Aziz Sancar'ın beyin kanseri üzerine yaptığı çalışma, iki yıl içinde insanlar üzerinde denenecek. Nobel ödüllü Türk bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar, "EdU" adlı molekülün beyin kanseri tedavisinde potansiyel sunabileceği keşfini paylaştı. Fare deneylerinin başarılı sonuçlar verdiğini, ancak insanlardaki yan etkilerin araştırılması için klinik deneylerin iki yıl sürmesi gerektiğini belirtti. Sancar, "heyecan verici keşif" olarak nitelendirdiği çalışmalarına dair ilk açıklamasını 17 Şubat 2022'de yaptı. Geçen süre zarfında laboratuvar çalışmalarına devam eden Sancar, bilimsel ilerlemesine dair soruları yanıtladı.
"KAN-BEYİN BARİYERİNİ GEÇİYOR"
Sancar, Nobel Ödülü kazanan DNA onarım mekanizmaları üzerine 10 yıl çalıştığını ve bu bilgi birikimiyle farklı araştırmalar yürüttüğünü açıkladı. Moleküler biyolojide yaygın olarak kullanılan EdU'nun hem normal hem de kanser hücrelerini öldürdüğünü yıllar önce tespit eden bilim insanlarının ilerleme kaydedemediğini ifade etti. Beyin tümörlerinin ölüm nedenleri arasında 10. sırada yer aldığını vurgulayan Sancar, mevcut kanser ilaçlarının "kan-beyin" bariyerini geçemediğini belirtti.
Sancar, cisplatin adlı ilacın bu bariyerden geçemediğini, ancak EdU'nun beyne sorunsuz girebildiğini vurgulayarak, "Keşfimizdeki bileşen beyne kolayca giriyor ve kanser hücresini öldürüyor." dedi. Laboratuvar deneylerinin ardından fare deneylerine geçtiğini açıklayan Sancar, üniversitelerin sinirbilim bölümleriyle iş birliği yaparak insan tümör parçalarından fare beyin dilimlerine gerçekçi hücre ortamı oluşturduklarını anlattı. Fare beynine insan tümör hücreleri enjekte ederek EdU'nun etkisini incelediklerini belirten Sancar, mevcut ilaçların başlangıçta daha iyi etki gösterdiğini, ancak 30-40 gün sonra EdU'nun daha etkili olduğunu ve bunun yüzde 25'lere ulaştığını ifade etti. Mevcut ilaçlarla kombinlendiğinde sonuçların daha iyi olduğunu ekledi.
Toksisite ve hızlı bölünen hücrelere yönelik seçiciliği göz önüne alındığında, EdU'nun kanser tedavisinde potansiyel bir seçenek sunduğunu söyleyen Sancar, "EdU, hızlı bölünen kanserli beyin hücrelerini öldürürken sağlıklı beyin hücrelerini koruyabiliyor. Bu molekül, insanlarda kullanılabilmesi için iki yıl süresince klinik deneylerde yan etkilerinin araştırılması gerekiyor." dedi. Ayrıca, DNA onarımıyla ilgili bu yeni metodu Türkiye'ye aktarma çabasının içinde olduğunu belirtti.
