DEMET İLCE / MUHABİR

2024 yılında Belçikalı bir adam, dört yıl içinde üç kez alkollü araç kullanma suçundan yargılandıktan sonra beraat etti. Bira fabrikasındaki işi muhtemelen şüphe uyandırmasına rağmen, içki içmediğinde ısrar etti. Üç doktor, onun otomatik biracılık sendromu adı verilen bir durumdan muzdarip olduğunu ve bundan haberi olmadığını doğruladı. Bu sendroma sahip kişilerin bağırsaklarında, şeker ve karbonhidratların parçalanması sırasında anormal derecede yüksek düzeyde alkol üreten mikroplar bulunur.

Nadir görülen bir durum olsa da, 2016 yılında bir kadına doktorların aynı sendrom tanısı koymasının ardından alkollü araç kullanma suçundan beraat etmişti. Kanında yasal sınırın dört katı alkol seviyesi vardı.

Oto-biracılık sendromunun kökeninde bulunan bağırsaklarınızdaki  belirli bakteri türlerinin,  yüksek düzeyde alkol üreterek yağlı karaciğer hastalığına da neden olabileceği ortaya çıktı.

Karaciğerde aşırı yağ birikmesi iltihaplanma dahil ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu siroza, yara izine ve karaciğer kanserine yol açabilir. Çoğu insan yağlı karaciğer hastalığını alkolizmle ilişkilendirir. Bununla birlikte, metabolik fonksiyon bozukluğu ile ilişkili steatotik karaciğer hastalığı veya MASLD, aşırı alkol alımı olmadan ortaya çıkar. Eskiden alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı olarak bilinen bu durum 80 milyon ila 100 milyon Amerikalıyı etkiliyor.

MASLD'nin obezite, insülin direnci, yüksek kolesterol ve hepatit C enfeksiyonu gibi birden fazla nedeni olduğu görülmektedir.  Mikroplar başka bir şey olabilir.

2019 yılında yapılan bir araştırmada doktorlar, hem otomobil bira fabrikası sendromu hem de şiddetli MASLD hastası olan bir hastayı tespit etti. Araştırmacılar hastadan alınan dışkı örneklerini incelediklerinde Klebsiella pneumoniae adı verilen bir bakteri türü buldular. K. pneumoniae'nin bu özel türü, aynı bakteri türünün sağlıklı insanlarda ürettiği alkol miktarının dört ila altı katı kadar alkol üretiyordu. MASLD'li diğer 43 hastadan oluşan bir kohortu inceleyerek, katılımcıların %61'inde alışılmadık derecede yüksek miktarda alkol salgılayan K. pneumoniae bulunduğunu keşfettiler. Kontrol olarak dahil edilen 48 sağlıklı kişiden sadece %6'sında bu tür bakteriler vardı.

Ekip, MASLD hastalarının bağırsaklarında K. pneumoniae bakterisinin yalnızca biraz daha fazla bulunduğunu kaydetti. Farklı olan mikropların ürettiği alkol miktarıydı. Peki bakterilerin ürettiği aşırı alkol aslında karaciğer yağlanmasına neden olabilir mi?

Karaciğer yağlanmasından gerçekten mikropların sorumlu olup olmadığını anlamak için bilim insanları, yüksek alkol üreten K. pneumoniae bakterisini sağlıklı farelere yedirdiler. Bir ay içinde bu farelerde ölçülebilir yağlı karaciğer semptomları gelişti ve bu semptomlar iki ay içinde siroza ilerledi. Bakterilerin tetiklediği karaciğer hastalığı, araştırmacıların fareleri saf alkolle beslediğinde gözlemlediği zaman çizelgesini takip etti.

Hipotezlerini daha da destekleyen, bağırsak materyalinin MASLD'li farelerden veya insanlardan sağlıklı farelere aktarılması, bunların yağlı karaciğer hasarı geliştirmesine yol açtı.

Son olarak araştırmacılar, MASLD farelerinden toplanan bağırsak materyalini yalnızca Klebsiella'yı öldüren bir virüsle tedavi ettiler. Klebsiella içermeyen bağırsak materyali sağlıklı farelere nakledildiğinde farelerde herhangi bir hastalık gelişmedi.

Elde edilen sonuçlar, bazı K. pneumoniae bakterilerinin aşırı alkol ürettiğini ve bunun da karaciğer yağlanmasına neden olabileceğini gösteriyor. Bu aynı zamanda K. pneumoniae kaynaklı bazı yağlı karaciğer vakalarının antibiyotiklerle tedavi edilebileceği anlamına da gelir. Aslında, K. pneumoniae'nin neden olduğu yağlı karaciğere sahip farelere imipenem antibiyotiğinin verilmesi hastalığın ilerlemesini tersine çevirdi.

Avrupa ülkeleri kanser tarama programlarında nasıl bir performans sergiliyor? Avrupa ülkeleri kanser tarama programlarında nasıl bir performans sergiliyor?

K. pneumoniae şekeri alkole dönüştürdüğü için   doktorlar, şekere tepki olarak kandaki alkol seviyesini ölçen basit bir kan testiyle karaciğer yağlanmasının bu formunu teşhis edebilirler. Araştırmacılar, alkol üreten Klebsiella bakterisini barındıran farelerin sarhoş olduklarını ve şeker tükettikten sonra kandaki alkol seviyelerinin arttığını gösterdi.

Bu olgunun yaygın olup olmadığı belli değil. Klebsiella bakterisi genellikle insan bağırsaklarında bulunur, ancak bazı insanların neden yüksek düzeyde alkol üreten türleri barındırdığı bilinmemektedir.

Büyük resimde, çalışma mikrobiyomun ruh hali ve davranışı düzenlemedeki önemini daha da ortaya koyuyor. Alkollü araç kullanmakla suçlanan kadında olduğu gibi, bazı insanlar aslında sadece tatlı bir tatlı yedikleri halde sarhoş gibi davranmalarına neden olacak kadar alkol salgılayan bağırsak mikroplarına sahip olabilirler. Belçikalı adam aynı zamanda diyet ve ilaç tedavisi yoluyla bağırsak mikroplarının ürettiği alkol miktarını da en aza indirmeye çalışıyor. Bu kişilerin sürekli maruz kalma nedeniyle alkole karşı daha fazla toleransa sahip olup olmadığı başka bir sorudur.

Muhabir: Demet İlce