NASA ve Elon Musk'ın SpaceX'i önümüzdeki 20 yıl içinde Mars'a insan göndermeyi planlıyor ; ancak asıl engel atmosferi solunabilir hale getirmek.
Çinli bilim insanları, gelecek vaat eden bir bitki türünün Kızıl Gezegen'in zengin karbondioksit atmosferini solunabilir oksijene dönüştürebileceğini söylüyor.
Bozkır vida yosunu, Syntrichia caninervis olarak da biliniyor ve Tibet ve Antarktika gibi çöl bölgelerinde bulunuyor.
Laboratuvar deneyleri, bu malzemenin Mars yüzeyindeki tipik koşullar olan dondurucu soğuklara ve ölümcül radyasyon ışınlarına dayanabildiğini gösteriyor.
Uzmanlara göre yosun, 'yok edilemez' olarak tanımlanan mikroskobik canlılar olan tardigradlardan bile daha dayanıklı.
Mars'taki karbondioksiti oksijene dönüştürebilir
Pekin'deki Çin Bilimler Akademisi'nden uzmanlar, insanların Mars'ta hayatta kalmak için S. caninervis yenilebileceğini öne sürmüyor.
Çünkü bu bitki yenilebilir değildir ve yendiğinde de çok az besin değeri sağlar.
Ancak Kızıl Gezegen'de çoğalabilirse, Mars'taki karbondioksiti (CO2) oksijene dönüştürerek solunabilir bir atmosfer yaratmaya yardımcı olabilir.
Mars'ı 'dünyalaştırma'nın önündeki engellerden biri de atmosferi. Atmosferin yaklaşık yüzde 95'i, insanların soluyamayacağı kadar yüksek olan CO2'den oluşuyor.
Ekip, 'Diğer gezegenlerde insan yerleşimleri kurma planlarının çoğu, bitkilerin kontrollü ortamlarda büyümeye adapte edilmesine odaklanıyor' diyor.
Kuraklık koşullarına dayanıklılığıyla bilinen S. caninervis, Tibet, Antarktika ve Avrasya ile Kuzey Amerika'nın kutup bölgelerinde bulunuyor.
Dondurulan bitkiler yeniden canlandı
Yosunun aşırı çevre koşullarına dayanma kabiliyeti göz önüne alındığında, araştırmacılar onun sınırlarını laboratuvarda test etmeye karar verdiler.
Bitkiyi -80°C sıcaklıktaki ultra soğuk bir dondurucuda beş yıla kadar, sıvı nitrojen tankında ise -196°C sıcaklıktaki bir tankta ise 30 güne kadar sakladılar.
Tüm durumlarda, bitkiler çözüldüklerinde yeniden canlandılar, ancak bunların toparlanma hızı, kurutulmuş ancak dondurulmamış kontrol örneklerine kıyasla daha az hızlıydı.
Laboratuvar testlerinde yosunun, Mars yüzeyinin maruz kaldığı gama radyasyonuna maruz kalma gibi çoğu bitkiyi öldürebilecek bir durumda bile hayatta kalabildiği ortaya çıktı.
Şaşırtıcı bir şekilde, 500 Gray (Gy) seviyesindeki güçlü radyasyon dozları bitkilerin büyümesini, yani 'yeni dalların yeniden oluşmasını' teşvik ediyor gibi görünüyor.
Karşılaştırma yapmak gerekirse, insanlar yaklaşık 50 Gy radyasyona maruz kaldıklarında şiddetli kasılmalar ve ölüm yaşarlar.
Çalışma The Innovation dergisinde yayımlandı .
