DEMET İLCE / MUHABİR
Ocak 1959'da dokuz genç kayakçı Rusya'nın Ural Dağları'nda maceralı bir yürüyüş gezisine çıktı. Birçoğu Sovyetler Birliği'nin Ural Politeknik Enstitüsü'nde öğrenci olan yürüyüşçüler, bir sonraki ay ölü bulundu. Gizemli ölümleri yakında Dyatlov Geçidi Olayı olarak anılacaktı.
Geride yalnızca son günlerine ait fotoğraflar, kamp alanlarındaki kafa karıştırıcı manzara ve tuhaf otopsi sonuçları kalmıştı. Dyatlov Geçidi Olayı, o zamandan bu yana, hükümet gizliliğinden paranormal olaylara kadar pek çok komplo teorisi kaynağı haline geldi ve bunun da iyi bir nedeni var.
Yıkılan kamp alanı, 1959'daki Dyatlov Geçidi Olayı'nın ardından ortaya çıktı.
Ancak 2019'da Rus yetkililer bu tuhaf davayı yeniden açtı. İki yıl sonra İsviçreli bilim insanları önde gelen teorilerden birini daha derinlemesine incelediler.
Peki bu uzmanlar sonunda Dyatlov Geçidi Olayı sırasında yürüyüşçülerin başına ne geldiğine dair kalıcı gizemi çözebildiler mi? İşte bildiklerimiz…
Dyatlov Geçidi olayı nedir?
Ocak 1959'da, Ural Politeknik Enstitüsü'nün beşinci sınıf öğrencisi Igor Dyatlov, yedi genç erkek ve iki kadını, kuzey Ural Dağları boyunca 16 günde 190 mil kat edecek bir keşif gezisine çıkardı. Vizhay adlı bir köye ulaşmayı amaçladılar. Orada yolculuklarının bitiminden sonra telgraf yoluyla iletişim kuracaklardı.
Ancak bu asla gerçekleşmedi ve kayıp grubu bulmak için 20 Şubat'ta bir arama ekibi yola çıktı. Arama ekibinin altı gün sonra bulduğu şey onları şaşırttı: dilimlenerek açılmış bir çadır ve bir milden fazla uzakta yürüyüşçüler Yuri Doroshenko ve Yuri Krivonischenko'nun neredeyse çıplak cesetleri.
Birkaç gün sonra aralarında Igor Dyatlov'un da bulunduğu üç kişi daha ölü bulundu. Diğer dört ceset ilkbaharda karlar eridiğinde bulundu.
Yürüyüşçülerden bazıları, bir araba kazasında meydana gelen yaralanmalarla karşılaştırılabilecek kadar şiddetli göğüs kırıklarına maruz kalmıştı. Lyudmila Dubinina adında bir kadının dili, gözleri, dudaklarının bir kısmı ve yüz dokusunun bir kısmı eksikti. Ayrıca kafatasının bir parçası da kayıptı.
Aynı yılın Şubat ayının sonunda bir ceza davası açılmış olmasına rağmen, sonuçta yürüyüşçülerin ölümlerine “doğanın kendiliğinden gücünün” sebep olduğu sonucuna varıldı. Sovyetlerin davayı 1970'lere kadar gizli tutması, bu meşum olaya olan küresel ilgi üzerinde kartopu etkisi yarattı.
Yarım yüzyıldan fazla bir süre boyunca araştırmacılar, Dyatlov Geçidi Olayı sırasında tam olarak ne olduğu konusunda kafalarını kaşımaya devam ettiler.
Şubat 2019'da Rusya'da Dyatlov Geçidi Olayı'na ilişkin soruşturma yeniden açıldı. CNN'e göre Rusya Başsavcılığı'nın resmi temsilcisi Alexander Kurennoi, "Akrabalar, medya ve halk hâlâ savcılardan gerçeği belirlemelerini ve kendilerinden bir şeylerin gizlendiğine dair şüphelerini gizlememelerini istiyor" dedi.
Yıllar boyunca, uzaylıların kaçırılmasından, bir kardan adam saldırısından, gizli silah testlerinden kaynaklanan radyasyon serpintisine ve Yerli Mansi halkıyla bir çatışmaya kadar 75'ten fazla teori öne sürüldü.
Ancak 2019'daki soruşturma yalnızca üç teoriyi dikkate aldı; bunlar yalnızca hava durumuyla ilgili olaylarla sınırlıydı.
O zamanlar Kurennoi, "Hepsi bir şekilde doğal olaylarla bağlantılı. Suç söz konusu olamaz. Bu versiyonunu destekleyen dolaylı bile olsa tek bir kanıt yoktur. Ya çığdı, kar tabakası ya da kasırgaydı.” dedi.
