Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) Sözcüsü Mark Adams, Cezayirli boksör Imane Khelif'in 2023'te "cinsiyet uygunluğu testini" geçememesine rağmen 2024 Paris Olimpiyatları'nda kadınlar boks müsabakasında yarışmasıyla ilgili yapılan eleştiriler hakkında konuştu.
Bir gazetecinin, "Söz konusu iki boksör (Khelif ve Tayvanlı Lin Yu Ting) hakkında basındaki olumsuz haberlere nasıl son vereceksiniz? Aynı zamanda bu spor dalında yarışan diğer boksörlere yönelik haksız muameleye nasıl son vereceksiniz?" sorusuna Adams, dün komitenin konuyla ilgili yayımladığı açıklamayı okuyarak cevap verdi.
Adams, açıklamayı okumasının ardından soruya verdiği yanıtta, "Sanırım herkes bir müsabaka sırasında kuralların değiştirilmeyeceği konusunda hemfikirdir. Müsabakada kimse kuralları değiştirmemelidir." ifadesini kullandı.
"BU SİYAH-BEYAZ BİR MESELE DEĞİL"
Herkesin yarışma kurallarından emin olması gerektiğini vurgulayan Adams, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Konuyu daha geniş şekilde ele alacak olursak, bu konuda hala ne bilimsel ne de siyasi bir fikir birliği var. Bu siyah-beyaz bir mesele değil. IOC olarak böyle bir çözümü, böyle bir fikir birliğini duymayı çok isteriz ve ortak bir anlayışa varılması halinde bu konuda ilk harekete geçen biz olacağız. Ancak, dediğimiz gibi henüz böyle bir durum söz konusu değil."
"UMARIM CARİNİ TAM BİR İYİLEŞME GÖSTERİR"
Bir diğer gazetecinin de IOC tarafından yapılan açıklamada, İtalyan boksör Carini'nin çektiği acı ve yaralara hiçbir atıfta bulunulmamasını sorması üzerine Adams, "Tabii ki hiçbir sporcunun sakatlanmasını istemeyiz ve tabii ki sizin anlattığınız bu sakatlık ve diğerleri de aynı şekilde. Umarız iyi ve tam bir iyileşme gösterir." dedi ve İtalyan sporcuya acil şifalar diledi.
"CİNSİYET TESTLERİ 1999'DA SON BULMUŞTU UTANÇ VERİCİYDİ"
Adams, "Her insanın ayrımcılığa uğramadan yarışmaya katılma hakkı olduğunu söylüyorsunuz. Peki kromozomal yapıyı bilmediğine inanan kadınlara ne diyorsunuz?" sorusuna şu yanıtı verdi:
"Cinsiyet testlerine gelince, bu testler hafızamda kaldığı kadarıyla 1999'da son bulmuştu. Herkesin hemfikir olduğu bir cinsiyet testi olsa ve herkes kriterleri kabul etse bile ne sporcu ne siyasi ne de bilimsel camiada kimsenin bazı sahnelere geri dönüldüğünü görmek istediğini sanmıyorum ve gençliğinde cinsiyet testine tabi tutulan bazı sporcuları tanıyorum. Oldukça utanç vericiydi ve neyse ki bu geride kaldı."
Adams, bu konu hakkında herkesin kendisinden basit açıklama beklendiğini ancak bunun mümkün olmadığını vurgulayarak, şunları söyledi:
"Herkes bunu nasıl belirleyebileceğimize dair siyah-beyaz açıklama istiyor. Bu açıklama ne bilim camiasında ne de başka bir yerde mevcut değil. Daha önce de söylediğim gibi, eğer bir konsensüs bulabilirsek ve konsensüs için çalışacağız. Bunu uygulamak için kesinlikle çalışacağız. Açıkçası, bu oyunlarda böyle bir şey olmayacak. Fakat sanırım bu tüm spor dalları için geçerli bir soru ve bu soruya çözümü olan herkesi dinlemeye açığız."
KHELİF'E SAHİP ÇIKTILAR
Adams, Khelif'in 2023'te Yeni Delhi'de düzenlenen Kadınlar Dünya Boks Şampiyonası'ndan yüksek testosteron seviyesi nedeniyle diskalifiye edildiğine ilişkin bilginin sporcunun Olimpiyat profilinden çıkarılması hakkındaki soruya da yanıt verdi.
Mark Adams, "Bu konuda kesin bir bilgiye sahip değiliz. Bu, Genel Sekreter tarafından aniden alınmış keyfi bir karardı ve sonrasında bir uzlaşma sağlandı. Ardından, daha önce yapılmış sonuçlar ve testlere dayandılar, fakat bu bilgiye sahip değiliz." dedi.
Her zaman bir sporcunun cinsiyeti hakkında sorular olduğunu ancak bu soruya yanıt vermenin görevleri olmadığını kaydeden Adams, müsabakalara uygunluk kriterleri kapsamında IOC'nin, sporcuların pasaportundaki cinsiyeti tanıdığını anlattı.
