İsyan, General An Luşan adında bir Sogd kökenli komutan tarafından başlatılmış ve kısa sürede tüm kuzey Çin'i kaplamıştır.
İsyanın Sebepleri:
- Siyasi Huzursuzluk: Tang Hanedanlığı, isyanın patlak verdiği 8. yüzyılın ortalarında siyasi bir huzursuzluk döneminde idi. Merkezi hükümet zayıflamıştı ve birçok bölgede yolsuzluk ve isyanlar yaşanmaktaydı.
- Askeri Memnuniyetsizlik: An Luşan, Tang ordusunda önemli bir komutan olmasına rağmen, Sogd kökenli olması nedeniyle birçok Tang官吏si tarafından dışlanmıştı. Bu durum, An Luşan'ın ordunun diğer Sogd ve Türk kökenli askerleri arasında hoşnutsuzluğa yol açtı.
- Ekonomik Zorluklar: Tang Hanedanlığı döneminde, artan vergi yükü ve ekonomik eşitsizlikler halk arasında hoşnutsuzluğa neden olmuştu.
İsyanın Seyri:
- İsyanın Başlangıcı: 16 Aralık 755'te An Luşan, Tang Hanedanlığı'na karşı isyan başlattı ve kısa sürede tüm kuzey Çin'i kontrol altına aldı.
- Başkent Tehdit Altında: İsyancılar, Tang Hanedanlığı'nın başkenti Chang'an'ı tehdit etmeye başladılar. İmparator Xuanzong, Chang'an'ı terk ederek güneydeki Sichuan eyaletine kaçmak zorunda kaldı.
- Uygur Yardımı: Tang Hanedanlığı, Uygur Kağanlığı'ndan yardım istedi. Uygur ordusu, 757 yılında Tang ordusuyla birlikte An Luşan'ın ordusunu yenerek isyancıların geri çekilmesini sağladı.
- An Luşan'ın Ölümü: 757 yılında An Luşan, kendi oğlu tarafından öldürüldü.
- İsyanın Sonu: An Luşan'ın ölümünden sonra isyancılar zayıfladı ve 763 yılında Tang Hanedanlığı isyanı tamamen bastırdı.
İsyanın Sonuçları:
- An Luşan İsyanı, Tang Hanedanlığı'nı büyük ölçüde zayıflattı. İsyan sırasında birçok şehir ve altyapı yok edildi ve milyonlarca insan hayatını kaybetti.
- İsyan, Tang Hanedanlığı'nın merkeziyetçi yönetimini de sarstı. İsyandan sonra Tang Hanedanlığı, bölgesel valilere daha fazla güç vermek zorunda kaldı.
- An Luşan İsyanı, Çin tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. İsyan, Tang Hanedanlığı'nın Altın Çağı'nın sona ermesine ve Çin'in bir daha asla tam olarak birleşememesine yol açtı.
Editör: Enes Kılıç