Rusya'nın Sverdlovsk bölgesi savcılığının bir sözcüsü, bir basın toplantısında orijinal dava belgeleri ve materyallerinden oluşan 400 sayfalık bir dosya sundu; bunun yanı sıra, bir ay sonra savcıların bir kurtarma ekibi ekibiyle birlikte Dyatlov Geçidi sahasını ziyaret edeceklerini duyurdu.
Dyatlov'un basın toplantısına katılan arkadaşı Petr Bartolomey, arkadaşını şöyle tanımladı:
"Olağanüstü derecede bilgili bir insan, bir atlet, her zaman iyi hazırlanmış... İnsan ona her zaman güvenebilir. İgor'la olduğu kadar çok keşif gezisine çıkmamış olsak da, diğer arkadaşlar için de aynısını söyleyebilirim. Yıllar sonra tam olarak ne olduğunu anlamak için üst düzey bir soruşturmanın yeniden başlatılmasına sevindim." dedi.
Sonuçta, 2019'daki federal Rusya soruşturması (ve 2020'deki başka bir federal soruşturma), daha derin bir kar tabakasından kopan ve büyük, blok benzeri bir şekilde yokuş aşağı kayan bir kar tabakasını içeren bir levha çığının olduğu sonucuna vardı. Parçalar büyük olasılıkla 1959'da dokuz mahkum yürüyüşçüyü buzlu mezarlarına gönderdi.
Ve 2021'de, iki İsviçreli bilim adamı tarafından Communications Earth & Environment dergisinde yayınlanan bir çalışma, bu önde gelen teori için bilimsel bir açıklama sundu. Teori aslında yıllardır öne sürülüyordu ancak bazı insanlar bu açıklamaya şüpheyle yaklaşıyordu.
Çalışmanın yazarları, "Diğer teorilerin yanı sıra bir kar çığı hipotezi öne sürüldü, ancak bunun normalden daha düşük bir eğim açısı, çığ işaretlerinin azlığı, tetik mekanizması hakkındaki belirsizlikler ve kurbanların anormal yaralanmaları ile ilgili kanıtlarla tutarsız olduğu tespit edildi." yazdı.
Ancak olay yerinde, rüzgarın yürüyüşçülerin kamp alanının yakınındaki bir yamaçta kar birikmesine neden olması nedeniyle oluşmuş olabilecek bir levha, çığın kanıtı olabilir.
Çalışma, "düzensiz topoğrafya, çadırı kurmak için eğimde yapılan bir kesik ve ardından güçlü katabatik rüzgarların neden olduğu kar birikmesinin", levha çığına yol açarak ciddi ancak ölümcül olmayan yaralanmalara yol açmış olabileceğinin bir kombinasyonunu tanımlıyor.
Bu aynı zamanda otopsi sonuçlarıyla da uyumlu olacaktır. Teorik olarak çığ, yürüyüşçülerin üzerine uyurken düştü ve onları soğuk gecede fazla bir uyarıda bulunmadan çadırlarından kaçmaya zorladı; bu da vücutlarının neden çeşitli soyunma durumlarında ve bir dizi tuhaf yaralanmayla birlikte bulunduğunu açıklayabilir.
Araştırmanın başyazarı Johan Gaume, "Hikayeyi anlatacak kimse hayatta kalmadığı için Dyatlov Geçidi gizemini çözdüğümüzü iddia etmiyoruz. Fakat çığ hipotezinin akla yatkınlığını ilk kez gösteriyoruz." dedi.
Ekip, teorilerini teste tabi tutmak için, çığın yürüyüşçülerin üzerine nasıl düşeceğini göstermek amacıyla, olay anındaki hava durumu raporlarını temel alan bir simülasyon oluşturdu. Ve yürüyüşçüler uyurken muhtemelen sırtüstü yattıkları için üzerlerine ani bir kar tabakasının düşmesi "ciddi ama ölümcül olmayan göğüs ve kafatası yaralanmalarına" neden olabilirdi.
Elbette bunların hepsi henüz bir teoriydi. Ancak Dyatlov Geçidi'nin gizemiyle ilgili karşıt argümanlara dayanabilen gerçek anlamda bilimsel bir açıklama ilk kez ortaya atıldı.
Bu, 1959'da bu dokuz yürüyüşçünün başına gelenlerin her yönünü açıklamıyor; örneğin bir yürüyüşçünün dilinin neden eksik olduğu (bunun olası bir açıklaması, cesedinin üzerinde aç yaban hayatının meydana gelmesidir). Ve bu yeni çalışmayla bile Dyatlov Geçidi davası hiçbir zaman tamamen kapatılamayabilir. Yine de bu açıklama, ileri sürülmeye devam edecek birçok komplo teorisine karşı sağlam ve mantıklı bir karşı argüman görevi görüyor.
