Dünya Bankası'nın son AB Ekonomik Raporu'na göre, Orta ve Doğu Avrupa (CEE) ülkelerinin temiz enerji teknolojisi ihracatları mevcut pazar paylarını korurlarsa önümüzdeki yıllarda üç katına çıkabilir. Bu büyüme, AB'nin küresel rekabet gücünü artırırken ekonomisini güçlendirecek ve 2050 net sıfır emisyon hedeflerini destekleyecek.
Hırvatistan, Bulgaristan, Romanya ve Polonya’nın öne çıktığı bu süreçte, ihracat ürünleri arasında ısı pompaları, güneş panelleri, elektrikli araç bataryaları ve rüzgar türbinleri gibi teknolojiler yer alıyor.
Net Sıfır Hedefine Ulaşmak Kritik
Bu potansiyelin hayata geçmesi için AB'nin Net Sıfır Sanayi Yasası (NZIA) hedeflerine ulaşması büyük önem taşıyor. NZIA'nın ana hedefi, bu on yılın sonuna kadar AB’nin temiz teknoloji ihtiyacının %40’ını ve 2040 yılına kadar küresel temiz enerji talebinin %15’ini karşılayacak bir üretim kapasitesine ulaşmak.
Bu çabalar, özellikle Rusya-Ukrayna savaşı sürerken, AB’nin enerji bağımlılığını azaltabilir. Aynı zamanda CEE ülkeleri, bu potansiyel ihracat artışıyla ekonomik istikrarlarını artırabilir ve yerel kalkınmayı hızlandırabilir.
Ekonomik Zorluklara Karşı Fırsatlar
Şu anda bu ülkeler, hızla artan tüketici fiyatları ve gıda fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle gıda güvensizliği ve yoksulluk gibi sorunlarla mücadele ediyor. Dünya Bankası AB Direktörü Anna Akhalkatsi, “Tarihsel olarak yüksek fiyatlar, Avrupa'nın savunmasız kesimlerini en sert şekilde etkiliyor. Bazı aileler gelirlerinin yarısını gıdaya harcıyor. Düşük vasıflı ve mavi yakalı işçiler eşitsiz bir iş piyasasında zorlanıyor,” dedi.
Akhlakatsi, yeşil dönüşümün istihdam yaratmak ve sanayileri adil ve kapsayıcı bir şekilde desteklemek için önemli fırsatlar sunduğunu vurguladı.
Koordinasyon ve Özel Sektör Yatırımları Şart
CEE ülkelerinin temiz teknoloji ihracatlarını artırmaları, pandemi gibi ekonomik şoklardan toparlanmalarına yardımcı olabilir. Ancak, bunun için AB'nin üye ülkeler arasında koordineli bir strateji oluşturması, iç rekabeti önlemesi ve özel sektör yatırımlarını teşvik etmesi gerekiyor. Ayrıca, araştırma ve geliştirme, nitelikli iş gücü ve güçlü tedarik zincirlerine daha fazla yatırım yapılması da şart.
AB Ekonomisi 2024’te Yumuşak Bir İniş Yapabilir Mi?
2024 yılında, faiz artışlarına rağmen AB ekonomisi yumuşak bir inişe doğru ilerliyor. Kasım 2024’te AB enflasyonu %2,5 olarak kaydedildi ve Avrupa Merkez Bankası’nın %2 hedefine yaklaşıldı.
İstihdam rakamları iyileşmeye başlasa da bölgeler, sektörler ve sosyoekonomik gruplar arasında farklılıklar sürüyor. Bununla birlikte, ticaret hacimleri 2023’te gerilese de enerji fiyatlarının düşmesi ve nominal ücret artışlarının satın alma gücünü artırması tüketici güvenini olumlu etkiledi.
Ancak, son parasal sıkılaştırma politikasının etkilerinin tam olarak hissedilip hissedilmediği ve AB’nin ABD ve Çin ile ticaret gerilimlerinin artıp artmayacağı hala belirsizliğini koruyor. Üye ülkeler arasındaki farklı ekonomik toparlanma hızları da AB’nin yumuşak iniş hedefini zorlaştırabilir.
