Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, kurumların tarihî belgelerini dijital ortama aktarmak ve araştırmacıların kullanımına sunmak için Ankara ve İstanbul'da çalışmalar yürütmektedir.
2005'ten bugüne 75 milyon 875 bin 671 belge dijitalleştirilmiş, bu sayede araştırmacılara geniş erişim imkânı sağlanmakta ve belgelerin gelecek nesillere aktarılması mümkün olmaktadır.
Araştırmacılar, 2013'te başlatılan belge tarama sistemi aracılığıyla dijitalleştirilen belgelere erişip talepte bulunabilmektedir. Bugüne kadar 3 milyon 720 bin 63 araştırmacı, 18 milyon 467 bin 430 arama yapmıştır. Sistemde incelenen toplam belge görüntüsü 41 milyon 225 bin 164'e ulaşırken, 3 milyon 380 bin 317 belge satın alınmıştır.
1 Ocak-31 Temmuz 2024 tarihlerinde sistemde 386 bin 34 araştırmacı işlem yaparak 1 milyon 594 bin 972 belge aramış ve 5 milyon 626 bin 81 görüntü incelemiştir; ayrıca 335 bin 355 belge temin edilmiştir.
En çok kullananlar: Öğrenciler
Sistemi en çok kullananlar arasında öğrenciler %39,8 ile ilk sırada yer alırken, kamu görevlileri %14,5, öğretim üyeleri ve görevlileri %9,9, serbest meslek mensupları %9,1 ile takip etmektedir.
En çok talep gören fonlar arasında Dışişleri Bakanlığı Muhtelit Mübadele Komisyonu Tasfiye Talepnameleri ve Başbakanlık Kararlar Daire Başkanlığı öne çıkmaktadır.
Göçmenlerin yerleştirilme süreçlerine ilişkin belgelere büyük ilgi
Araştırmacılar, özellikle Romanya ve Bulgaristan'dan gelen Türklerin yerleştirilme süreçlerine dair belgelere büyük ilgi göstermektedir. En çok görüntülenen belgeler arasında, Romanya'dan gelen göçmenlerin sevk ve iskânını gösteren belgeler ile 1935-1937 yıllarında Bulgaristan'dan gelen muhacirlerin isimleri yer alıyor.
Yılın ilk yarısında 805 bin 821 belge restore edildi
Yılın ilk yarısında 805 bin 821 belge restorasyondan geçirilmiştir. Devlet Arşivleri, belge niteliği kazanmış her evrakı "hafızanın muhafızı" olma sorumluluğuyla titizlikle restore etmektedir.
Restorasyon işlemleri, ulusal ve uluslararası etik kurallar çerçevesinde, uzman kişilerce yapılmakta; koruma aşamaları, belgenin mevcut durumunun değerlendirilmesinden başlayarak, temizlik, sabitleme, onarım ve dijitalleştirme aşamalarına kadar devam etmektedir. Sonuç olarak, restorasyonu tamamlanan belgeler dijital ortama aktarılmakta ve asitsiz malzemelerle korunmaktadır.
Bu çalışmalar, Türkiye'nin zengin arşiv mirasının bozulmadan korunması açısından büyük önem taşımaktadır.