Tarihi İpek Yolu üzerinde, farklı din ve milletlerin asırlardır bir arada yaşadığı ve bundan neşet eden muhteşem bir zengin kültür mozaiğine sahip, içerisinde çok özellikli hanlar, hamamlar, kervansaraylar, camiler, kiliseler ve manastırların bulunduğu tarihi bir kenttir Mardin. Tüm bu özelliklerin yansıra bana göre fevkalade benzersiz bir gastronomiye de sahip, inanılmaz doğallıkta olan bu kenti tanımak, tanıtmak ve ekonomisini konuşmak için bir grup gazeteciyle birlikte geçen hafta Mardin’deydik.
Mardin Ekonomi Zirvesi
Akkuş Tekstil ve Boss4’ün yöneticilerinden Mardinli İşadamları Derneği Başkanı Abdulkadir Akkuş’un desteği ve Türkiye’de İş Dünyası’nın Genel Yayın Yönetmeni Celal Toprak’ın öncülüğüyle gerçekleşen ‘Mardin Ekonomi Zirvesi’nde Mardin bürokrasisi, Mardinli iş dünyasının ileri gelenleri ile İhlas Holding Medya ekibi ve Grup Başkanı Tuba Gencay da vardı. Mardin’in ülke ekonomisine sağladığı katkıya da vurgu yapılan ve çok verimli geçen etkinlikte yazarı olduğum ekonominin sesi Türkiye’de İş Dünyası dergisinin 18’inci sayısının lansmanı da yapıldı. Toplantıda Sayın Akkuş ve Toprak’ın yansıra Mardinliler Derneği Başkanı Nedim Kaya, Mardin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hatip Çelik, Savur Kaymakamı Muhammet Kaya, Ariş Pırlanta Yönetim Kurulu Başkanı Kerim Güzeliş, çevrimiçi katılan TÜSİAD Üyesi Mithat Yenigün, Erdem Holding Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Zeynel Abidin Erdem de birer konuşma yaptı. Mardin Kaya Ninova Otel’de yapılan ‘Ekonomi Zirvesi’nde sektörün değerli isimlerine teşekkür plaketleri de takdim edildi.
Teşekkür plaketi verilenler
BOSS 4 Y.K.B. Abdulkadir Akkuş, Mardin TSO Başkanı Hatip Çelik, Yeşilli Belediye Başkanı Hayrettin Demir, Ariş Pırlanta Y.K.B. Kerim Güzeliş. Kaya Turizm Y.K.B. Nedim Kaya. Mardin Toplumsal Dayanışma Federasyon Başkanı, Şerif Öter. Erdem Holding Y.K.B. Zeynel Abidin Erdem. Davut Selim Gıda Y.K.B. Levent Ayla. Tekin İnşaat Y.K.B. Ümit Tekin. Savur Kaymakamı Muhammet Kaya, Mardin Bulgur İmalatçıları Derneği Başkanı Faysal Sun ve Kösen Holding Kurucu Başkanı Kenan Kösen.
Bambaşka bir şehir “Mardin”
Mardin bambaşka ruhu olan bir şehirdir. Gerek taş mimarisi ile göz kamaştıran heybetli yapıları gerekse kalesi gibi tarihe ışık tutan nitelikte eserleri ile tam bir görsel şölen sunuyor. Ancak bundan öte muhteşem lezzetli yemekleri ile damakları şaha kaldıran gastronomiye de sahip bir ilimiz. Yemek kültürü, mimarisi, etnografik yapısı ve arkeolojik açıdan Güneydoğunun en müstesna kentlerinden biri olan Mardin'de, farklı dine mensup inanışların halen faaliyette olan ibadet yerleri bile mevcut. Nusaybin’de Zeynel Abidin Camii ve Mor Yakup Kilisesi örneğinde olduğu gibi Cami ve kilisenin yüzyıllardan beridir yan yana devam ettiği Mardin’de halen faal olan 4. yüzyıldan beri gelen Süryani cemaatinin dini eğitim merkezi Deyrulzafaran ve MS 397 yılında kurulan Mor Gabriel gibi manastırları da bulunuyor. Yine 12.yüzyıldan başlayıp sonraki yüzyıllarda da devam eden tarihlerde yapılan eserlerden, Ulu cami, Şeyh Çabuk Cami, Latifiye (Abdüllatif) Cami, Emir Hamamı, Artuklu Kervansarayı, Deliller, Hasan Paşa, Çiftehan ve Yeni Han gibi birçok han sayabiliriz. Dara antik kenti ve Kasımiye medresesi ile Zinciriye medresesini de unutmamak lazım.
"Taşın ve İnancın Şiiri Mardin"
“Ben, Mardin kenti...
Kalker ve lavlarla bezeli, teninden başka giysisi
olmayan çıplak dağların anayurdu...
Taşın ve toprağın ve doğum yerini unutmuş
suların, hammaddesi alın teriyle karışmış kerpicin
ve mavi bedenli bulutların anası... “
Mardin ilinin bazı lezzet markaları
Artukbey Kahve
Zihnimde Mardin iliyle özdeşleşen bir markadır Artukbey Kahvesi. Dükkânlarını ziyaret ettiğimde kısa bir süre önce vefat eden anneleri dolayısıyla Tacettin ve kardeşi Mehmet Yertüm ile görüşemesem de sağolsun yeğenleri çok ilgilendiler. Dükkânın üst katında bulunan Mezopotamya ovası manzaralı kafelerinde ikramlarını tattım, lezzetleri bence çok iyi. Hikâyesine gelince Ali Yertüm’ün 106 yıl önce Mazıdağı İlçesine Bağlı Mendela Köyünde 17 deve kervanı ile başlayan marka yolculuğu, günümüzde dördüncü kuşak torunu Tacettin Yertüm ve kardeşleri ile devam etmektedir.
