Dünyanın merkezi ayaklarımızın neredeyse 4.000 mil (6.400 kilometre) altındadır. Bunu bir bağlama oturtmak gerekirse, insanların şimdiye kadar kazdığı en derin yer 12,2 km derinlikteydi ve jeologların bu mesafeye ulaşması yaklaşık 20 yıl sürdü.
Neyse ki bilim insanlarının dünyayı incelemek için gezegenimizin içine girmesine gerek yok. Araştırmacılar, Dünya'da dolaşan sismik dalgaları ölçerek, temel iç yapısına dair sağlam bir anlayış geliştirdiler. Peki Dünya'nın içinde ne var?
Dünya gezegeni genel olarak kabuk, manto ve çekirdekten oluşur. Kabuk bilinen tüm yaşamı barındırıyor, ancak bu yalnızca Dünya'nın dış kabuğu ve gezegenin toplam hacminin yalnızca %1'ini oluşturuyor. Illinois Urbana-Champaign Üniversitesi'ne göre, manto veya orta katman Dünya hacminin %84'ünü oluşturuyor en içteki katman olan çekirdek ise son %15'i oluşturuyor.
Kabuk
Kabuk okyanus kabuğu ve kıtasal kabuk olarak ikiye ayrılır. University College London'daki Seismin projesine göre, okyanus kabuğu 3 ila 6 mil (5 ila 10 km) kalınlığında ve okyanusların altında yer alırken, kıtasal kabuk 50 mil (80 km) kalınlığa kadar çıkıyor.
Okyanus kabuğu çoğunlukla bazalt kayadan oluşur ve büyük oranda granitten oluşan kıtasal kabuktan daha yoğundur. Dolayısıyla, bir okyanus plakası bir kıtasal plaka ile çarpıştığında, daha yoğun olan okyanus kabuğu kıtasal kabuğun altına doğru ilerler. Bu süreç uzun zaman alır, ancak ABD Jeoloji Araştırması'na göre okyanus kabuğunu yılda 1 ila 3 inç (2 ila 8 santimetre) oranında mantoya doğru göndermektedir.
Manto
Chicago Üniversitesi'nde Dünya'nın iç yapısını inceleyen yardımcı doçent Sunyoung Park, mantonun sıvı olmadığını, ancak batan okyanus kabuğundan daha az sert olduğunu söyledi. "Jeolojik zaman ölçeğinde, katı kaya olmasına rağmen neredeyse bir sıvı gibi davranıyor" dedi.
Park, mantonun farklı minerallerden oluştuğunu, ancak köprünün muhtemelen en bol olanı olduğunu belirtti.
Seismin projesine göre Dünya'nın bu kısmı yaklaşık 1.800 mil (2.900 km) derinliğe kadar uzanıyor ve bir üst manto ve bir alt manto var. Dünyanın iç sıcaklığı üst manto sınırı ile alt manto tabanı arasında 1.800 ila 6.700 Fahrenheit (1.000 ila 3.700 santigrat derece) arasında değişiyor.
Çekirdek
1.400 mil kalınlığındaki (2.300 km) erimiş demir ve nikel denizi, Dünya'nın çekirdeğinin başlangıcını işaret ediyor. Dış çekirdek olarak bilinen bu sıvı deniz, iç çekirdek adı verilen, yaklaşık 1.520 mil (2.440 km) genişliğinde, çoğunlukla katı bir demir topu çevreliyor. Sıvı demir dış çekirdek, iç çekirdeğin etrafında dönerek Dünya'ya manyetik alanını verir.
Gezegenimiz yaklaşık 4,6 milyar yıl önce oluştu ve soğudukça demir ve nikel gibi daha ağır elementler çekirdeği oluşturmak üzere içeriye doğru göç etti. Park, Dünya'nın iç kısmının hala soğuduğunu ve soğudukça iç çekirdeğin oluşmaya devam ettiğini söyledi.
Park, "Tıpkı suyun buza dönüşmesi gibi, demir de katılaşarak iç çekirdek haline geliyor, dolayısıyla iç çekirdek aslında büyüyor" dedi. Ancak insan tırnağından daha yavaş büyüdüğünü ekledi.
İç çekirdek yaklaşık 9.400 F (5.200 C) sıcaklıktadır - yaklaşık olarak güneşin yüzeyi kadar sıcaktır - ancak muazzam basınç onu çoğunlukla katı tutar. İç çekirdeğin içinde, 450 mil genişliğinde (725 km) katı metal bir top olan en içteki çekirdek bulunur.
Kaynak: livescience
