Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Emeklilerimizi daha da rahatlatacak çözümleri geliştirdik, çok yakında uygulayacağız" sözlerinin ardından gözler 16 milyon emeklinin Ocak 2024 zammına çevrildi. Emekli aylığında kök, taban maaş, refah payı gibi farklı hesaplamalar söz konusu olup 2 formül ön plana çıkıyor. Peki bunlar neler? Ekonomist Muhammet Bayram merak edilenleri anlattı.
Bayram açıklamasında şu ifadeleri kullandı: "Emeklilerimiz enflasyon farkı kadar zam alıyor. Memur emeklisi enflasyon farkı artı toplu sözleşme farkı alıyor. Burada SSK, Bağkur emeklileri enflasyon farkı alacak. Burada tahmini 6 aylık enflasyon yüzde 38'ler civarında. Memur emeklisi ise haziran ayındaki toplu sözleşme zammı yüzde 6'ydı. Ocak 2024'te yüzde 15 toplu sözleşme zammı olacak. Aradaki 9 puanlık kadar bir fark alacaklar. 38+9 oranında zam alacaklar. Bu da yüzde 47-48'lere gelir. Memur ve memur emeklilerinin aldığı zam farkı kadar emeklilere son dönemde artış yapıldı. Bir önceki dönemde enflasyon yüzde 19'lar seviyesindeydi. Memur emeklileri, SSK ve Bağkur emeklilerinin zammı yüzde 25'e tamamlandı.
KÖK MAAŞLARA AYRI ÇALIŞMA OLACAK MI?
Geçen sene en düşük emekli maaşı 3500 TL'den 5500 TL'ye yükseltildi. Nisan ayında en düşük emekli maaşı 7500 TL'ye artırıldı. Burada 7500 TL'lik en düşük emekli maaşının temmuz ayında artırılmasını bekliyorduk ancak ara zam yapılmadı. Hep söylediğimiz şey şuydu: Kök maaşların asıl maaşlara dengelenmesi. Eğer böyle olursa bundan sonra yapılacak olan oransal zamlardan aynı ölçüde fayalanılabilir. 6 bin TL kök maaşı olan bir kişi temmuz ayında 7500 TL ödeme aldı. Kök maaşı 6 bin TL ve altında olan kişiler zamdan faydalanamadı. Devlet zaten bunu 7500 TL'ye tamamladı.
Eğer bir kişinin maaşı en düşük emekli maaşı kadar olursa bundan sonraki oransal zamlardan maksimum düzeyde faydalanmış olur. Farz edelim ki en düşük emekli maaşı 10 bin TL'ye yükseldi. Sene başında da yüzde 50 artış yapıldı. Yani bu kişi 15 bin TL maaş almış olacak. Diyelim ki kök maaşlar 10 bin TL seviyesine yani en düşük emekli maaşına artırılmadı, kişinin kök maaşı 6 bin TL'ydi, yüzde 50 artış yapıldığında bu 9 bin TL yapar. Yani aslında oransal zamdan faydalanamayacaklar. Bu kişilerin maaşı 10 bin TL'ye tamamlanacak.
'KÖK MAAŞA SEYYANEN, ORANSAL ZAM GÖREBİLİRİZ'
Biz kök maaşın tamamının en düşük emekli maaşına sabitlenmesi gibi bir çalışma görebiliriz. Seyyanen zam veya buna ilişkin bir oransal zam görebiliriz. Olması gereken kök maaşların en düşük emekli maaşı seviyesine taşınmasıdır. Böylece yapılacak artışlardan maksimum düzeyde faydalanılabilir. Bundan sonraki süreçte 2024 Mayıs ayından itibaren dezenflasyonist sürece girilecek. Bakan Şimşek, 'hedeflenen enflasyona göre ücret artışı yapacağız' demişti. Hedeflenen enflasyona göre olursa ekonomi ücret, fiyat sarmalına girmemiş oluyor. O yüzden bu dönemde emekçilerin, emeklilerin, memurların, özel sektörde diğer çalışanların maksimum ücret artışı alması lazım.
Sayın Cumhurbaşkanı her zaman "enflasyona karşı kimseyi ezdirmeyeceğiz" dedi. Bugüne kadar hep enflasyon üzerinde bir artış yapıldı. Bundan sonraki dönemlerde enflasyon altında bir artış yapılmaması adına kök maaşların en düşük emekli maaşına sabitlenmesi gerekiyor.
KADEMELİ ARTIŞ YAPILIR MI?
Kademeli artış şöyle olabilir. En düşük emekli maaşı nisan ayında 5500 TL'den 7500 TL'ye artırılmıştı. 7501 ve üzeri maaş alanlara zam yapılmamıştı. Kademeli bir artış sözü vardı. Bu baremlere ayrılarak fiyatlandırılabilir ancak kademeli artış çok adaletli olmayabilir. En düşük emekli maaşının kök maaşa sabitlenmesi ve yüksek oranda zam yapılması daha adaletli olacaktır.
EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI NE KADAR OLACAK?
12.500 TL seviyesinde olacaktır. Ara dönemde zam yapılmadı. Enflasyonist ortamda devletimizin ücretlileri ezdirmeme sözü var. 12500 TL seviyesinde oluşacak en düşük emekli maaşı makul olacaktır. Maksimum seviyede artışlar yapılması beklenmekte. 7500 TL'den 12500 TL'ye çıkması, kök maaşların bu seviyeye sabitlenmesi emeklileri memnun edecektir.
9876 TL olan en düşük memur emeklisi maaşı yüzde 50'ler civarında artarak 14 bin TL seviyesine gelecektir.
EMEKLİYE ORANSAL ZAM NE OLUR?
Memur, memur emeklisine yüzde 50'ye yakın zam yapılacak. Burada yüzde 38'lik enflasyon farkı + toplu sözleşme zammı bulunuyor. SSK ve Bağkur emeklilerine yüzde 38'lik enflasyon farkı verilecek. Yüzde 12 refah payı artışı ile beraber biz bunun yüzde 50'ye tamamlanmasını bekliyoruz. SSK, Bağkur, memur emeklileri yüzde 50'ye yakın zam almış olacaklar."
Kaynak: MİLLİYET
