DEMET İLCE / MUHABİR
Yaşlandıkça, hararetli bir tartışma sırasında doğru kelimeleri bulmamızın daha uzun sürdüğünü fark etmeye başlayabiliriz.
Ancak bu mutlaka demansın bir belirtisi değildir.
Bunun yerine Tornoto Üniversitesi'nden bilim insanları, konuşma hızımızın beyin sağlığının kelime bulmaktan daha önemli bir göstergesi olduğunu buldu.
Yeni çalışmaları, 18 ila 90 yaşları arasındaki 125 sağlık gönüllüsünün dil becerilerini analiz etmek için yapay zeka yazılımı kullanmayı içeriyordu.
Kelime bulma becerilerinin yaşla birlikte doğal olarak kötüleştiğini, ancak bunamanın öncüsü olan bilişsel gerilemeyle bağlantılı olmadığını buldular.
Ancak Aging Neuropsychology and Cognition dergisinde yayınlanan bulgu, yavaş konuşmanın beyin fonksiyonlarının zayıflamasıyla ilişkili olduğunu gösterdi.
Çalışmanın yazarlarından Dr. Jed Meltzer, "Sonuçlarımız, genel konuşma hızındaki değişikliklerin beyindeki değişiklikleri yansıtabileceğini gösteriyor" dedi.
Dr Jed, "Bu, klinisyenlerin bilişsel gerilemeyi daha hızlı tespit etmelerine ve yaşlı yetişkinlerin yaşlandıkça beyin sağlıklarını desteklemelerine yardımcı olmak için konuşma hızının standart bilişsel değerlendirmelerin bir parçası olarak test edilmesi gerektiğini gösteriyor" dedi.
Alzheimer hastalığı açık ara en yaygın biçimdir ve vakaların yaklaşık yüzde 60 ila 70'ini oluşturur.
Yaşlanma hastalık için önemli bir risk faktörü olduğundan, insanlar daha uzun yaşamaya devam ettikçe bu sayının önümüzdeki yıllarda keskin bir şekilde artması bekleniyor.
Pek çok durumda olduğu gibi, erken teşhis önemlidir çünkü insanlara hastalığı yönetme ve semptomları hafifletme konusunda en iyi şansı verir.
Birinin sesinde fark edebileceğiniz diğer belirtiler
Uzmanlar, hastalığın başka belirtilerinin de olduğunu ve bunların birinin konuşma tarzından da anlaşılabileceğini keşfetti.
Bunun nedeni demansın beynin dili kontrol eden kısımlarına zarar verebilmesidir.
Dil sorunlarının nasıl ve ne zaman gelişeceği, sahip oldukları demansın türüne ve hangi aşamada olduğuna bağlı olacaktır.
Bunlardan bazıları şunlardır:
- Doğru kelimeleri bulamamak
- İlgili bir kelime kullanmak (örneğin, 'gazete' yerine 'kitap')
- Kelimelerin yerine geçen sözcüklerin kullanılması (örneğin, 'sandalye' yerine 'üzerine oturduğunuz şey')
- Hiçbir kelime bulamamak
- Kelime bulmakta zorlanmak, anlamı olmayan veya yanlış sırada karıştırılmış kelimeler kullanmak
- Çocukken öğrendikleri ilk dile geri dönmek. Örneğin İngilizceyi ikinci dil olarak öğrenirlerse nasıl konuşulacağını unutabilirler.
Hastaların hafızasını, zekasını ve fiziksel gücünü elinden alan ölümcül hastalığın şu anda hiçbir tedavisi veya yavaşlatılmasının bir yolu yok.
Geçtiğimiz iki yılda, lecanemab ve donanemab adı verilen iki yeni ilaç, Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlatmada çığır açan bir başarı gösterdi.
Uzmanlar, ciddi yan etkilerle ilgili korkular nedeniyle onayın ve NHS'nin kullanıma sunulmasının hâlâ şüpheli olduğunu söylüyor.
Demans riskinizi nasıl azaltabilirsiniz?
Uzmanlar, kalbiniz için iyi olanın beyniniz için de iyi olduğu konusunda hemfikir. Bu, aşağıdakileri yaparak demans riskinizi azaltmanıza yardımcı olabileceğiniz anlamına gelir:
- Dengeli bir beslenme (günde beş porsiyon meyve ve sebze içeren)
- Sağlıklı bir kiloyu korumak (18,5 ile 24,9 arasında bir BMI puanı)
- Düzenli egzersiz yapmak (haftada en az 150 dakika fiziksel aktivite)
- Alkolü önerilen limitlerde tutmak
- Sigarayı bırakmak
- Kan basıncınızı sağlıklı bir seviyede tutmak (90/60mmHg ile 120/80mmHg arasında)