Murat Bisen
“1975'ten günümüze” sloganıyla Mardin’e ait yöresel ürünlerin satışını yapan markayı birkaç yıl önce de yazmıştım. Bu gidişimde de Murat Bisen’in oğlu Reşat kardeşimle görüştüm. Sağolsun her zamanki gibi misafirperverliğini gösterdi. Ürünlerini eskiden beri tutarım.
Doboo ve Lolee Restoranları
Mardinli yerel şeflerden biri olan Dilek Çelebioğlu birkaç yıl önce açtığı Doboo restoranında deyim yerindeyse yerel lezzet rüzgârı estiriyor. Bu mekânla yetinmeyen Şef, bir yatırımcının desteğiyle yine Mardin’in en işlek yerinde birkaç yüzyıllık bir konağı restore ettirerek geçen bayramda Lolee yöresel lezzetler adını verdiği restoranını da devreye alıyor. Kısmen de olsa tadına baktığım lezzetlerin sahibi Dilek şefimi kutluyorum.
Mardin Bağdadi Restoran
Tüm ekip olarak Mardin şarkıları eşliğinde yöresel yemeklerini tattığım “Lezzet ve Huzurun mekanı” Bağdadi restoranını da çok beğendim. Hele davul eşliğinde servis edilen kaburga dolması muhteşemdi. Yine çok eski bir konağın restore ettirilerek hizmet sunulan restoranın sahibi Ahmet Allak Beyle ayaküstü sohbet etme imkânı bulduk.
Midyat Cihan Et Lokantası
Sadık Yiğit’in 33 yıl önce Midyat merkezde kurduğu ve kardeşleriyle birlikte işlettiği Cihan Et Lokantası, yerli yabancı turistlerin uğrak noktası olmuş. Oldukça geniş üst katında biz de bir öğlen yemeği yedik. Bölgede yetişen hayvanların etinden olacak ki yediğim döner şahaneydi ve altında sunulan Siirt yöresine ait perde pilavı da enfesti.
...
Mardin Mutfağı
Çok verimli bir ova olan Mezopotamya üzerinde neşet eden Mardin Mutfağı, kültürel zenginliklerle beraber, bölgedeki tüm yemişleri, yiyecek ve içecekleri içeren bir zenginliği barındırır. Yani Mardin tıpkı kültürü gibi çok renkli bir mutfağa da sahip. Mezopotamya mutfağının kalbidir, sahicidir, lezzet odaklıdır, yöresellik ve tarih kokar. Yüzyıllardan beridir Mezopotamya’da yaşayan dinlerin, dillerin, ırkların ve kültürlerin ürünü bir mutfaktır. Birçok yerel ürünü coğrafi işaret tescillidir. Badem şekeri, sembusek, kaburga dolması, mumbar dolması, kiliçe çöreği, bulguru ve haşlanmış içli köfte gibi Mardin mutfağını oluşturan çok sayıda lezzeti bulunuyor.
Tescilli Mardin Coğrafi İşaretli Ürünleri
- Mardin İmlebbes, Badem Şekeri, 23.12.2009, Mahreç İşareti,
- Mardin Kaburga Dolması, 23.12.2009, Mahreç İşareti,
- Mardin Kibe, 23.12.2009, Mahreç İşareti,
- Mardin Sembusek, 23.12.2009, Mahreç İşareti,
- Mardin İkbebet, içli köfte 23.12.2009, Mahreç İşareti,
- Mardin Kiliçe Çöreği, 28.05.2021, Mahreç İşareti,
- Midyat Telkârisi, 9.08.2021, Mahreç İşareti,
- Midyat Acuru, 11.08.2021, Mahreç İşareti,
- Midyat Kavunu, 23.11.2021, Mahreç İşareti,
- Midyat Tandır Ekmeği, 5.05.2022, Mahreç İşareti,
- Midyat Acur Turşusu, 1.06.2022, Mahreç İşareti,
- Mardin Taşı, 15.04.2011, Menşe Adı,
- Mardin Bulguru, 16.10.2019, Menşe Adı,
- Ömerli Karfoki Üzümü, 8.02.2021, Menşe Adı,
- Midyat İnciri, 10.03.2021, Menşe Adı,
- Midyat Zeynebi Üzümü, 8.02.2022, Menşe Adı,
- Kızıltepe Kırmızı Mercimeği, 29.09.2022, Menşe Adı,
- Derik Halhalı Zeytinyağı, 31.10.2022, Menşe Adı,
Tescil için başvurusu yapılan ürünler
- Kırkağaç Sarı Dilim Kavun, Menşe Adı,
- Mardin Alluciye , Mahreç İşareti,
- Mardin Firkiye, Mahreç İşareti,
- Mardin Harire, Mahreç İşareti,
- Mardin Irok, Mahreç İşareti,
- Mardin Kebabı, Mahreç İşareti,
- Mardin İncasiyye, Mahreç İşareti,
- Midyat Kara Nohut, Mahreç İşareti,