DEMET İLCE / MUHABİR
Her yeni yılı karşılamaya hazırlanırken, yılın yalnızca bir sayı, üstelik keyfi bir sayı olduğunu hatırlamak da fayda var. Aslında dünya çapında Gregoryen takviminden büyük ölçüde farklı olan çok sayıda takvim var. Peki dünyanın diğer çeşitli takvimlerine göre hangi yıldayız?
Gregoryen takvimi uluslararası alanda en yaygın kullanılan takvimdir. Adını Ekim 1582'de tanıtan Papa Gregory XIII'den alan, hepimizin kesin ve değişmez olduğunu düşündüğümüz takvim, daha önceki Jülyen takviminin bir değişikliğinden başka bir şey değildi.
Julian'dan Gregoryen'e geçiş, ekinoksların ve gündönümlerinin zamanla kaymamasını sağladı ve Paskalya'yı, tam da Papa'nın istediği yere, bahar ekinoksuna yaklaştırdı.
Hangi yıldayız?
Dünya kültürleri ve dinlerine göre son derece farklı takvimlerden, "hangi yıl?" rekabeti ortaya çıkıyor. Jülyen takviminin MÖ 1 Ocak 45'ten beri kullanıldığı göz önüne alındığında, dünyanın bir değişime uğraması bekleniyordu. Yine de herkes bu değişikliğin iyi bir fikir olduğunu düşünmüyordu.
Hatta Protestan ülkelerdeki pek çok kilise bunu Katoliklerin bir komplosu olarak değerlendirdi ve 170 yıl sonrasına kadar yeni takvimi kabul etmeyi reddetti. Bu güne kadar bazı kiliseler Paskalya'yı Jülyen takvimine göre kutlamaya devam ediyor.
1752'de, Batı Avrupa'nın geri kalanı gibi Gregoryen takvimine uyum sağlamak amacıyla Britanya Parlamentosu, Britanya'da ve Amerikan kolonilerinde yaşayan herkes için 3-13 Eylül tarihlerini kaldırdı.
Günümüzde Gregoryen takvimi en yaygın kullanılan takvim olmasına rağmen, var olan tek takvim olmadığı açıktır. Peki dünyadaki diğer birçok takvime göre hangi yıldayız?
Çin Takvimi: 4719
Geleneksel Çin takvimi ay-güneş takvimidir, yani tarihleri astronomik olaylara göre hesaplar. Ancak Çinliler bunu yalnızca geleneksel tatilleri ve kültürel etkinlikleri için kullanıyor; 1912'de günlük kullanım için Gregoryen takvimini benimsediler.
Budist Takvimi: 2565
Budist takvimi, esas olarak güneydoğu Asya ülkelerinde kullanılan bir dizi ay-güneş takvimidir. Takvimler ortak bir kökene sahiptir ancak aynı zamanda küçük ama önemli farklılıklara da sahiptirler. Bunlara ara ekleme programları, ay adları, numaralandırma ve döngüler dahildir. Günümüzde bu geleneksel takvim esas olarak festivaller için kullanılmaktadır.
Bizans Takvimi: 7532
Bizans İmparatorluğu'nun resmi takvimi, yılın 1 Eylül'de başlaması dışında Jülyen takvimine dayanıyordu. Yaratılış tarihi olan Birinci Yıl, MÖ 1 Eylül 5509'du Bizans takvimindeki bu ilk yıl Ağustos'ta sona erdi.
Etiyopya Takvimi: 2016
29 veya 30 Ağustos'ta başlayan ve Mısır takviminden türetilen bir güneş takvimine sahip olan Etiyopya takvimi, Gregoryen takvimine göre yedi-sekiz yıllık bir boşluğa sahiptir.
Holosen Takvimi: 12022
Holosen takvimi, İsa'nın doğuşunu kullanmak yerine, dönem olarak İnsan Çağı'nın (HE) başlangıcını kullanır. Bu, M.Ö. 10.000 olarak tanımlanır, yani 1 AD, 10.001 HE'ye eşittir. Oldukça kolaydır; Gregoryen yılına 10.000 yıl ekleyin, işte karşınızda.
İslami Takvim: 1445
İslami takvim, Hz. Muhammed'in MS 622 yılında (Hıristiyan Dönemi veya MS) Suudi Arabistan'ın Medine kentine geldiği zamana dayanmaktadır. Her ay, yeni ayın çıplak gözle görülebilmesiyle başlar.
Japon Takvimi: Reiwa 4
Gengō (元号) olarak bilinen resmi tarihleme sistemi yedinci yüzyılın sonlarından beri kullanılmaktadır. Yıllar, hüküm süren İmparator tarafından isimlendirilen dönemler içinde numaralandırılır. Meiji'den (1868–1912) başlayarak, her saltanat bir dönem olmuştur, ancak daha önceki İmparatorlar bazen herhangi bir büyük olay üzerine yeni bir dönem ilan etmişlerdir.
Tayland Güneş Takvimi: 2567
Bu takvim (Tay ay takviminin yerine geçen), 1888'de Gregoryen takviminin Siyam versiyonu olarak kabul edildi. 6 Eylül 1940'ta Başbakan Phibunsongkhram, 1 Ocak 1941'in MÖ 2484 yılının başlangıcı olacağını açıkladı.
Unix Takvimi: 1640995200 – 1672531199
Unix, 1 Ocak 1970'ten bu yana geçen saniye sayısıyla tanımlanan zamandaki bir noktayı hesaplamak için kullanılan bir sistemdir. Bu tarih, sistemin tümünün temel standardı olan Koordineli Evrensel Zaman'a göre ayarlandığı son tarihtir.
