Hizmet İhracatçıları Birliği (HİB), Sapanca’da Elite World Otel’de iki günlük “Hizmet İhracatı Strateji Çalıştayı” düzenledi. Yoğun süren toplantılardan kafamızı kaldırıp dışarıya çıkaramadığımız için otelden ancak ayrılırken burasının yemyeşil bir vadinin içinde, küçük bir göletin kenarında büyük bir tesis olduğunu fark ettim.
Ticaret Bakanımız Prof. Dr. Ömer Bolat ile bakanlık üst düzey yönetiminin katıldığı toplantıda hizmet sektörü masaya yatırıldı. Çalıştaya HİB yönetim kurulu üyelerinin yanı sıra sektör temsilcileri de katıldı. HİB bünyesinde bulunan 10 sektör komitesi, çalışmaları hakkında bilgi sundu. Tespit ettikleri sorunların çözümleri için Ticaret Bakanından destek istediler. Bakan Bolat bütün konuşulanları dikkatle dinledi, notlar aldı. Hizmet ihracatında 2024 yılını 110 milyar dolarla kapatabileceklerini dile getirdi. HİB Başkanı Şekib Avdagiç ise 2024 hedeflerinin 120 milyar dolar olduğunu belirtti. Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı (TİM) Mustafa Gültepe ise 2028 yılında hizmet ihracatında 200 milyar dolara odaklandıklarını, 2024 yılı genel ihracatını ise 377 milyar dolar olarak düşündüklerini ifade etti.
Türkiye’de 2010’lu yıllara kadar “ihracat” denilince mal ihracı akla gelirdi. Türkiye kendisine, ilk 10 ekonomi içine girme hedefini koydu. Dünyada çok büyük bir rekabetin olduğu mal ihracatında bir sınır olduğu anlaşılınca hizmet ihracatı gündeme geldi. Dünyada hizmet sektörü hasılanın üçte ikisini, istihdamın ise yüzde 50’sini oluşturuyor. Türkiye’de hizmetler sektörü 18,2 milyon çalışan ile toplam istihdamın yüzde 57,7’sini, GSYİH’nın ise yüzde 56’sını karşılıyor. Bu rakamlar hizmetler sektörünün önemini ortaya çıkarıyor. Türkiye gibi büyük ve önemli ülkenin hem mal hem de hizmet üretiminde daha fazlasını hak ettiğini düşünüyorum. Toplantıda da ifade edildiği gibi bazı yanlış uygulamalar nedeniyle hizmet ihracatının önü kesiliyor. Dünyanın 19. büyük ekonomisi olan Türkiye, mal ihracatında 30., hizmet ihracatında ise 23. sırada bulunuyor. 2023 yılında 99,8 milyar dolar hizmet ihracatı yapılırken 52 milyar dolar fazla verildi.
Hizmet ihracatçıları, devletin kolaylaştırıcı tedbirleri alması durumunda bu rakamların çok daha yukarıda olacağını ifade ettiler. Türk insanının hizmet etmeyi sevdiğini o nedenle hizmet ihracında alınacak çok yolun olduğu vurgulandı. Biz bir taraftan daha çok ihracat yapalım diye uğraşırken rakiplerimiz de boş durmuyorlar. Bizim ihracat yaptığımız hizmet alanlarıyla ilgili kirli ve yanlış bilgileri dünyaya servis yaparak önümüzü kesmeye çalışıyorlar. Maalesef haber malzemeleri içerideki kimi hain, kimi gafil adamların eliyle servis ediliyor. Bakan Bolat, yanlış algı oluşumuna karşı sektörün temsilcileri olarak beraber mücadele edilmesi gerektiğinin altını çizdi. “Bu mücadeleyi tek başına Bakan’ın vermesini beklemeyin, yanlış algı oluşturanlarla mücadeleyi beraber yapalım.” dedi.
Hizmet ihracatçıları sektörlerine hâkim, sadece sorunları dile getirmediler; çözüm önerilerini de sundular. Vize, yeşil pasaport, nitelikli eleman ihtiyacı, bürokratik işlemlerin basitleştirilmesi, destek ödemelerinin hızlı yapılması gibi konuları öne çıkardılar.
Ben de söz alarak olguların, gerçeklerin iletişimini yapmazsak kötü niyetlilerin algı operasyonlarına kurban gideceğimizin altını çizdim. İstanbul Ticaret Odası’nın 2020’de yayınladığı “Dış Ticarette Hizmet Sektörü” (https://www.ito.org.tr/tr/yayinlar/istanbul-ticaret-odasi-yayinlari) raporunun, konu hakkında detaylı bilgi almak isteyenler için kılavuz niteliğinde olacağını da belirtmek lazım.