DEMET İLCE / MUHABİR
İklim değişikliği buzulları ve buz tabakalarını hızla erittiğinden ve ısınan bir dünyada okyanuslardaki su genişlediğinden deniz seviyeleri yükseliyor. Peki deniz seviyeleri hiç bugünkünden daha yüksek oldu mu? Peki ne zaman en yüksek seviyedeydi?
Kısacası deniz seviyeleri bugün olduğundan çok daha yüksekti. Ancak bilim adamlarının birkaç fikri olmasına rağmen, tam olarak ne zaman en yüksek seviyeye ulaştıkları hala belirsiz.
Geçtiğimiz yarım milyar yıl içinde deniz seviyeleri muhtemelen 117 milyon yıl önce Apsiyen çağında zirveye ulaşmıştı. Gondwana Research dergisinde 2022 yılında yapılan bir araştırmaya göre, Kretase döneminin (145 milyon ila 66 milyon yıl önce) bir parçası olan bu dönemde deniz seviyeleri bugün olduğundan yaklaşık 200 metre daha yüksekti.
Araştırmanın başyazarı, petrol ve gaz endüstrisinde keşif jeobilimcisi ve araştırma görevlisi Douwe van der Meer, "Geçtiğimiz 540 milyon yılda, en yüksek deniz seviyeleri Kretase'de, yani dinozorların Dünya'da yürüdüğü dönemdeydi." dedi.
Hollanda'daki Utrecht Üniversitesi'ndeki konuk araştırmacı, Yale Üniversitesi'nde Dünya ve gezegen bilimleri profesörü Jun Korenaga, "Bunun ötesinde, temelde spekülasyon" dedi.
Korenaga'nın araştırması, Dünya'nın kabaca 4,5 milyar yıllık tarihinde, ilk kıtaların hâlâ oluştuğu ve Dünya yüzeyinin neredeyse kuru topraklardan yoksun olduğu dönemde deniz seviyelerinin çok daha yüksek olduğunu öne sürüyor.
Kısa vadede deniz seviyesi buzun erimesinin bir fonksiyonudur. Örneğin, Antarktika'nın "Kıyamet Günü" Thwaites Buzulu eridiğinde, Batı Antarktika Buz Tabakasının tamamı çökebilir ve ortalama küresel deniz seviyesi yaklaşık 3,4 m kadar artabilir. Uzun vadede değişen kıtalar ve genişleyen deniz tabanı da devreye giriyor. Ve bir de ters nokta var: Korenaga, ilk okyanusların bugüne göre daha fazla su tuttuğuna inanıyor. Gezegenin ortaya çıkışından bu yana okyanuslar yavaş yavaş Dünya'nın mantosuna doğru akıyor olabilir.
