Bir iş sözleşmesi ile işverene karşı bağımlı olarak iş gören işçinin, uzun çalışma süreleri ve çalışma hayatının zorlu koşulları sebebiyle kazanılan dinlenme hakkının adı yıllık izindir. Çalışanların yıllık izinlerini amacına uygun olarak istedikleri gibi kullanmaları esastır.
Yıllık iznini kullanan çalışan zaman zaman kısmi kullanmak istemektedir. Uygulamada sıkça karşılaşılan sorunların arasında yıllık izinin kaç parça halinde kullanılacağı veya bölünüp bölünemeyeceğidir. Bu haftaki yazımızın konusu yıllık izin bölünmesi...
Anayasası’nın, “Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı” başlıklı maddesinde düzenlendiği gibi “Dinlenmek, çalışanların hakkıdır” denmiş ve “Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir” hükmü yer almıştır. Yıllık ücretli izin hakkı, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 53 ila 61. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Ayrıca, uygulamaya ilişkin olarak ve 4857 sayılı İş Kanununun 60. maddesine dayanarak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından “Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği” yayımlanmıştır.
Yıllık izin bölünmesi
2016 yılından önce yıllık izinlere ilişkin düzenleme günümüze göre farklılıklar içermekteydi. Çalışan yıllık izini bölerek kullanabilirken, bölünen iznin bir parçası 10 günden az olmamalı ve izin en çok 3’e bölünmeli idi.
2016 yılından itibaren yıllık izin kullanımına ilişkin düzenleme değiştirilerek en fazla üçe bölünebileceği hükmü kaldırılmış ve yıllık izinlerin bölümler halinde kullanılabileceği ifade edilmiş, ayrıca izinlerin en fazla kaç parçada kullanılabileceğine ilişkin bir üst sınır konmamıştır.
Bugün için, işçi-işveren yıllık izinler tarafların karşılıklı anlaşması şartıyla ve bir parçası on günden az olmamak kaydıyla herhangi bir sınırlama olmaksızın bölünebilecektir. Çalışanlar işverenin onayı ile birer günlük yıllık izin kullanması mümkündür.
Yıllık ücretli izin kullanılmadığında para olarak talep edilir mi?
İşçilerin sahip oldukları yıllık izin hakkı Anayasa’mızın verdiği bir hak olup, temeli işçinin işe gitmeyerek dinlenmesi esasına dayanmaktadır. Dolayısıyla anayasal bir hak olan yıllık izin hakkının çalışılırken ücrete dönüşmesi mümkün değildir. Yıllık İzin Hakkı Kullandırılmazsa, İşçi Tarafından Haklı Fesih Hakkı Doğar.
Yıllık iznin yıl içerisinde ne zaman kullanılabileceği, işveren tarafından belirlenir. İşverenin sahip olduğu bu hakkı iyi niyet kuralları çerçevesinde kullanması gerekmektedir. Yıllık ücretli izin yönetim hakkının, işveren tarafından kötüye kullanılması durumunda çalışan yasal haklarını kullanabilir. Yani çalışan iznini hak ettiği tarihten, bir sonraki hak ediş tarihine kadar kullanması gerekir.
Son söz: Yıllık izin süresi tarafların anlaşmasıyla ve bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere bölünebilir. Yıllık izinlerin talep edilmesine rağmen çok kısa sürelerle kullandırılması işçi açısından haklı fesih sebebi olarak değerlendirilebilir.