Memur olarak çalışan engelli bireyler, erken emekli olma hakkına sahiptir. Engelli memurlar bazı şartları sağladıktan sonra emekli olabilir. Engelli emekliliği şartları SSK (4a), emekli sandığına tabi olanlar (4c), ve BAĞ-KUR (4b) statüsünde olanlara göre değişmektedir. SSK ve emekli sandığına tabi olanlar engelli emekliliğe başvuru yapmak için vergi indirimi belgesi almalıdırlar. Ayrıca işe başlama tarihleri ve prim gün sayılarına göre de değişiklik göstermektedir. Devlet memurları 4c olarak adlandırılan emekli sandığına tabidirler ve engelli memurların emeklilik zamanı belirlenirken yaşa bağlı kalınmadan erken emekli olmaları sağlanır. İşe başlamadan önce %40 ve üzeri engelliliği varsa engelli emekli işe başladıktan sonra engelli olduysa malulen emekli olabilirler.
ENGELLİ EMEKLİLİK NEDİR?
Engelli emekli olmak için öncelikle çalışılan süre içerisinde vergi indirim belgesi alınmalıdır. Bulunulan il veya ilçedeki vergi dairesine başvurulur ve vergi dairesi engelli bireyi tam teşekküllü, bakanlık tarafından sağlık kurulu raporu vermesi için yetkilendirilen bir hastaneye sevk eder. Hastanenin %40 ve üzeri engelli raporu vermesiyle engelli emeklilikten faydalanılabilir. Engelli memur emekli zamanı farklılık gösterir.1 Ekim 2008 öncesi işe başlama tarihi ile 1 Ekim 2008 tarihi sonrasında bazı farklılıklar bulunmaktadır. 1 Ekim 2008 tarihi öncesinde işe başlayan engelli memurlar
· %50-59 arasında çalışma gücü kaybında 5760 gün
· %40-49 arasında çalışma gücü kaybında ise 6480 gün prim bildirmeleri gerekir.
1 Ekim 2008 tarihinden sonra işe başlayanlar için ise:
· Engel oranı %40-49 arasında ise 18 yıl çalışma ve 4680 gün prim ödenmesi istenir.
· Engel oranı %50-59 arasında ise 16 yıl çalışmışa ve 4320 gün prim ödenmelidir.
· Engel oranı %60 ve üzerinde olanlar için 15 yıl çalışma ve 3690 gün prim ödemek gerekmektedir.
Engel derecesi ve ilk işe başlama tarihine göre sigorta prim günleri farklılıklar gösterir. 15 ve 20 yıl arasında çalışma ile 3600 ila 4400 gün prim istenebilir. BAĞ-KUR kapsamında olanlar ise vergi indirim belgesi almaları gerekmeden Sağlık Kurulu raporu ile emekli olabilmektedirler. BAĞ-KUR’da aranan şartlar ise 1 Ekim 2008 tarihinden sonra işe başlayanlar gibidir.
MALULEN EMEKLİLİK NEDİR?
Malulen emekli olmak çalışılan süre boyunca hastalık veya vücut uzuvlarının kaybı nedeniyle %60 oranında veya vazifelerini yerine getiremeyecek şekilde meslekte kazanma gücünde kayıp olmasının Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespitine denmektedir. Malul sayılanların malullük aylığından yararlanmaları için:
· En az 10 yıl ve 1800 gün sigorta primi ödemesi gerekir.
· Sürekli bakıma muhtaç derecede malul olduğu belirlenmiş ise sadece 1800 gün prim ödenmesi gerekmektedir.
· Çalıştığı işten ayrılma ve kuruma yazılı dilekçe ile başvurulması şartları aranır.
MALULLÜK AYLIĞI İÇİN BAŞVURU NASIL YAPILIR?
Malul aylığı başvurusu için öncelikle bulunulan yerdeki sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine yazılı olarak başvuru yapılır. Başvuruyu sigortalı veya işveren yapabilir. Başvuru yapıldıktan sonra Sağlık Kurulu tarafından sigortalıda maluliyet şartlarının mevcudiyeti araştırılır. Gereken belgeler:
Kamu görevlisi olanlar için:
· Maluliyeti göstere Sağlık Kurulu raporu
· Emekliye sevk onayı
· Kişinin kendisinin veya çalıştığı Kurum aracılığıyla yapılan başvuru
Hizmet çalışanı (4a) ve BAĞ-KUR (4b) grubu çalışanlarının başvuru için gereken evrakları:
· Sigortalı işten ayrılış bildirgesi
· Gelir ödenek talep belgesidir.
Engelli Statüsünde Emekli Olmanın Avantajları Nelerdir?
Engellilerin emekliliği bazı avantajları da beraberinde getirir.
• Prim günü sayısı daha azdır
• Emekli olduktan sonra tekrar çalışmaları halinde maaşları kesintiye uğramaz.
• Emeklilik için yaş sınırı aranmaz.
