Gerek online gerekse fiziki olarak her gün farklı kategorilerde milyonlarca ürün satılmaktadır. Bu nedenle alışveriş, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası hâline geldi. Vatandaşlar hemen her gün alışveriş yapmakta ve aldığı ürünleri gerek beğenmediği için gerekse farklı nedenlerden iade etmek isterler. Bu nedenle tüketicilerin akılına aldığı ürünleri iade edebilir mi? Tüketicilerin iade hakkı var mıdır? gibi sorular gelmektedir.
Tüketiciler, mağazadan, internetten aldıkları ürünleri ya da aldıkları hizmetleri sözleşmeden cayma haklarını kullanarak 14 gün içinde iade edebilirler. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da “tüketici sözleşmelerinde tüketicilerin cayma hakkı” düzenlenmiştir.
Tüketicinin cayma hakkı
Taksitle satış sözleşmeleri, tüketici kredisi sözleşmeleri, ön ödemeli konut satışı sözleşmeleri, iş yeri ve dışında kurulan diğer sözleşmeler, mesafeli sözleşmeler, finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeler ve devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmelerinde cayma hakkı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da düzenlenmiş ve hüküm altına alınmıştır.
Tüketicilerin Korunması Hakkında Kanun’da düzenlendiği üzere; satıcı veya sağlayıcının malın teslimini ya da hizmetin ifasını üstlendiği sözleşmelerde, tüketicinin de hizmetin ya da malın bedelini kısım kısım ödediği taksitle satış sözleşmelerinde tüketici, 7 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir.
Tüketici kredisi sözleşmeleri, ön ödemeli konut satışı sözleşmeleri, iş yeri ve dışında kurulan diğer sözleşmeler, mesafeli sözleşmeler, finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeler ve devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmelerinde ise tüketiciler, 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir.
Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Satıcı cayma süresi içinde malı tüketiciye teslim etmişse tüketici, malı ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir. Aksi takdirde ise tüketici cayma hakkını kullanamaz. Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile hizmetin ifasına başlanan hizmet sözleşmelerinde de tüketici cayma hakkını kullanamaz.
Tüketiciden kaynaklanan bir sorun olmadığı durumlarda, iade ve cayma hakkı bulunmasına rağmen, satıcı veya sağlayıcı tüketicinin alınan malı iade edemeyeceği ile ilgili birtakım hususlar öne sürebilir. Bu durumlar karşısında tüketiciler, her ilde bulunan tüketici hakem heyetlerine ve tüketici mahkemelerine başvuru yaparak iade haklarını kullanabilirler.
Tüketiciler, internet veya telefon yoluyla yapılan alışverişlerde 14 gün içinde, taksitli alışverişlerde ise 7 gün içinde, hiçbir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkına sahiptir. Olağan bir gözden geçirme ile kullanılan ürünlerde yine tüketiciler cayma hakkına sahiptir. Gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüden fazla kullanılan, kullanılmış, eskimiş mallarda ise tüketiciler cayma hakkını kullanamaz.
Cayma hakkını kullanmak isteyen tüketiciler, cayma hakkını kullandığına dair bildirimi yedi/on dört günlük süreler içerisinde satıcıya bildirmiş olması gerekli ve yeterlidir. Tüketicinin cayma hakkına dair bilgilendirildiğinin ispatı ise satıcıya aittir. Tüketiciler tarafından yapılan cayma bildiriminin, satıcı ya da sağlayıcıya yöneltilmiş olması, tüketicilerin iade hakkı için yeterlidir.