Dünya’daki fırtınaları andırsa da Jüpiter’in havası oldukça sıradışı. Bilim insanları, bu dev gezegenin atmosferindeki amonyak düzensizliğini açıklayacak çarpıcı bir hipotez geliştirdi: Jüpiter’de dev fırtınalar sırasında “mushball” adı verilen, slushie kıvamında, amonyak ve sudan oluşan buz topakları yağıyor.
Bu hipotez ilk kez 2020’de Juno uzay aracından gelen verilerle gündeme geldi. NASA'dan bilim insanı Heidi Becker, bu süreçte amonyağın antifriz gibi davranarak suyun donma noktasını düşürdüğünü ve yeni bir bulut yapısı oluşturduğunu açıklamıştı.
AMONYAK ALT KATMANLARA TAŞINIYOR
Şimdi, UC Berkeley’den Chris Moeckel liderliğindeki ekip, Juno ve Hubble Teleskobu’nun 2017’de yakaladığı verileri analiz ederek bu hipotezi destekledi. Dev bir yıldırım fırtınasını gözlemleyen araştırmacılar, bu “mushball”ların üst atmosferdeki amonyağı alt katmanlara taşıdığını ve gezegenin atmosferini “karıştırdığını” ortaya koydu.
Özellikle dev fırtınalar ve siklonik girdaplar gibi bazı hava sistemleri, gezegenin derinliklerine kadar iniyor. Bu da üst atmosferin, gezegenin iç yapısını temsil etmede ne kadar yetersiz olduğunu gösteriyor.
Mushball’lar; yaklaşık üç birim su, bir birim amonyaktan oluşuyor ve devasa dikey hava akımlarıyla yukarı taşındıktan sonra karışarak donuyor. Daha sonra aşağıya doğru yağarken bu elementleri gezegenin içine taşıyorlar. Bilim insanları, bu oluşumun sadece Jüpiter’e özgü olmayabileceğini, diğer gaz devlerinde de benzer süreçlerin yaşanabileceğini düşünüyor.
