Türkiye İstatistik Kurumu, 2023 yılına ilişkin "Muhtemel Eğitim Süresi" bültenini yayımladı.
Muhtemel Eğitim Süresi Nedir?
Muhtemel Eğitim Süresi (MES), ilkokula başlama yaşındaki bir bireyin, eğitim hayatı boyunca örgün eğitimde geçirmesi beklenen yılların toplamını ifade eder. Bu süre, bir kişinin okul öncesi eğitimden yükseköğretime kadar geçirdiği süreyi kapsar. Birleşmiş Milletler tarafından yayımlanan bu veri, ulusal eğitim politikalarına yön verebilecek önemli bir gösterge olarak kabul edilir.
2023 Yılında Türkiye Genelinde Durum
Türkiye genelinde MES 2023 yılında 17,9 yıl olarak tespit edildi. Bu süre, bir önceki yıla göre toplamda %1,3'lük bir düşüş göstermiştir. Düşüş özellikle erkeklerde daha belirgindir. Erkeklerin muhtemel eğitim süresi %2,8 oranında azalarak 17,6 yıl olurken, kadınlarda bu süre %0,3'lük bir artışla 18,4 yıl olmuştur.
İl Bazında Muhtemel Eğitim Süresi
Türkiye genelinde muhtemel eğitim süresi il bazında büyük farklılıklar göstermektedir. İstanbul, 20,3 yıl ile en yüksek muhtemel eğitim süresine sahip il olmuştur. İstanbul'u sırasıyla 19,7 yıl ile Karabük, 19,6 yıl ile Ankara ve 19,1 yıl ile Rize ve Erzincan takip etmektedir.
Öte yandan, en düşük muhtemel eğitim süresi 14,9 yıl ile Muş ve Şırnak'ta tespit edilmiştir. Bu illeri 15,1 yıl ile Ağrı ve Şanlıurfa, 15,8 yıl ile Mardin takip etmektedir.
Cinsiyet Farklılıkları
Cinsiyet bazında incelendiğinde, kadınların eğitim süresinin erkeklere oranla daha uzun olduğu görülmektedir. 2023 yılında, Türkiye genelinde kadınlar için muhtemel eğitim süresi 18,4 yıl olurken, erkekler için bu süre 17,6 yıl olarak hesaplanmıştır. Bu durum, kadınların eğitimde geçirdiği sürenin son yıllarda erkeklere kıyasla daha fazla arttığını göstermektedir.
Her iki cinsiyette de en yüksek muhtemel eğitim süresi İstanbul’da tespit edilmiştir. İstanbul’u erkeklerde sırasıyla Karabük, Ankara, Erzincan ve Bayburt izlerken, kadınlarda Karabük, Tunceli, Ankara ve Rize illeri öne çıkmaktadır.
Cinsiyet Eşitliği Endeksi
Muhtemel Eğitim Süresi kapsamında hesaplanan cinsiyet eşitliği endeksi, kadınların eğitim süresinin erkeklerin eğitim süresine oranını göstermektedir. 2023 yılında bu endeks 1,05 olarak belirlenmiştir. 2018 yılında 0,97 olan endeks, son 5 yılda kadınlar lehine bir artış göstermiştir. Bu artış, eğitimde cinsiyet eşitliğinin iyileştiğini ve kadınların daha uzun eğitim sürelerine eriştiğini göstermektedir.
Endeksin en yüksek olduğu iller sırasıyla 1,12 ile Tunceli ve Iğdır, 1,10 ile Çanakkale, 1,09 ile Bartın ve Çankırı olmuştur. Buna karşılık, cinsiyet eşitliği endeksinin en düşük olduğu iller ise 0,95 ile Bitlis, Şanlıurfa ve Siirt, 0,96 ile Muş ve 0,98 ile Batman olarak kaydedilmiştir.
2019-2023 Döneminde Muhtemel Eğitim Süresindeki Değişimler
MES'in 2019 ile 2023 yılları arasında en çok artış gösterdiği ilk beş il sırasıyla %8,3 ile Gümüşhane, %4,6 ile Hakkari, %2,5 ile Van, %2,1 ile Diyarbakır ve %1,7 ile Ağrı oldu. Aynı dönemde, muhtemel eğitim süresinin en çok düşüş gösterdiği iller ise sırasıyla %10,4 ile Eskişehir, %10,3 ile Çankırı,%10,0 ile Yalova, %9,6 ile Antalya ve %8,6 ile Muğla oldu.
Eğitim Süresindeki Genel Trend
Türkiye genelinde muhtemel eğitim süresinde bir miktar gerileme olsa da, bölgesel farklılıklar ve cinsiyet eşitliği gibi faktörler dikkate alındığında eğitim politikalarının yönünün belirlenmesi için bu veriler kritik öneme sahiptir. Özellikle kadınların eğitim süresindeki artış, cinsiyet eşitliğinin sağlanması açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmektedir. Ancak bazı illerde eğitim sürelerindeki düşüşler, bu bölgelerdeki eğitime erişim imkanlarının artırılması gerektiğine işaret etmektedir.