DEMET İLCE / MUHABİR
El Niño'nun yakında pes etmesi ve zıt atmosferik ve okyanus düzeni olan La Niña'ya hızlı bir geçiş yapması bekleniyor.
ABD için bu klimatolojik değişim, hem Atlantik'te hem de ülkenin güney kesimlerindeki havanın normalden daha kuru olduğu bölgelerde büyük kasırga riskinin artması anlamına gelecek. Ulusal Okyanus ve İklim Bilimleri Enstitüsü'nden iklim bilimci Tom Di Liberto, küresel olarak La Niña'nın genellikle sıcaklıkların düşmesine yol açtığını ancak etkilerin ortaya çıkmasındaki gecikmenin, 2024'ün iklim tarihinde sıcaklık açısından hala ilk beş yıl olacağı anlamına geldiğini söyledi.
Di Liberto, "Tüm işaretler 2024'ün yine sıcak bir yıl olacağını gösteriyor." dedi.
El Niño ve La Niña, ekvatoru çevreleyen, Güney Amerika'dan batıya Asya'ya doğru esen alize rüzgarlarındaki karşıt modelleri anlatıyor. Tarafsız bir yılda, her iki model de devrede olmadığında, bu alize rüzgarları ılık suyu batıya doğru iter, bu da soğuk okyanus suyunun yerini alması için derinliklerden yukarıya doğru iter.
El Niño devreye girdiğinde alize rüzgarları zayıflıyor, dolayısıyla Kuzey ve Güney Amerika'nın batı kıyısı boyunca doğu Pasifik daha sıcak kalıyor. NOAA'ya göre bunun etkisi, jet akımının güneye doğru hareket etmesi, Kanada'yı ve kuzey ABD'yi kurutması, ancak ABD'nin güney kısımlarına nem getirmesidir.
Bir La Niña yılında, alize rüzgarları güçlenerek sıcak suları Asya'ya doğru iter ve Amerika'nın Pasifik kıyısındaki soğuk suların yükselmesini artırır. Jet akımı kuzeye doğru hareket ederek Güneybatı ve Güneydoğu'yu kurutuyor ve Kuzeybatı Pasifik ile Büyük Göller'e daha yağışlı hava getiriyor.
El Niño modeli resmi olarak Haziran 2023'ten bu yana aktif, ancak NOAA'nın İklim Tahmin Merkezi artık modelin zayıfladığını ve Haziran ayından önce nötr koşullara geçme ihtimalinin %85 olduğunu bildiriyor. Ulusal Çevresel Tahmin Merkezleri'nin raporuna göre, La Niña'nın Haziran ve Ağustos ayları arasında %60 oranında La Niña koşullarıyla birlikte yeniden canlanması bekleniyor.
Di Liberto, "Orta ila güçlü düzeydeki El Niño'lara gelince, bu olayların hızla sona erdiğini ve ardından hızla La Niña'ya dönüştüğünü görmek alışılmadık bir durum değil" dedi.
Di Liberto, okyanus ölçümlerinin şu anda Pasifik'te sıcak yüzey sıcaklıkları gösterdiğini, ancak altında ortalamanın altında soğuk su olduğunu söyledi. Soğuk su yüzeye çıktığında geçişin hızlı bir şekilde gerçekleşeceğini söyledi.
Colorado Eyalet Üniversitesi'nde atmosfer bilimi alanında doktora adayı olan Alex DesRosiers, El Niño'dan La Niña'ya geçişin yaklaşan güçlü bir kasırga sezonu riskini artırdığını söyledi. El Niño sırasında doğu Pasifik'ten yükselen ısı üst atmosfere akarak yüksek rakımlarda daha güçlü rüzgarlara yol açar. Bu, dikey rüzgar kayması yaratır; yüzeydeki rüzgar hızı ve yönü ile atmosferdeki daha yüksekteki rüzgar hızı ve yönü arasında bir fark vardır. Ve DesRosiers, dikey rüzgar kesmenin, "kasırgaları oluşturmaya çalışırken gerçekten parçalayacak şekilde hareket edebileceğini" söyledi.
La Niña sırasında üst atmosferdeki rüzgarlar sakinleşerek rüzgar kesmesini azaltır. Bu, okyanus yüzeyinden gelen sıcak ve nemli havanın büyük fırtınalar oluşturacak şekilde taşınmasına olanak tanır.
DesRosiers, "La Niña'ya ilerledikçe atmosfer, fırtınaların kabarmasına ve yoğunlaşmasına izin verecek şekilde daha destekleyici hale geliyor." dedi.
Beklenen La Niña ve mevcut aşırı sıcak Atlantik Okyanusu yüzey sıcaklıklarının bir sonucu olarak, CSU'nun Tropikal Hava ve İklim Araştırma ekibi şu anda çok aktif bir Atlantik kasırga sezonu tahmin ediyor; tahminde 23 fırtına (ortalama 14,4'e karşılık) ve beş fırtına bekleniyor. Kategori 3 veya daha yüksek kasırgalar (ortalama 3,2'ye kıyasla). DesRosiers, bu yılın, her ikisi de yoğun fırtına mevsimi olan 2010 ve 2020 yıllarına benzeyebileceğini, ancak güçlü fırtınaların karayı etkileyeceğinin garanti edilmediğini söyledi.
Tüm bu iklimsel modeller, artan okyanus ve yüzey sıcaklıklarının arka planında gerçekleşiyor. Di Liberto, La Niña'nın kuzey ABD'ye genellikle ortalamanın altında sıcaklıklar getirmesine rağmen, iklim değişikliğinin arka plan etkileri nedeniyle bu bölgenin hâlâ kavurucu bir yaz yaşayabileceğini söyledi.
DesRosiers, benzer şekilde, 2023'ün kasırgaları bastıracak bir El Niño yılı olmasına rağmen, ortalamanın üzerinde bir kasırga sezonunun görüldüğünü söyledi. Bu yoğun fırtına mevsimi kısmen 2023'ün kaydedilen en sıcak yıl olmasından kaynaklanıyor olabilir.
"Bu kadar sıcak bir Atlantik varken" dedi, "bir nevi keşfedilmemiş bölgedeyiz."