"BU BİR TRANSSEKSÜEL VAKASI DEĞİL"
IOC Komitesi Sözcüsü Adams, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Dolayısıyla, bu özel konudaki uygunluk, ulusal belgelerinde, pasaportlarında kadın olarak görünüp görünmedikleridir. Tekrar belirtmek gerekirse, Cezayirli boksör kadın olarak doğdu, kadın olarak kaydedildi, hayatını kadın olarak yaşadı, kadın olarak boks yaptı ve kadın pasaportuna sahip. Bu bir transseksüel vakası değil. Bunu söylemediğinizi biliyorum ancak bir şekilde bunun bir kadınla dövüşen bir erkek olduğu yönünde bazı kafa karışıklıkları var. Böyle bir durum söz konusu değil. Bilimsel olarak bu konuda fikir birliği var. Bu bir kadınla dövüşen bir erkek değil ve bence bunu anlamamız gerekiyor."
Adams, kadın sporculara testosteron testi yaptırmadıklarını dile getirerek, bazı kadınların testosteron seviyesinin erkeklerinkini de geçebileceğini ileri sürdü.
NELER YAŞANMIŞTI?
Bu hafta, Paris'teki North Paris Arena'da yapılan kadınlar 66 kiloda son 16 turunda İtalyan boksör Carini ile Khelif karşılaşmıştı.
Carini, aldığı sert darbelerin ardından maçın 46. saniyesinde oyundan çekilmişti. Karşılaşmada yaşananların ardından Imane Khelif'in kariyerinde daha önce 2023 Dünya Boks Şampiyonası'ndan "cinsiyet uygunluk testleri de dahil olmak üzere" çeşitli testleri geçemediği spor kamuoyunca tartışılmaya başlanmıştı.
IOC, dün yaptığı açıklamasında, şu ifadeleri kullanmıştı:
"Paris 2024 Olimpiyat Oyunları boks turnuvasına katılan tüm sporcular, müsabakaların uygunluk ve giriş düzenlemelerinin yanı sıra Paris 2024 Boks Birimi (PBU) tarafından belirlenen tüm geçerli tıbbi düzenlemelere uyarlar. Önceki olimpik boks müsabakalarında olduğu gibi, sporcuların cinsiyeti ve yaşı pasaportlarına göre belirlenmektedir. İki sporcu, 2023'teki (Uluslararası Boks Birliği) IBA Dünya Şampiyonasının sonlarına doğru, herhangi bir yasal süreç olmaksızın aniden diskalifiye edildiler. Bu iki sporcuya yönelik mevcut saldırı, özellikle de bu sporcuların uzun yıllardır üst düzey müsabakalarda yarıştıkları göz önünde bulundurulduğunda, herhangi bir uygun prosedür olmaksızın alınan bu keyfi karara dayanmaktadır. Böyle bir yaklaşım iyi yönetişime aykırıdır. Uygunluk kuralları müsabakalar devam ederken değiştirilmemeli ve herhangi bir kural değişikliği uygun süreçleri takip etmeli ve bilimsel kanıtlara dayanmalıdır."
TÜRKİYE'NİN BAŞVURUSU REDDEDİLMİŞTİ
Imane Khelif ve milli boksör Busenaz Sürmeneli çeyrek final maçlarını kazanmaları durumunda yarı finalde birbirleri ile karşılaşacak.
Türkiye Boks Federasyonu, Uluslararası Olimpiyat Komitesine bu konu ile ilgili (IOC) dün başvuru yaptı. Başvuruda Khelif'in, "cinsiyet uygunluk testleri de dahil olmak üzere çeşitli testleri geçemediği" hatırlatılarak oyuncunun organizasyondan diskalifiye edilmesi ifade edildi.
IOC ise Türkiye Boks Federasyonunun yaptığı başvuruyu şu sözler ile reddetti:
"Paris 2024 Olimpiyat Oyunları boks turnuvasına katılan tüm sporcular, müsabakaların uygunluk ve giriş düzenlemelerinin yanı sıra Paris 2024 Boks Birimi (PBU) tarafından belirlenen tüm geçerli tıbbi düzenlemelere uyarlar. Önceki olimpik boks müsabakalarında olduğu gibi, sporcuların cinsiyeti ve yaşı pasaportlarına göre belirlenmektedir. İki sporcu, 2023'teki IBA Dünya Şampiyonasının sonlarına doğru, herhangi bir yasal süreç olmaksızın aniden diskalifiye edildiler. Bu iki sporcuya yönelik mevcut saldırı, özellikle de bu sporcuların uzun yıllardır üst düzey müsabakalarda yarıştıkları göz önünde bulundurulduğunda, herhangi bir uygun prosedür olmaksızın alınan bu keyfi karara dayanmaktadır. Böyle bir yaklaşım iyi yönetişime aykırıdır. Uygunluk kuralları müsabakalar devam ederken değiştirilmemeli ve herhangi bir kural değişikliği uygun süreçleri takip etmeli ve bilimsel kanıtlara dayanmalıdır."