Uluslararası danışmanlık şirketi Kearney ile Enerji Günlüğü şirketi tarafından hazırlanan "MW100, Türkiye'nin En Büyük 100 Elektrik Üreticisi Araştırması"na göre, kamu kuruluşu EÜAŞ sektördeki ağırlığını sürdürüyor.
Elektrik üreticilerinin 31 Aralık 2023 itibarıyla sahip oldukları kurulu güç özelinde yapılan araştırmaya göre, EÜAŞ'a bağlı santrallerin 21 bin 802 megavatlık kurulu gücü bulunuyor.
Bu kapasite, Türkiye'nin 106 bin 659 megavat olan toplam kurulu üretim kapasitesinin yüzde 20'sini oluşturuyor. EÜAŞ'ın kurulu gücünün 14 bin 451 megavatı hidroelektrik santrallerden, 4 bin 735 megavatı doğal gaz santrallerinden, 2 bin 424 megavatı yerli kömür santrallerinden ve 17 megavatı rüzgar santrallerinden geliyor.
Özel sektörde ise 3 bin 978 megavat kurulu güçle bu alanda en büyük şirket ENKA oldu. ENKA, bu kapasiteyle Türkiye'nin toplam üretim kapasitesinin yüzde 4'ünü oluşturdu.
Araştırmaya imza atan Enerji Günlüğü ve Kearney Türkiye yetkilileri, ENKA'ya ait doğal gaz santrallerinin kurulu güçleri yüksek olsa da piyasa şartları nedeniyle üretim faaliyetlerinin giderek azaldığına dikkati çekti.
En büyük üçüncü elektrik üreticisi ise 3 bin 792 megavatlık kurulu gücüyle Enerjisa oldu. Alman E.ON ile Sabancı Holding ortaklığı Enerjisa, ilk 3 arasında en dengeli kaynak dağılımına sahip şirket olarak öne çıktı.
Araştırmada, Enerjisa'nın üretim portföyünde 1583 megavatlık doğal gaz, 450 megavatlık yerli kömür, 1353 megavatlık hidroelektrik, 397 megavatlık da rüzgar santrali olduğu belirlendi.
Araştırmada ayrıca geçen yıl EÜAŞ'ın elektrik üretiminde de birinci sırada yer aldığı kaydedildi. EÜAŞ'a bağlı santraller, Türkiye'nin ürettiği toplam elektriğin yüzde 13'üne karşılık gelen 43,4 teravatsaat elektrik üretti. Özel sektörde ise ilk sıra, 18,4 teravatsaatle Eren Enerji'nin oldu. Üçüncü sırada yer alan Enerjisa Üretim 13,1 teravatsaat üretimle yerini korudu.
Öte yandan, MW100 Türkiye, elektrik üretim sektörünün kaynaklar bazındaki Top 10 oyuncularını da ortaya koydu. Kömür santrallerinde Eren Enerji, hidroelektrikte EÜAŞ, rüzgar santrallerinde Polat Holding, jeotermalde Zorlu Enerji liste başında yer aldı.
Yeni kurulumlar çoğunlukla yenilenebilir kaynaklardan oluşuyor
Açıklamada görüşlerine yer verilen Kearney Türkiye Direktörü Onur Okutur, Türkiye'nin elektrik kurulu gücünün 106 bin megavat seviyesinde olduğunu, yeni kurulumların tamamına yakınının yenilenebilir kaynaklara dayalı elektrik üretim tesislerinden oluştuğunu bildirdi.
Okutur, enerji yönetiminin son dönemde depolama yatırımı şartlı sıfırdan elektrik üretim tesisi lisansları vermeye başladığını belirterek, "Açılan bu kapıdan giren yatırımların önümüzdeki yıllarda elektrik üretim ekosisteminin gelişimine damga vuracak faktörler arasında yer alacağını söylemek yanlış olmaz." ifadesini kullandı.
Enerji Günlüğü Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Kara da MW100'ün ilk kez yayımlandığı 5 yıl önceye göre elektrik sektöründe büyük farklılık olduğunu vurgulayarak şunları kaydetti:
"Aradan geçen sürede kurulu güç ile üretilen elektrik miktarı arasındaki bağ neredeyse koptu. Bu durum korkulacak bir durumdan kaynaklanmıyor. Son yıllarda devreye giren yeni elektrik üretim santrallerinin tamamına yakınını yenilenebilir kaynaklara dayalı tesisler oluşturuyor. Güneş ve rüzgar santralleri sadece gün ışırken ve rüzgar eserken çalıştıkları için kurulu güçleri yüksek bile olsa ürettikleri elektrik miktarı buna göre oluşuyor. Bir diğer faktör de yenilenebilir kaynakların elektrik üretim maliyetlerini düşürmesiyle kömüre dayalı santrallerin yıllık ortalama çalışma sürelerinin çok düşmesi."