamayacağız.”
Komal Sher de gelecekte köyde kalmalarının mümkün olmadığını düşünüyor: “Burada kalamayacağımız ortada, ama başka bir gidecek yerimiz de yok.”
Eriyen buzulların yarattığı tehdit, Pakistan’da binlerce insanı evsiz bırakırken, iklim değişikliğine karşı küresel önlemlerin gerekliliğini bir kez daha gözler önüne seriyor.
