Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), blog sayfası "Merkezin Güncesi"nde yayımladığı analizde, reeskont kredilerinin verimli kullanımı ve ihracata yönelik yeni uygulamalar hakkında kapsamlı bilgiler sundu. TCMB'nin uzman kadrosu tarafından hazırlanan çalışmada, finansman kaynaklarının etkin ve etkili dağılımının ekonomik büyüme açısından önemi vurgulandı.
Son Yıllardaki Değişiklikler
Analize göre, reeskont kredilerinin kullanımında 2021 yılında yapılan değişikliklerle net ihracatçı firmalar öncelik kazandı. Günlük kredi kullandırım limitlerinin artırılması sayesinde finansman imkanına erişim kolaylaştı. Bu süreçte, reeskont kredilerinden faydalanan firma sayısı Aralık 2018’de 2.100 iken Ekim 2024’te 8.000’e ulaştı. Aynı dönemde, KOBİ’lerin reeskont kredisi kullanımındaki payı yüzde 38’den yüzde 84’e yükseldi.
Yeni Uygulama: İhracatçı Skoru
13 Ocak 2025’te yürürlüğe girecek olan ihracatçı skoru uygulaması, firmaların ürettiği ürünlerin niteliği, katma değeri ve ihracat performansını dikkate alan bir puanlama sistemiyle işleyecek. Analizde, puanlama sistemine ilişkin şu detaylara yer verildi:
Puanlama Yöntemi: Firmalar, TCMB tarafından belirlenen kriterlere göre bankalarca puanlanacak. Performans ve potansiyel puanları ayrı ayrı hesaplanacak.
Sınıflandırma: Puanları 40 ve üzeri olan firmalar “ihracatçı skoru yüksek”, bu seviyenin altında kalanlar ise “ihracatçı skoru düşük” olarak tanımlanacak.
Katma Değer ve Teknoloji Odaklı Kredi Desteği
Analizde, yüksek skora sahip firmaların toplam ihracatın yüzde 23’ünü, düşük skora sahip firmaların ise yüzde 2’sinden azını gerçekleştirdiği ifade edildi. Yüksek skorlu firmaların ihracatının yüzde 41,5’i orta-yüksek teknolojili ürünlerden oluşurken, bu oran düşük skorlu firmalarda yalnızca yüzde 2,7’de kaldı.
Yeni uygulamayla net ihracatçı firmaların yanı sıra yüksek katma değerli ihracat potansiyeli olan ithalatçı firmalar da desteklenecek. Böylece, reeskont kredilerinin cari dengeye daha güçlü katkı sağlaması hedefleniyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, reeskont kredilerinin etkin kullandırılmasına yönelik attığı bu adımla finansman kaynaklarının adil ve verimli bir şekilde dağıtılmasını sağlamayı amaçlıyor. Yeni uygulama, ihracatta yüksek katma değerli üretimin artırılmasına yönelik önemli bir adım olarak görülüyor.